Podgorica, (MINA) – Države Zapadnog Balkana (ZB) moraju da razmišljaju kako da pokrenu vladavinu prava sa mrtve tačke u procesu koji dugi niz godina stagnira, ocijenjeno je na panel diskusiji „Vladavina prava na Zapadnom Balkanu: (Raz)otkrivanje pravila igre”.
Izvršna direktorka Politikon mreže Jovana Marović, kazala je da državama ZB u tome ne mogu pomoći pregovori sa Evropskom unijom (EU).
„Otvoren je niz prijedloga i inicijativa, nakon negativnog odgovora EU da ne počne pregovore sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, od kojih je najznačajniji francuski „Non paper“ u kome se predviđa novi model integracija sa više faza i drugim principima“, kazala je Marović.
Nakon odbijanja početka pregovora EU sa Sjevernom Makedonijom i Albanijom, Francuska je od Evropske komisije tražila da do januara 2020. objavi novu metodologiju u pristupnom procesu koja bi bila primjenjivana prilikom otvaranja pristupnih pregovora s kandidatima za članstvo u Uniji.
Rukovodilac Centra za evropske integracije – Institut za demokratiju “Societas Civilis” iz Sjeverne Makedonije Zoran Načev kazao je, kako ta odluka utiče na sve zemlje regiona.
„Ta odluka se ne odnosi samo na Sjevernu Makedoniju i Albaniju. Oni su stvorili vakum u kome niko ne zna šta bi tačno trebao da uradi. U vremenu u kom reforme stagniraju, lideri koje ne interesuje vladavina prava – uživaju“, kazao je Načev.
Direktor Beogradskog centra za bezbjednosnu politiku iz Srbije, Igor Bandović, „Non paper“ vidi kao opravdanje Francuske za neprihvatanje započinjanja pregovora, ali I to da reforme države trebaju provoditi zbog građana.
Bandović smatra da vladavina prava nije jedino uslov za EU, i da je ona prvenstveno uslov za pristojan civilizovan život ljudi u jednoj organizovanoj ljudskoj zajednici.
“Čini mi se da je čitav proces evropkskih integracija neka vrste trgovine, gdje države Zapadnog Balkana daju nešto. Dobijamo uglavnom novac sredstva, a ne vidimo da ta vladavina prava i uopšte proces uređenja, počinje od nas“, rekao je Bandović.
On je dodao da ako države ZB budu išli dosadašnjim putem evropskih integracija, neće daleko stići.
Viši istraživač Austrijskog centra za međunarodne poslove Univerziteta u Beču, Vedran Džihić ocijenio da je rješenje problema u vezi vladavine prava na ZB iskreni dijalog, posebno kada se radi o političarima.
„Prva stvar je izgovarati istinu, najjednostavnija i najbanalnija stvar izgovarati sebi i svom okruženju u raznim kontekstima i time stvarati prostore za dijalog. Tu nam treba mnogo više hraborsti I tu smo vidjeli nekoliko ljudi koji su je izgovoili“, rekao je Džihić.
Na diskusiji je je ocijenjeno da su osim institucija, građani i civilni sektor bitan faktor za razvoj vladavine prave.
Saopšteno je da svijetli primjeri razvoja vladavine prava postoje, ali da su rijetki I da se svode na pojedince. Ukazano je na slučaj iz Srbije, u kome je Aleksandra Obradovića iz fabrike „Kuršik“ prijavio navodnu korupciju u vezi sa trgovinom oružja u kome su povezani političati sa najvišeg nivoa vlasti i uprave fabrike oružja.
Panel diskusija ”Vladavina prava na Zapadnom Balkanu: (Raz)otkrivanje pravila igre” je organizovan kroz projekat koji je podržao Evropski fond za Balkan (EFB) koji Politikon mreža sprovodi u saradnji sa CRTA-om iz Srbije i Tim institutom iz Sjeverne Makedonije.
