Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Nevladine organizacije Eko-tim i Akcija za socijalnu pravdu (ASP) danas su, uz podršku WWF Adrie, podnijeli Ustavnom sudu inicijativu za ocjenu ustavnosti odredbe Zakona o energetici, koja se odnosi na status privremenih povlašćenih proizvođača električne energije iz malih hidroelektrana (mHE).
Iz WWF Adrie je saopšteno da je Zakonom o energetici iz 2016. godine prvi put definisan status privremenih povlašćenih proizvođača, koji može trajati dvije godine, s mogućnošću produženja za još godinu.
„Taj status može ostvariti koncesionar, koji je pribavio građevinsku dozvolu ili drugi akt za izgradnju mHE“, navodi se u saopštenju.
Njima se, kako su objasnili, garantuje pravo na podsticajne mjere koje su važile na dan podnošenja zahtjeva za sticanje statusa privremenog povlašćenog proizvođača, čime se stavljaju u privilegovani pravni položaj.
„Na taj način se krši princip jednakosti, kao jedan od osnovnih ustavnih principa“, tvrde predstavnici WWF Adria.
Oni su kazali da su subvencije u periodu od 12 godina i garantovan otkup električne energije osnovne podsticajne mjere koje ostvaruju proizvođači električne energije.
„Važno je napomenuti da se u prethodnim godinama od povlašćenih proizvođača električne energije iz mHE energija otkupljivala po višoj cijeni u odnosu na međunarodno tržište, a direktno na štetu građana Crne Gore, koji iz tog razloga imaju povećane račune za električnu energiju“, dodaje se u saopštenju.
Kako su naveli, prema podacima sa sajta Regulatorne agencije za energetiku (RAE), u ovom trenutku čak 17 koncesionara ima status privremenih povlašćenih proizvođača i imaju pravo da sagrade 26 mHE.
„Pojedinim koncesionarima su prvi put odobreni ovi statusi prije pune četiri godine, ali su neshvatljivo još u tom statusu. Zahvaljujući priznavanju prava na podsticajne mjere od podnošenja zahtjeva, a ne od časa kada ispune potrebne uslove, koncesionari su u praksi lakše dolazili do kredita za gradnju mHE, jer su otplatu mogli garantovati prihodima od subvencija“, saopštili su iz WWF Adria.
WWF Adria, Eko-tim i ASP se nadaju da će Ustavni sud što prije razmotriti njihovu inicijativu, posebno imajući u vidu ukupnu štetnost projekata mHE koje su do sada pokazane, ne samo u pogledu uništenih rijeka, već i ogromnih subvencija na štetu potrošača.
Oni su podsjetili da su građani Crne Gore u 2018. godini, kroz račune za električnu energiju, platili investitorima u mHE preko četiri miliona EUR, dok je društveni gubitak bio veći od 1,3 miliona EUR.
„Ukupna šteta koja će po društvo nastupiti u narednih deset godina korišćenjem postojećeg modela podsticaja proizvodnje električne energije iz mHE, samo po osnovu podsticanja sadašnjeg broja proizvođača i mHE, može se procijeniti na preko 13 miliona EUR“, naveli su iz WWF Adria.
WWF Adria, Eko-tim i ASP smatraju i da RAE treba da do odluke Ustavnog suda obustavi sve postupke u vezi odlučivanja po osnovu izdatih statusa privremenih povlašćenih proizvođača.
