Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Opredijeljenost EU i Crne Gore po pitanju korišćenja eura kao zakonskog sredstava plaćanja je jasna, kao što je izvjesno da će se okvir za njegovo uvođenje izmijeniti, saopštila je šefica Radne grupe za Poglavlje 17, Milica Kilibarda.
Ona je kazala da je teško precizirati kada će Poglavlje 17 – Ekonomska i monetarna unija biti zatvoreno i podsjetila da je za to neophodno ispunjavanje pet utvrđenih mjerila.
„Kako kriterijum za jedno mjerilo nije jasno utvrđen, a rješenje koje se odnosi na način uvođenja eura će EU izraditi tokom pregovora, teško je precizirati kada će poglavlje biti zatvoreno“, rekla je Kilibarda agenciji Mina-business.
Ona je navela da se u svim dokumentima Evropske komisije (EK) u vezi sa Poglavljem 17 ističe specifičnost Crne Gore po pitanju korišćenja eura, koji se od 2002. godine koristi kao zvanično sredstvo plaćanja.
„EK uvijek naglašava da se korišćenje eura u Crnoj Gori u potpunosti razlikuje od članstva u eurozoni. Takođe, u svim dokumentima se navodi da Crna Gora želi da zadrži euro kao zakonsko sredstvo plaćanja, ali da razumije da pristupanje EU ne podrazumijeva i automatsko pristupanje eurozoni i Eurosistemu“, saopštila je Kilibarda.
Ona je podsjetila da je prilikom otvaranja Poglavlja 17 na međuvladinoj konferenciji za pristupanje u junu, komesar za proširenje i politiku susjedstva, Johannes Hahn, rekao da će EU tokom pregovora utvrditi način primjene postojećeg okvira za uvođenje eura u slučaju Crne Gore.
On je kazao da bi Crna Gora, nakon pristupanja EU, mogla da nastavi da koristi euro, pod uslovom da se time ne ugrozi njena ekonomska stabilnost i konkurentnost.
Prema riječima Kilibarde, isti uslov za zadržavanje eura naveden je i u pregovaračkoj poziciji EK za Poglavlje 17. Takođe, u poziciji je navedeno da prije privremenog zatvaranja tog poglavlja, EU treba da utvrdi kako da primijeni okvir za usvajanje eura u specifičnom slučaju Crne Gore.
„Dodatno, kao mjerilo za zatvaranje Poglavlja 17 postavljeno je da se Crna Gora saglasila sa rješenjem koje je uradila EU u pogledu načina primjene evropskog okvira za usvajanje eura“, navela je Kilibarda.
Ona smatra da će, s obzirom na opredijeljenost Crne Gore da zadrži euro kao valutu, mađu ključnim izazovima za zatvaranje Poglavlja 17 biti rješenje koje će se odnositi na način njegovog uvođenja, koji EU još nije utvrdila.
„Do tada, izazov predstavlja izmjena Ustava. Na tom zahtjevu EK je insistirala i u dosadašnjoj fazi pregovora i taj zahtjev nije specifičan samo za Crnu Goru, već je ta obaveza bila utvrđena i za Hrvatsku“, saopštila je Kilibarda.
Ona je dodala i da je do pristupanja Crne Gore EU, potrebno u potpunosti razviti i primijeniti statistički standard ESA2010, što je istovremeno i izazov za Poglavlje 18 – Statistika.
Kilibarda je podsjetila da je kao jedno od mjerila za zatvaranje Poglavlja 17 utvrđeno ispunjenje kriterijuma postojanja funkcionalne tržišne ekonomije.
„Upravo prihvatanje obaveze obezbjeđenja funkcionalne tržišne ekonomije podrazumijeva rad na postizanju već prihvaćenih ciljeva ekonomske i monetarne unije, koji se odnose na stabilnost cijena, kamatnih stopa i javnih finansija, kao i povećanje konkurentnosti“, rekla je Kilibarda.
Ona smatra da će ispunjenje tog mjerila, odnosno osiguranje da se poslovanje obavlja u tržišnim uslovima, predstavljati najveću korist za crnogorsku privredu, a samim tim i građane.
Kilibarda je saopštila da će Crna Gora morati da ispuni Mastrihtske kriterijime, koji će biti predmet stalnog praćenja i izvještavanja. Ukoliko se, prema njenim riječima, pojave neravnoteže, primjenjivaće se jasno definisan postupak u slučaju prekomjernog deficita.
„Kriterijumi koji se odnose na pokazatelje stabilnosti javnih finansija su jasni i biće obavezni i za Crnu Goru, kada bude u toj fazi pregovora, s obzirom na opredijeljenost da bude dio eurozone“, kazala je Kilibarda.
Ona je podsjetila da se pitanje ispunjenja Mastrihtskih kriterijuma postavlja za članice EU koje teže da budu dio sistema zemalja sa zajedničkom valutom. Ona je dodala da ostvareni nivo deficita i duga nijesu predmet praćenja u smislu ocjene ispunjenja kriterijuma, jer Crna Gora još nije članica EU.
„Međutim, ti parametri se razmatraju dva puta godišnje sa predstavnicima EK prilikom ocjene makroekonomskih i fiskalnih prognoza. Crna Gora redovno izvještava relevantne institucije EU o ekonomskom razvoju i učestvuje u dijalogu o sprovođenju Programa ekonomskih reformi“, rekla je Kilibarda.
Ona smatra da u predstojećem periodu treba raditi na jačanju sistema javnih finansija i njihove održivosti.
„S tim ciljem, sprovode se neophodne reforme u oblasti upravljanja javnim finansijama i dugom“, rekla je Kilibarda.
Ona je ocijenila da su monetarni standardi koje Crna Gora treba da ispuni zahtjevni, ali i da su u ovoj fazi pregovora preduzete značajne aktivnosti koje su pozitivno ocijenile relavantne evropske i međunarodne institucije.
„Crna Gora preduzima sve aktivnosti neophodne za jačanje stabilnosti javnih finansija, što doprinosi makroekonomskoj stabilnosti i povećanju konkurentnosti crnogorske privrede“, kazala je Kilibarda.
Ona je saopštila da je osnovni cilj crnogorske ekonomske politike povećanje kvaliteta života građana, što podrazumijeva obezbjeđenje makroekonomske stabilnosti, prije svega fiskalne.
Prioritetni sektori razvoja, njegovi pravci i razvojne mjere u cilju obezbjeđenja makroekonomske stabilnosti definisani su, kako je podsjetila Kilibarda, dokumentom pod nazivom Pravci razvoja Crne Gore od ove do 2021.
Ona je dodala da je ključni strateški dokument koji sadrži srednjoročni makroekonomski i fiskalni okvir, sa pratećim mjerama fiskalne politike, Program ekonomskih reformi, koji je najvažniji dokument Crne Gore u ekonomskom dijalogu sa EK i članicama EU.
Kilibarda je podsjetila da je početkom godine donesena Srednjoročna strategija upravljanja dugom od ove do 2020, kao i da je usvojen Program reforme upravljanja javnim finansijama od 2016. do 2020. i Fiskalna strategija za period od prošle do 2020.
„Fiskalnom strategijom i Planom sanacije budžetskog deficita i javnog duga za period od prošle do 2021. godine definisane su mjere fiskalne konsolidacije, čija je implementacija u toku“, rekla je Kilibarda.
Tekst je napisan uz finansijsku podršku Evropske unije kroz realizaciju projekta “Dealing with ethics and fake news” pod oznakom IPA2018/397-252. Sadržaj je isključiva odgovornost Agencije MINA i ne mora nužno odražavati stavove EU. Tekst se može preuzimati uz obavezno navođenje izvora.
