Podgorica, (MINA) – Različite društvene strukture u državi i van nje, kojima je zajednički imenitelj agresivni velikosrpski hegemonizam, žele da preko obnove Njegoševe kapele stave crnogorski narod i Crnu Goru u inferioran položaj, ocijenio je predsjednik Matice crnogorske Ivan Jovović.
On je to kazao na tribini „Simbol crnogorske samosvijesti“, koju su na Cetinju organizovali Matica crnogorska i Centar za kulturu Prijestonice, povodom pola vijeka Njegoševog mauzoleja na Lovćenu.
„Svjedoci smo da i nakon pola vijeka od izgradnje Mauzoleja na Lovćenu različite društvene strukture u Crnoj Gori i van nje, kojima je zajednički imenitelj agresivni velikosrpski hegemonizam, žele da preko obnove Njegoševe kapele stave crnogorski narod i Crnu Goru u inferioran položaj“, naveo je Jovović.
Kako je saopšteno iz Matice crnogorske, on je rekao da se ovih dana sa najviših državnih adresa, tačnije predsjednika Skupštine Crne Gore, upućuje javni poziv na devestaciju mauzoleja.
„Iako navedeni poziv ima svoj ideološki kontinuitet, njegov destuktivni karakter dobija još više na intenzitetu ako imamo institucije sistema u Crnoj Gori, odnosno državni aparat, koji nijemo posmatra pozive na protivpravno djelovanje“, kazao je Jovović.
Prema njegovim riječima, to izaziva zabrinutost, s obzirom na to da takve tendencije mogu izazvati teške posljedice po crnogorsko društvo.
„Vrijeme je potvrdilo da je mauzolej na Lovćenu svjetski priznatog vajara Ivana Meštovića delegitimisao nacionalističke i klerikalističke koncepcije koje se odnose na Njegošev lik i djelo, s obzirom na to da je u ovom zdanju iskazana filozofija života i duhovnost crnogorskog naroda“, istakao je Jovović.
Kako je naveo, Mauzolej je postao integralni dio Lovćen – planine, sa svojom ukupnom istorijskom simbolikom.
„Njegujući vrijednosti i tradiciju, Matica crnogorska je smatrala neophodnim da makar tribinom obilježimo jedan od najvažnijih događaja savremenoj istoriji Crne Gore i crnogorskog naroda“, dodao je Jovović.
Istoričar Dragutin Papović istakao je da je “ovdje riječ o borbi za Njegoša“.
„Srpska pravoslavna crkva (SPC) želi da vrati tu kapelu Karađorđevića, jer želi Njegoša u njoj, a to dalje znači da je Njegoš njeno vlasništvo, konkretno, u prenosnom smislu vlasništvo Srbije“, kazao je Papović.
On je rekao da se radi o tom cilju – da Njegoš ne pripada Crnoj Gori.
Papović je podsjetio na inicijativu Dobrice Ćosića, koji je novčani dio Njegoševe nagrade uložio u fond za vraćanje kapele na Lovćen.
„Crna Gora se suočava sa jednim projektom koji traje od Ilije Garašanina, ovo su samo njegove manifestacije. Nadležne institucije ćute, javljaju se pojedinci, ali da li je to dovoljno“, naveo je Papović.
Producent Janko Ljumović je, kako je saopšteno, pojasnio širi kontekst protivljenja Srpske pravoslavne crkve izgradnji i očuvanju Mauzoleja.
Prema njegovim riječima, takvo protivljenje ulazi u narativ borbe za tradicionalnu Crnu Goru, koja je lišena duha savremenosti i iskaza modernosti.
„Uz svođenje Njegoša na isključivo pravoslavni kanon i osporavanje Njegoša kao pjesnika univerzalnog humanizma uz mnoštvo zloupotreba koja ga suštinski banalizuju sa sviranjem uz diple i gusle, i sa zabranom bilo kakve umjetničke interpretacije i izvedbenosti u polju savremene umjetnosti“, naveo je Ljumović.
Član Savjeta Matice crnogorske Marko Špadijer rekao je da je Lovćen simbol crnogorske samostalnosti i slobode.
On je kazao da je to dobro znao Njegoš kad je ostavio zavještanje da bude sahranjen na njegovom vrhu.
„Onaj ko je posjedovao Lovćen, polagao je pravo na Crnu Goru“, rekao je Špadijer.
On je naveo da je Austrougarska granatama oštetila prvobitnu kapelicu i 1916. godine raspisala konkurs da se na tom mjestu podigne spomenik caru Francu Josifu.
„Istorija nije htjela da se nad „Gibraltarom Jadrana“ veliča bečki pobjednik. Crnogorskom narodu nije odgovarao ni biljeg srpskog pokroviteljstva nad Crnom Gorom“, kazao je Špadijer.
On je rekao da je kao znak izraza nacionalnog identiteta, a možda i stimulans ateizma kod Crnogoraca, poslužilo pitanje Njegoševog mauzoleja.
„Meštrović je pokazao da razumije i slijedi tu ideju i 1952. u pismu Vladi Crne Gore kaže: Nije meni ni onda, kao ni sada, lebdio pred očima vladika Rade, ni kao vladalac Crne Gore, već Njegoš, koji je intelektom i pjesničkim darom sakupio i dao umjetničku formu vijencu slobode, filozofije i duhovnosti naroda Crne Gore“, naveo je Špadijer.
On je kazao da se “projekat vraćanja Crne Gore u srpsku orbitu sprovodi danas temeljnije i svestranije nego ikad“.
„Eksponenti velikosrpske politike u Crnoj Gori sa pozicije vlasti narušavaju temelje države, formiraju opštine kao srpske autonomne oblasti, pokušavaju da zemlju dezintegrišu i obesmisle kao jedinstven entitet i da suverenu državu vrate na pozicije srbijanskog sreza“, rekao je Špadijer.
Kako je naveo, oni nastoje da promijene spoljnopolitičku orijentaciju države.
„Državu sa najboljiim odnosima sa okruženjem, uspjeli su da posvađaju sa svim susjedima, i ostaje da sa Srbijom i Republikom srpskom stvore balkansku Bjelorusij“, dodao je Špadijer.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
