Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Bilo koji scenario koji se tiče nekorišćenja eura kao sopstvene valute u Crnoj Gori mogao bi samo da dovede do dodatnih troškova i problema u državi i Evropskoj uniji (EU), saopštila je potpredsjednica Demokratske Crne Gore, Zdenka Popović.
“Uvođenje druge valute bi bilo problematično za EU, dok bi štampanje nacionalne valute iziskivalo velike troškove uz veliki rizik od inflacije i rizik deviznog kursa”, kazala je Popović agenciji Mina-business.
Ona je, komentarišući pregovore Crne Gore sa EU o Poglavlju 17 koje se odnosi na ekonomsku i monetarnu uniju, navela da su to sve razlozi zbog kojih očekuje modifikaciju kriterijuma konvergencije kada je u pitanju Crna Gora i njen monetarni sistem.
Popović je podsjetila da je Crna Gora 2002. godine unilateralno obavila konverziju njemačke marke u euro bez znanja Evropske centralne banke (ECB).
“Da bi jedna država mogla da koristi euro kao svoju valutu mora biti članica EU i da u potpunosti poštuje kriterijume iz Mastrihta. Kao što je tada od članica EU prećutno prihvaćena činjenica da Crna Gora koristi euro kao svoju valutu, tako i sada očekujem uvažavanje ove specifičnosti”, rekla je Popović.
Prema njenim riječima, osnovni uslov za zatvaranje Poglavlja 17 je poštovanje principa iz Mastrihta koji podrazumijevaju stabilnost cijena, održivo stanje javnih finansija, stabilnost kamatnih stopa na vladine obveznice i budžetski deficit i javni dug koji ne smiju biti viši od tri odsto odnosno 60 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP).
Podrazumijeva se i stabilnost nacionalne valute u odnosu na euro i to najmanje dvije godine prije učlanjenja u Evropsku monetarnu uniju.
“Kao što je poznato, Crna Gora nema svoju valutu, tako da je ovaj posljednji kriterijum nemoguće ostvariti”, poručila je Popović.
Ona je kazala da su smanjenje javnog duga, koji je već početkom oktobra dostigao nivo od 70,1 odsto BDP-a i ima tendenciju rasta, kao i smanjenje budžetskog deficita i dovođenje na nivo od tri odsto BDP-a, veliki izazovi koji čekaju državu kada je u pitanju Poglavlje 17.
“Centralna banka (CBCG), ulaskom Crne Gore u Evropsku monetarnu uniju, gubi samostalnost koja joj je zagarantovana Ustavom i to članom 143 koji propisuje da je CBCG samostalna organizacija odgovorna za monetarnu i finansijsku stabilnost i funkcionisanje bankarskog sistema”, dodala je Popović.
Ona smatra da je u tom slučaju potrebna promjena tog člana Ustava što je prilično složeno i problematično i zahtijeva puno vremena.
Kada su u pitanju benefiti koje će crnogorski građani imati nakon prilagođavanja evropskoj ekonomskoj politici, njih je, prema riječima Popović, mnogo.
“Primjenom evropskih standarda povećala bi se konkurentnost tržišta, proizvoda i direktne strane investicije i imali bi zdrav kapital koji bi doprinio otvaranju novih radnih mjesta, što bi povećalo kvalitet života građana”, tvrdi Popović.
Veliko tržište i sloboda kretanja radne snage i kapitala bi, kako je dodala, doprinijela ekonomskoj sigurnosti građana i boljem standardu.
Na pitanje kako će se riješiti pitanje ispunjenja Mastrihtskih kriterijuma, s obzirom na visinu crnogorskog javnog duga i nivo budžetskog deficita, Popović je odgovorila da jedino promjena ekonomskog modela, koja znači razvoj realnog sektora, može ojačati crnogorsku ekonomiju.
“Da bi se to desilo potrebno je stvoriti dobru poslovnu klimu, ojačati institucije kako bi se zadobilo povjerenje u sistem vladavine prava, uspostaviti poresku disciplinu i neselektivnu naplatu poreskih potraživanja, sprovesti sveobuhvatnu borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije i dovesti kredibilne investitore koji bi donijeli zdrav kapital i nove tehnologije”, saopštila je Popović.
To bi realno ojačalo ekonomiju, otvorila bi se nova radna mjesta i povećao broj zaposlenih, što bi značilo i više budžetskih prihoda, dok bi se uz racionalizaciju troškova smanjila potreba za zaduživanjem.
“Bez razvoja zdravog preduzetništva i pravednog korišćenja svih prirodnih kapaciteta i znanja kao najvrijednijeg resursa svake države nema rasta i razvoja. U sadašnjim uslovima teško da će se u dogledno vrijeme desiti da javni dug i budžetski deficit budu u granicama kriterijuma iz Mastrihta”, ocijenila je Popović.
Ona je rekla da nije optimista, iako je Vlada Strategijom fiskalne konsolidacije predvidjela da se do 2020. godine smanji javni dug, a deficit pređe u suficit.
“Naprotiv, mislim da će se javni dug samo povećavati zbog nerazumnih i neracionalnih ekonomskih odluka Vlade”, poručila je Popović.
Ona smatra da će se Poglavlje 17, koje je zvanično otvoreno 25. juna na Međuvladinoj konferenciji u Luksemburgu, zatvoriti među posljednjim.
“Potrebno je dosta vremena da se uvedu evropski standardi u sve pore ekonomskog i društvenog života. Naravno, potrebno je i vrijeme za unaprijeđenje ukupnog ekonomskog ambijenta, kako bi na najbolji način bili partneri sa članicama EU u sprovođenju zajedničke ekonomske politike”, zaključila je Popović.
Tekst je napisan uz finansijsku podršku Evropske unije kroz realizaciju projekta “Dealing with ethics and fake news” pod oznakom IPA2018/397-252. Sadržaj je isključiva odgovornost Agencije MINA i ne mora nužno odražavati stavove EU. Tekst se može preuzimati uz obavezno navođenje izvora.
