Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Institut alternativa pozvao je poslanike da prestanu sa uslovljavanjem usvajanja Predloga zakona o budžetu za ovu godinu i da taj akt što prije usvoje, kako bi se okončao režim privremenog finansiranja.
Predstavnik Instituta alternativa, Marko Sošić, kazao je da bi krupne izmjene predloženog budžeta, koje poslanici traže, trebalo ostvariti kroz izmjene sistemskih akata, uz poštovanje procedure, sprovođenje procjene uticaja i javne rasprave.
„Amandmani na budžet nijesu sredstvo kojim će se, na mala vrata, ostvariti promjene koje su regulisane drugim sistemskim zakonima u oblasti socijalne zaštite i čiji je budžet samo odraz“, naveo je Sošić u saopštenju.
On je dodao da je na Predlog zakona o budžetu do sada podnijet 51 amandman, a da ukupna vrijednost preraspodjela koje se njima predlažu iznosi 128 miliona EUR ili oko pet odsto budžeta.
„Samo amandmani vladajuće koalicije nose sa sobom promjene od 81,6 miliona EUR i svi za izvor sredstava uzimaju tekuću budžetsku rezervu, koja je planirana na 75 miliona i bila bi potrošena u cjelosti ukoliko bi svi bili usvojeni“, objasnio je Sošić.
On je apelovao na poslanike da uz Predlog zakona o budžetu usvoje tri zaključka kojima će podići nivo nadzora nad budžetom i njegove otvorenosti – blagovremeno izvještavanje o tome kako se ispunjava budžetski plan, ranije uključivanje Skupštine u izradu kapitalnog budžeta za narednu godinu i vršenje pritiska na Ministarstvo finansija i socijalnog staranja kako bi budžetska inspekcija što prije počela sa radom.
Sošić je upozorio da Skupština ne može čekati septembar naredne godine da bi se informisala o izvršenju ovogodišnjeg budžeta kroz naredni završni račun, a da mjesečni i kvartalni izvještaji Ministarstva ne sadrže podatke o izvršenju po organizacionoj, ekonomskoj i funkcionalnoj klasifikaciji.
„Pozivamo Odbor da od Ministarstva finansija zahtijeva da do sredine jula pripremi izvještaj o izvršenju budžeta u prvoj polovini ove godine i dostavi ga Skupštini. Taj izvještaj će istovremeno pokazati način na koji je potrošnja iz režima privremenog finansiranja pretočena u okvire definisane budžetom i u kojoj mjeri su izvršeni planirani izdaci, kao i ostvareni prihodi“, kazao je Sošić.
On je podsjetio da se radi o 1,2 milijarde EUR koje su već raspoređene rješenjima o privremenom finansiranju za prvih pet mjeseci, koje se sada moraju uvesti u zakon o budžetu.
„Ta obaveza se kratkoročno i za ovaj budžetski ciklus može urediti usvajanjem posebnog zaključka uz zakon o budžetu. Dugoročno, ta pravna praznina mora biti riješena izmjenama sistemskog Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, kako bi Crna Gora prestala da bude jedina zemlja u regionu u kojoj Skupština ne dobija izvještaje o izvršenju budžeta“, rekao je Sošić.
On smatra da bi trebalo obratiti posebnu pažnju i na detaljno izvještavanje o trošenju budžetske rezerve, pogotovo u slučajevima kada o raspodjeli odlučuje uži kabinet Vlade.
„Budžetska rezerva je prošle godine dostigla rekordnih 117 miliona EUR, dok je za ovu godinu planirano 75 miliona. Skrećemo pažnju da članovi Odbora za ekonomiju nijesu dio poslanika koji po Zakonu o tajnosti podataka imaju pristup tajnim podacima bez dozvole, pa mogu biti uskraćeni za uvid u podatke o budžetskoj rezervi, ako ih i ova Vlada, kao prethodna, proglasi tajnom“, upozorio je Sošić.
On je saopštio da se značajan dio amandmanskog djelovanja i interesovanja poslanika ticao kapitalnog budžeta.
„Poslanici mahom predlažu nove projekte, za šta je u ovoj fazi procesa planiranja budžeta prekasno i mimo je procedure za izbor i ocjenu infrastrukturnih projekata koja je propisana i traje gotovo godinu“, rekao je Sošić.
On je dodao da je važno da poslanici budu što ranije uključeni u proces izrade kapitalnog budžeta, kako bi bili informisani o projektima prije nego što se budžet dostavi Skupštini, ali i da bi bili u prilici da učestvuju u ocjeni kandidovanih.
„Potrebno je izmijeniti Zakon o budžetu i fiskalnoj odgovornosti i odluku o izradi kapitalnog budžeta i utvrđivanju i vrednovanju kriterijuma za izbor kapitalnih projekata, tako što će se dodati novi član koji će predviđati da Ministarstvo finansija dostavlja nacrt liste kapitalnih projekata skupštinskom Odboru za ekonomiju, koji će biti obavezan da u određenom roku dostavi svoje mišljenje“, naveo je Sošić.
On smatra da bi, u kratkom roku, zaključkom trebalo obavezati Vladu da uključi Skupštinu u pripremu kapitalnog budžeta za ovu godinu, koja je već u toku.
Sošić je kazao da su tokom cijelog mandata prethodne Vlade radna mjesta u budžetskoj inspekciji bila prazna, a da ona, čak ni kada je funkcionisala, nije imala dobre rezultate, odnosno nije podnosila prekršajne prijave, niti su podaci o njenom radu bili dostupni.
„Skupština se preko Odbora za ekonomiju mora uključiti u rješavanje problema u radu budžetske inspekcije i zaključkom obavezati Vladu da u što skorijem roku obezbijedi uslove za uspostavljanje djelotvorne budžetske inspekcije“, smatra Sošić.
On je podsjetio da su, u cilju obezbjeđenja funkcionisanja inspekcije, ranije predložili ukidanje preoštrih uslova za imenovanje glavnog inspektora, povećanje broja sistematizovanih mjesta i promjenu strukture, tako da se obuhvate sva tri sistemska zakona nad kojima vrši nadzor.
Sošić je rekao i da bi izvještaj o radu budžetske inspekcije, kada bude uspostavljena, trebalo da bude dostavljan i poslanicima.
