Podgorica, (MINA) – Romska i egipćanska (RE) zajednica morala je biti među prioritetnim grupama za vakcinaciju zbog rizika koji nose od početka, ali i prije pandemije koronavirusa, smatraju u nevladinoj organizaciji Centar za afirmaciju RE populacije (CAREP).
Izvršni direktor CAREP-a Nardi Ahmetović, ocijenio da je nadležni prilikom određivanja prioritetnih grupa za vakcinaciju protiv Covid 19 nijesu vodili računa o marginalizovanim grupama, posebno ne o RE populaciji i da ta zajednica nije adekvatno informisana o značaju imunizacije.
“RE zajednica je morala biti među prioritetnim grupama za vakcinaciju zbog rizika koji nose od početka, ali i prije pandemije korona virusa”, kazao je agenciji MINA izvršni direktor CAREP-a Nardi Ahmetović.
On je kazao da o načinu prijavljivanja, ali i o drugim bitnim činjenicamama kada je vakcijacija u pitanju, romska zajednica nije adekvatno informisana, a često i dezinformisana, kao i da među Romima ima veliki broj starih koji nemaju pristup internetu ili informacijama o tome kako da se prijave za vakcinaciju.
“Moramo biti svjesni da ljudi od 70 godina i više, nijesu obrazovani, a čak i mlađa populacija od 30 godina ne znaju ni da se potpiše. Očekujemo od njih da se prijave na online prijavu, a institucije znaju da zajednica to ne umije”, istakao je Ahemtović.
On je rekao da Romi često zbog uslova u kojima žive nijesu u mogućnosti da posjete zdrastvene ustanove, kao i da neki od njih nemaju ni zdravstveno osiguranje.
Iz IJZ kažu da je proteklih godina dosta urađeno na društvenoj integraciji pripadnika RE populacije i unapređivanju dostupnosti zdravstvenih servisa i usluga, ali da oni zbog izrazito niskog socioekonomskog statusa i dalje predstavljaju najranjiviji dio stanovništva, posebno kada se radi o zaraznim bolestima.
„Romi koji žive u objektima za kolektivni smještaj i u privremenim naseljima na teritorijama opština Berane, Nikšić, Tivat, Podgorica su u Strategiji i prepoznati kao prioriteti zbog načina života i niskog socioekonomskog statusa koji vodi ka povećanoj ranjivosti“, rekli su iz Instituta agenciji MINA.
Saglasni su da se edukativne i promotivne javnozdravstvene aktivnosti moraju kontinuirano sprovoditi sa dodatnim angažovanjem i energijom, posebno kada se radi o imunizacijama.
Iz IJZ su podsjetili na istraživanje koje su sproveli UNICEF i Uprava za statistiku Crne Gore, a koje je ukazalo da pripadnici romske populacije u nekim segmentima imaju bolje znanje o imunizacijama nege opšta populacija.
Oni su naveli da 36 odsto romskih muškaraca ne zna ili nema mišljenje o tome da li vakcine mogu da izazovu ozbiljne neželjene događaje nakon imunizacije dok je taj procenat u opštoj populaciji 38.
“Istovremeno 88 odsto Roma ispitanika uzrasta 40 – 44 godine smatra da je preporučeni kalendar imunizacija najbolji za njihovo dijete i ne odgađa vakcinaciju niti na svoju ruku pomjera raspored između doza pojedinih vakcina, dok je isti stav u istoj dobnoj skupini oppte populacije imalo 73 odsto ispitanika«, naveli su iz IJZ.
Kako dodaju, stavovi prema nedovoljno korišćenim vakcinama, onim koje postoje a ne nalaze se u našem kalendaru imunizacija, pozitivniji su među Romima nego oštoj populaciji.
Na primjer, 48 odsot Roma smatra vakcinu protiv rotavirusa veoma korisnom dok je taj procenat u optoj populaciji 36%.
»Bez obzira na ove rezultate kontinuiran rad, osnažavanje i podržka zdravim stilovima života i zdravim navikama posebno u vezi sa preventivnim pregledima i aktivnostima je od izuzetnog značaja za zdravlje i dobrobit romske djece i kompletne populacije te se ove aktivnosti moraju sprovoditi kontinuirano i snažno, na održiv način u godinama pred nama«, istakli su iz IJZ.
Ahmetović je posebno problematizovao pitanje vakcinacije osoba koje nemaju regulisan pravni status.
“Ranije se nalazilo način da se vakcinišu i pojedini koji nijesu imali zdravstveno osiguranje kao što su osobe koje u imale samo izbjegličke kartone. Organizovali su se čak i šatori u romskim naseljima gdje bi ljekari dolazili i sprovodili vakcinaciju”, ukazao je Ahmetović.
Iz IJZ su kazali da je Ministrarstvo zdravlja omogućilo da svim stanovnicima Crne Gore COVID-19 vakcinacija bude dostupna i besplatna nezavisno od rezidencijalnog statusa niti statusa zdravstvenog osiguranja upravo iz razloga koje ste pomenuli.
»Ova inicijativa Mionistarstva je najbitniji korak u omogućavanju i osiguravanju jednakosti u dostupnosti i pristupačnosti krucijalnih zdravstvenih servisa za COVID-19 kao što su imunizacije svim građanima Crne Gore«, naveli su iz Instituta.
Govoreći o potrebi da se Romima omogući vakcinacija u naseljima u kojima žive, Ahmetović je naveo da je ranije, kada je bilo vrijeme za vakcinaciju, Dom zdravlja Nikšić uvijek nalazio način da obuhvati sve pripadnike te zajednice i da su romski aktivisti spremni i sada, uz dogovor, sarađuju i organizuju takve aktivnosti.
Iz IJZ kažu da su sve stratregije koje će unaprijediti dostupnost i pristupačnost svih zdravstvenih servisa u potpunosti legitimne i zaslužuju adekvatna i dodatna razmatranja sa ciljem postizanja zajedničkog dobra, a to je adekvatna zaštita svih a posebno onih najvulnerabilnijih.
Podsjećaju da je Ministarstvo zdravlja, kroz izradu Akcionog plana za sprovođenje Strategije za socijalnu inkluziju Roma i Egipćana u Crnoj Gori 2021-2025, pokrenulo inicijativu za povećanje broja romskih medijatora koji su se pokazali kao krucijalni u impelentaciji svih javnozdravstvenih inicijativa u ošptinama i domovima zdravlja u kojima su angažovani.
Na aktivniji angažman u cilju bolje informisanosti Roma o vakcinaciji, ali i pomoć u sprovođenju imunizacije, spremni su i u Crvenom krstu Crne Gore (CKCG).
Marta Perković iz CKCG je kazala da su njihovi volonteri, kada je u pitanju prevencija virusa covid 19, svakodneno prisutni u call centru za izjašnjavanje o vakcinaciji, ali i na terenu, gdje pripadnike romske zajednice informišu kako i gdje se mogu vakcinisati i dijele promotivni materijal.
„Svakodnevno radimo sa pripadnicima romske i egipćanske populacije, kako u Podgorici tako i u drugom opštinama gdje stanuju, i spremni smo da u narednom perodu inteziviramo aktivnosti kako bi ih više informisali o značaju vakcinacije“, rekla je Perković agenciji MINA.
Evidentno je, kaže, da Romi žele da pristupe svojim izabranim ljekarima i da se, u konsultaciji sa njima, vakcinišu.
Ona je ukazala da je nekada na Koniku postojala ambulanta gdje su se vakcinisali Romi, ali da je cilj bio da im se omogući ravnopravan odnos sa građanima.
Međutim, ukoliko se bude sprovodila vakcinacija Roma protiv covid 19 u romskim neformalnim naseljima ili u slučaju da neko od njih nije u mogućnosti da dođe do odgovarajuće zdravstvene ustanove kako bi se vakcinisao, Perković kaže da su spremni da pomognu.
„Ukoliko treba izaći na teren i pristupiti licu koje nije u mogućnosti da dođe do punkta za vakcinaciju spremni smo da pomognemo. Ko god nam se obrati bićemo na prvoj liniji odbrane i pomoći u imunizaciji“, poručila je Perković.
