Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Nevladine organizacije WWF i Eko-tim uputile su novoj Vladi inicijativu za zaustavljanje izgradnje malih hidroelektrana (mHE) i stavljanje van pravne snage uredbe o naknadi za podsticanje proizvodnje električne energije iz obnovljivih izvora i visokoefikasne kogeneracije.
„Stihijska, društveno-ekonomski neopravdana i finansijski štetna gradnja mHE širom Crne Gore već duže vrijeme zaokuplja pažnju javnosti, ne samo zbog visokog iznosa subvencija koje plaćaju potrošači kroz račune za struju, već naročito zbog činjenice da su sagrađene dovele do konflikta sa lokalnim stanovništvom“, navodi se u inicijativi.
Iz WWF-a i Eko-tima su kazali da je lokalno stanovništvo nezadovoljno, jer su korita rijeka ostavljena bez vode, a okolni prostor devastiran, pa su time značajno ograničene njihove mogućnosti da zadovoljavaju neke od osnovih potreba za život – vodosnabdijevanje, navodnjavanje, napajanje stoke i brojne druge ekološke usluge koje rijeke pružaju.
NVO WWF i Eko-tim su predložile Vladi da raskine koncesione ugovore o izgradnji mHE, bez prava odštete za koncesionare, u svim slučajevima u kojima njihova realizacija kasni ili kada investitori nijesu obezbijedili finansijska sredstva, te u svim slučajevima u kojima u trenutku njihovog zaključenja nije postojala odgovarajuća planska dokumentacija, koja omogućava gradnju na crnogorskim vodotocima.
Vladi je predloženo i da preispita korišćenje koncesija u odnosu na već sagrađene mHE, u slučajevima u kojima je ugrađenim cijevima uzeta voda iz korita rijeka i lokalno stanovništvo ostavljeno bez vode za osnovne potrebe.
NVO traže od Vlade da stavi van pravne snage uredbu o isplati subvencija za struju proizvedenu iz obnovljivih izvora energije, odnosno mHE i vjetroelektrana.
„Na taj način bi građani i privreda samo u naredne tri godine bili oslobođeni plaćanja subvencija i do 40 miliona EUR, što bi za njih predstavljalo značajnu finansijsku podršku u periodu recesije i ukupne ekonomske stagnacije zemlje“, navodi se u inicijativi.
Iz WWF-a i Eko-tima su podsjetili da su crnogorski potrošači, prema zvaničnim podacima, samo u posljednjih pet godina platili oko 38,2 miliona EUR subvencija za projekte koje u pravilu realizuju privatni investitori.
„S obzirom na to da u proteklom periodu ni u jednom slučaju nije dokazan javni interes izgradnje takvih projekata, dodatno je opravdana potreba stavljanja van snage uredbe kojom se potrošači obavezuju da plaćaju te subvencije. Umjesto za bogaćenje privatnih investitora, ta su sredstva mogla biti uložena u zdravstvene, socijalne ili druge svrhe“, rekli su iz WWF-a i Eko-tima.
Oni smatraju da u narednom periodu relevantne institucije treba da se posvete osmišljavanju ekonomski pravednog i socijalno pravičnog sistema koji će omogućiti Crnoj Gori ekološki održivu energetsku budućnost, utemeljenu na smanjivanju korišćenja fosilnih goriva i povećanju udjela održivih, obnovljivih izvora energije te povećanju energetske efikasnosti postojećeg sistema.
