Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Razlika u kalkulaciji prosječne bruto zarade, koju izračunavaju Poreska uprava (PU) i Monstat, je prvenstveno metodološke prirode, saopštila je vršiteljka dužnosti generalne direktorice Direktorata za poreski i carinski sistem u Ministarstvu finansija, Biljana Peranović.
Ona je agenciji Mina-business kazala da bi podaci PU trebalo da se posmatraju kao podaci o zaradama u užem smislu, odnosno na bazi naplaćenih javnih prihoda po osnovu predatih obrazaca o obračunatim i isplaćenim zaradama sa porezima i doprinosima.
“Dakle, PU računa prosječnu bruto zaradu na osnovu prijavljenih i isplaćenih bruto zarada u posmatranom mjesecu. Monstat, anketnim istraživanjem na reprezentativnom uzorku, obavlja izračunavanje prosječne zarade na osnovu svih zarada koje je isplatio poslodavac u posmatranom mjesecu, bez obzira da li su one prijavljene PU i da li su plaćeni porezi i doprinosi na zarade“, objasnila je Peranović.
Ministar finansija, Darko Radunović je, odgovarajući na poslanička pitanja u Skupštini ove sedmice, saopštio da je prema podacima PU prosječna bruto zarada u prošloj iznosila 645 EUR, što je niže u odnosu na podatak koji je objavio Monstat.
Na pitanje kako se objašnjavaju navedene razlike u kalkulaciji, Peranović je odgovorila da Monstat, shodno međunarodnoj metodologiji, podatke za izračunavanje prosječne zarade, dobija anketnim istraživanjem na reprezentativnom uzorku, u kojem preduzeća mjesečno dostavljaju podatke o broju zaposlenih i sumi isplaćenih zarada, bez obzira na to da li su poslodavci na isplaćene zarade platili i poreze i doprinose i da li je ukupan iznos isplaćenih zarada PU.
“Dakle, prema podacima PU, obaveza dostavljanja IOPPD obrasca Poreskoj upravi veže se za momenat isplate prihoda, što znači da poslodavci ukoliko nijesu isplatili zarade za određeni mjesec nemaju obavezu dostavljanja obračuna poreza i doprinosa putem IOPPD obrasca”, dodala je Peranović.
Upravo je to, kako je objansila, razlog odstupanja između administrativnih podataka PU i anketnih podataka Monstata o prosječnoj bruto zaradi.
Radunović je u Skupštini takođe predstavio i podatke PU o broju zaposlenih, koji se razlikuju od zvaničnih podataka Monstata.
Peranović je, objašnjavajući šta je uzrok tome, kazala da su zvanični podaci Monstata administrativni, koje dobija od PU i aneketni, dobijeni sprovođenjem Ankete o radnoj snazi.
„Administrativne podatke Monstat objavljuje na osnovu baze PU na osnovu JPR obrasca. Prema tim podacima, a čiji je izvor PU, prosječan broj zaposlenih u prošloj godini je iznosio 190 hiljada“, precizirala je Peranović.
Broj zaposlenih od oko 170 hiljada u prošloj godini, koje je saopštio Radunović tokom odgovora na poslaničko pitanje, su takođe podaci PU, ali se odnose samo na one zaposlene kojima su za tu godinu uplaćeni porezi i dopinosi na isplaćene zarade, odnosno ne uključuje one zaposlene koji su radili i primali zaradu, ali im poslodavci nijesu redovno uplaćivali poreze i doprinose.
„Drugim riječima, riječ je o broju zaposlenih u užem smislu, na osnovu IOPPD obrazaca predatih od poslodavaca Poreskoj upravi. Stoga se broj osoba za koje je obavljen obračun zarada kroz IOPPD obrasce ne može stavljati u direktan odnos sa brojem osoba koje su prijavljene na obavezno socijalno osiguranje po osnovu zaposlenja, jer se isplate zarada ne obavljaju redovno, tačnije mjesec za mjesec za preko 190 hiljada zaposlenih u zemlji”, saopštila je Peranović.
Ona je navela da broj zaposlenih jeste bio 190 hiljada u prošloj godini, ali za oko 20 hiljada njih obračuni zarada za taj obračunski period nijesu dostavljeni PU.
“Ovo je situacija nastala iz više razloga, poput činjenice da preduzeća u poteškoćama ne mogu isplatiti zarade redovno ili da su neka preduzeća u blokadi zbog čega kasne sa isplatom zarada. Među razlozima leži i pitanje neformalne ekonomije, odnosno drugih načina isplate zarada koje se ne prijavljuju PU kroz IOPPD”, dodala je Peranović.
Na pitanje koje mjere se sprovode na nivou Vlade u cilju većeg stepena naplate prihoda od poreza i doprinosa na zarade, odnosno povećanju redovnosti isplate bruto zarada na mjesečnom nivou, Peranović je odgovorila da mjere borbe na suzbijanju sive ekonomije dalju rezulate i na tržištima rada, kao i robe i usluga.
“Komisija za suzbijanje sive ekonomije sprovodi niz aktivnosti na tom planu, a PU kroz inspekcijski nadzor kontinuirano radi na unaprjeđenju discipline predaje IOPPD obrazaca, odnosno redovne isplate zarada od što većeg broja preduzeća”, navela je Peranović.
Ona je saopštila i da će kroz projekat reforme poreske administracije, koji se sprovodi u saradnji sa Svjetskom bankom (SB), biti unaprijeđeno sofversko rješenje koje će omogućiti povećanje efikasnosti u suzbijanju neformalne ekonomije.
“Tako ćemo postepeno obezbijediti i smanjenje razlike u podacima o ukupnom broju registovanih zaposlenih, kojih je bilo 190 hiljada u prošloj godini i broju zaposlenih za koje je obavljena isplata zarada i predaja IOPPD obrasca, kojih je u prošloj godini bilo 170 hiljada i istovremeno doprinijeti bržem rastu prihoda od poreza i doprinosa na zarade”, zaključila je Peranović.
