Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Brže sprovođenje strukturnih reformi, podsticanje privatnih investicija i izvoza, nastavak mjera fiskalne konsolidacije i obezbjeđenje stabilnosti finansijskog sektora, preduslovi su održive srednjoročne stabilnosti ukupnog sistema, saopštio je predsjednik Privredne komore (PKCG), Vlastimir Golubović.
„Rizici koji bi mogli negativno uticati na rast privrede u ovoj godini su usporavanje rasta u Evropskoj uniji (EU), moguće pooštravanje uslova finansiranja, regionalna politička situacija, usporavanje investicionog ciklusa, kao i potencijalne vremenske prilike koje bi uticale na rast turizma, poljoprivrede i energetike“, rekao je Golubović u intervjuu agenciji Mina-business.
On je kazao da moguće pooštravanje finansijskih uslova na međunarodnom tržištu zahtijeva dalje aktivnosti na smanjenju javnog duga i spoljnotrgovinskog deficita.
„U cilju smanjenja tih rizika, osiguranja daljeg rasta i poboljšanja uslova na tržištu rada, neophodno je ubrzati proces strukturnih reformi, podsticati privatne investicije i izvoz, nastaviti sa implementacijom mjera fiskalne konsolidacije i zadržati stabilnost finansijskog sektora“, naveo je Golubović.
On je dodao da je struktura crnogorskog izvoza u posljednjih desetak godina značajno promijenjena u korist izvoza usluga, čije je učešće u ukupnom povećano na preko 70 odsto.
„U tom smislu je, pored jačanja konkurentnosti uslužnog sektora, kao najveće kategorije, za Crnu Goru veoma važno da diverzifikuje izvoz robe i poveća dodatu vrijednost u izvozno orjentisanoj proizvodnji. To bi istovremeno doprinijelo većoj pokrivenosti uvoza izvozom i smanjenju deficita robne razmjene sa inostranstvom“, rekao je Golubović.
On smatra da Crna Gora ima značajan potencijal za dalji razvoj sektora poljoprivredno-prehrambene industrije, turizma i energetike, koja je posebno važna za jačanje izvoznog potencijala.
„Izgradnja vjetroelektrana, zatim hidropotencijal, čija je iskorišćenost manja od jedne trećine, te potencijal sunčeve energije koji se može porediti sa područjima Grčke i Italije, uz najavljenu izgradnju solarnih elektrana u Ulcinju i Podgorici, daju nam za pravo da vjerujemo da će Crna Gora u najskorije vrijeme postati izvoznik električne energije“, saopštio je Golubović.
Dodatan podsticaj, prema njegovim riječima, predstavlja realizacija projekta energetskog podmorskog kabla između Crne Gore i Italije, što će značajno uticati na tržište električne energije u regionu, koje će se povezati sa tržištem EU.
Golubović je kazao da će u turističku infrastrukturu do 2022. godine biti investirano 140 miliona EUR, koji se odnose na izgradnju skijališta Kolašin 1600, Žarski, Cmiljača, Štedim i Hajla, te dodatnu valorizaciju durmitorskog skijališta.
„Takođe, izgradnja auto-puta koji će povezati sjever i jug Crne Gore, dodatan je podstrek za razvoj turizma, te privlačenje novih investitora koji bi gradili turističke centre na sjeveru zemlje“, naveo je Golubović.
On smatra da bi u sektoru turizma trebalo nastaviti aktivnosti na formiranju zajedničkih turističkih proizvoda koji će obogatiti turističku ponudu, doprinijeti promociji regiona, podsticati diverzifikaciju turističke ponude kroz razvoj zdravstvenog, vjerskog, kulturnog, nautičkog, kongresnog i drugih vidova turizma, te nastaviti i povećati finansijsku podršku za razvoj inovativnih turističkih proizvoda.
„Pored nastavka promocije na emitivnim tržištima, neophodno je uložiti dodatne napore svih kreatora turističke ponude, kako bi se Crna Gora promovisala na evropskom i svjetskom tržištu i postala cjelogodišnja turistička destinacija“, rekao je Golubović.
On je dodao da je rast sektora turizma posljednjih godina praćen realizacijom brojnih infrastrukturnih projekata, koji će Crnu Goru učiniti privlačnom turističkom destinacijom. To su projekti Porto Novi u Kumboru, Luštica Bay, Plavi horizonti i Porto Montenegro u Tivtu, kao i gradnja hotela Kraljičina plaža na Svetom Stefanu.
Kada je riječ o ključnim problemima sa kojima se crnogorski privrednici susrijeću u svom poslovanju, Golubović je kazao da su predstavnici privrede, lokalnih samouprava i Vlade saglasni da je siva ekonomija glavni izazov.
„Njeno suzbijanje u svim segmentima, sinergijom privrede i nadležnih organa, na kojem se intenzivo radi, značajno će doprinijeti širenju poreske osnovice, kao i većim lokalnim i državnim prihodima, što je preduslov da se privreda dodatno oslobodi finansijskih opterećenja“, saopštio je Golubović.
On je podsjetio da su predstavnici PKCG tokom 2018. i prošle godine posjetili preko dvije hiljade preduzeća i razgovarali o poslovanju, uslovima obavljanja privredne djelatnosti i ograničenjima.
Tom prilikom je saopšteno da su najčešća ograničenja u njihovom poslovanju siva ekonomija i nelojalna konkurencija, nelikvidnost i naplata potraživanja, visoki troškovi rada, nedostatak povoljnih kredita i nedostupna finansijska sredstva za realizaciju poslovnih ideja, nedostatak kvalitetnog stručnog kadra, visoka poreska opterećenja, porez na nepokretnosti u pojedinim lokalnim samoupravama i administrativne barijere.
Golubović je rekao da je ekonomiju Crne Gore u prošloj godini karakterisao rast bruto domaćeg proizvoda (BDP), podstaknut rastom aktivnosti u građevinarstvu, trgovini, turizmu i većini vidova saobraćaja, zatim skok zaposlenosti i zarada, veći priliv neto stranih direktnih investicija i smanjenje deficita platnog bilansa.
„BDP je u prva tri kvartala prošle godine rastao po stopi od 3,7 odsto. Napredak ekonomije je rezultat rasta, prije svega, u turizmu gdje je zabilježen rast broja turista od 18,3 odsto, odnosno broja noćenja od 11,3 odsto i sektora građevinarstva u kojem je građevinska aktivnost povećana 18,7 odsto. Promet u trgovini tokom tri kvartala prošle godine povećan je 6,1 odsto“, saopštio je Golubović.
On je dodao da je jedini sektor koji bilježi pad industrijska proizvodnja od 8,1 odsto, dominantno usljed pada proizvodnje u sektoru snabdijevanje električnom energijom, gasom i parom, što je posljedica nepovoljnih hidrometeoroloških uslova i niže proizvodnje struje iz hidroelektrana.
Tokom prva tri kvartala prošle godine većina vidova transporta bilježi rast. Promet robe u drumskom i željezničkom transportu veći je 10,3 odsto, odnosno 10,5 odsto, respektivno, promet robe u lukama 7,4 odsto, a putnika na aerodromima 7,1 odsto. Prihodi od turizma su za prvih devet mjeseci prošle godine bili viši 9,3 odsto u odnosu na isti period 2018. godine.
„Povoljna kretanja na tržištu rada u 2018, podstaknuta dinamičnom ekonomskom aktivnošću, nastavljena su i u prošloj. Zaposlenost je u prvih devet mjeseci prošle godine u odnosu na isti period 2018. bila veća 8,2 odsto, prvenstveno u sektoru građevinarstva i turizma, dok je broj nezaposlenih manji 17,2 odsto. Stopa nezaposlenosti i dalje bilježi trend smanjenja i početkom novembra je iznosila 15,4 odsto“, saopštio je Golubović.
On je naveo da su strane direktne investicije (SDI), kao jedan od pokretača rasta crnogorske ekonomije, zabilježile rast. Neto priliv SDI u prvih deset mjeseci veći je 14,8 odsto u odnosu na uporedni period 2018. godine, što pokazuje da je Crna Gora prepoznata kao stabilan ambijent u koji je vrijedno investirati.
Fiskalna konsolidacija je, prema riječima Golubovića, dala pozitivne rezultate u smislu povećanja izvornih prihoda budžeta, smanjenja rashoda za socijalna davanja, kao i usporavanja rasta fonda zarada u javnom sektoru.
On je podsjetio da je Crna Gora na ovogodišnjoj rang listi izvještaja pod nazivom Globalni indeks konkurentnosti, Svjetskog ekonomskog foruma zauzela 73. mjesto sa 60,8 poena, odmah iznad svjetskog prosjeka 60,7.
„U posljednjem izvještaju Svjetske banke o lakoći poslovanja 2020. zauzela je istu poziciju kao i u prethodnom, 50. mjesto od 190 rangiranih zemalja, s tim što je značajan napredak postignut u oblasti dobijanja građevinskih dozvola i prekogranične trgovine“, rekao je Golubović.
On smatra da regionalna ekonomska integracija i saradnja predstavljaju nezaobilazan faktor jačanja stabilnosti, konkurentnosti i ekonomskog kapaciteta regiona Zapadnog Balkana.
„Privredna saradnja u regionu je i dalje ispod optimalnog nivoa. Realnost udruživanja i zajedničkog rada u regionu se nameće kao zahtjev savremenog doba, kako bismo smanjili zaostajanje u produktivnosti i konkurentnosti naših privreda i brže hvatali priključak sa tehnološki naprednom Evropom“, kazao je Golubović.
On smatra da su prednosti regionalne ekonomske integracije mnogobrojne, prije svega kada je riječ o povećanju trgovinske razmjene, zajedničkom izlasku na velika tržišta, lakšem pristupu većoj bazi potrošača, kao i većem broju kvalifikovanih radnika, dodatnim izvorima finansiranja i novim tehnologijama.
Veća regionalna ekonomska integracija podrazumijeva veći ekonomski rast i više radnih mjesta, tvrdi Golubović.
„Privrednici Zapadnog Balkana ističu jasno opredjeljenje za jačanje poslovnih veza sa kolegama u regionu, svjesni potrebe fokusiranja na budućnost u kojoj su ekonomski razvoj i kvalitet života apsolutni prioriteti. Izvozna korpa zemalja Zapadnog Balkana za plasman u EU je veoma raznovrsna, zato je nužno da ne postoji međusobna konkurencija“, rekao je Golubović.
On je dodao da razlike u specijalizovanoj proizvodnji pojedinih zemalja nude mogućnosti veće regionalne integracije, kao i integraciju u lancu proizvodnje u sektorima prehrambene i automobilske industrije, kao i turizmu.
„Imajući u vidu različite prednosti i slabosti svake od zemalja regiona, postoji prostor za zajednički nastup na EU tržištu, od kojih će svi imati koristi po osnovu ekonomske regionalne saradnje Zapadnog Balkana“, ocijenio je Golubović.
On je podsjetio da su zahvaljujući medijima, sve aktivnosti koje sprovodi PKCG vidljive i dostupne javnosti.
„Mediji i novinari u PKCG imaju uvijek otvorenog sagovornika i može se reći da je saradnja sa njima intenzivna i korektna, što će se nastaviti i u narednom periodu“, poručio je Golubović.
