Podgorica, (MINA) – Ulcinjska solana trebalo bi da bude proglašena zaštićenim područjem krajem februara, saopštila je Izvršna direktorica Centra za zaštitu i proučavanje ptica (CZIP) Jovana Janjušević, navodeći da tek tada počinje pravi i ozbiljan posao.
Evropska unija (EU) je u nedavno objavljenoj Zajedničkog pregovaračkoj poziciji istakla da bez adekvatne zaštite Solane, Crna Gora ne može računati na privremeno zatvaranje poglavlja 27.
Janjušević je agenciji MINA kazala da je ovo daleko najveći stepen podrške EU civilnom sektoru kada je u pitanju zaštita Ulcinjske solane.
„Do sada u pregovorima nijedna zemlja nije imala jedan lokalitet postavljen kao uslov za zatvaranje pregovora što govori prije svega o značaju Ulcinjske solane sa aspekta zaštite prirode ali i o specifičnostima koje ona nosi kao kompleksan problem za čitavu Evropu“, rekla je Janjušević.
Ona je podsjetila da je ministar održivog razvoja i turizma Pavle Radulović u aprilu obećao zaštitu Solane do kraja godine, a dostavljanje studije zaštite opštini Ulcinj u roku od mjesec, što se nije desilo.
Informacija o studiji je, dodaje Janjušević, usvojena u oktobru kada je dostavljena i opštini na dalje usvajanje.
„Uprkos svemu zadovoljni smo što je javna rasprava u toku i što po riječima predsjednika opštine možemo očekivati proglašenje solane zaštićenim područjem krajem februara, kada se očekuje vanredan saziv opštinskog parlamenta“, saopštila je Janjušević.
Kako je istakla, taj dugo očekivani trenutak olakšanje je za sve aktere uključene u proces zaštite ali tek tada počinje, pravi i ozbiljan posao.
„Tek smo ostvarili formalno pravni uslov zaštite, a faktičku zaštitu predstavlja i efikasno upravljanje i odgovoran upravljač, što će biti poseban izazov u narednom periodu“, ocijenila je Janjušević.
Ona je ukazala da zaštita Ulcinjske solane nije jedini uslov naveden u zajedničkoj poziciji, već i djelotvorno sprovođenje neophodnih mjera očuvanja koje vode ka poboljšanju njenog ekološkog statusa obzirom da je narušen prestankom proizvodnje soli.
„Za međunarodnu javnost solana predstavlja izdvojeno pitanje odgovornosti Crne Gore ne samo u pogledu zaštite prirode već i u pogledu vladavine prava, privatizacije, prava radnika. Samim tim zadovoljni smo ostvarenim rezultatom jer je do prije pet godina zaštita ptica bila marginalizovana tema“, rekla je Janjušević.
Ona je ukazala da je Solana vještački ekosistem koji se bazira i kojem pogoduje industrijska aktivnost proizvodnje soli, te da je njena izvršena u skladu sa pravilima Međunarodne unije za zaštitu prirode.
U konačnoj studiji zaštite, navela je Janjušević, predložene su dvije opcije: park prirode ukoliko se bude proizvodila so ili rezervat prirode ukoliko ne bude proizvodnje.
„Sudeći po javnoj raspravi koja je organizovana u ponedjljak, Opština Ulcinj se odlučila za park prirode sa obavezom za održavanje ekosistema komplementarnim aktivnostima proizvodnje soli“, rekla je Janjušević.
Ona je podsjetila da je Opština Ulcinj odredila da Nacionani parkovi Crne Gore (NPCG) nastave da upravljaju solanom do jula 2020. godine i da će u tom periodu lokalna uprava formirati posebno preduzeće.
Prema riječima Janjušević, to preduzeće će morati da ispunjava sve uslove određene Zakonom zaštite prirode, a to su adekvatni kapaciteti u smislu stručnog kadra, kao i finansijski kapaciteti za tako zahtjevan menadžment.
Kako je navela, u CZIP-u su saglasni sa resornim ministarstvom da su NPCG bili jedini adekvatni privremeni upravljači za solanu gledano sa aspekta već postojećih ljudskih resursa i raspoloživog budžeta.
„To sa druge strane ne znači da je stanje idealno i da ekosistem ne trpi ali je svakako puno bolje nego da je solana prepuštena sama sebi“, rekla je Janjušević.
Saradnja sa parkovima je, dodaje ona, zadovoljavajuća naročito u pogledu monitoringa krivolova, a uskoro će realizovati i prvu zajedničku aktivnost – postavljanje platformi za gniježđenje male čigre u skladu sa preporukama iz studije zaštite.
„Što se tiče budućih kapaciteta upravljača smatramo da je moguće napraviti dobru sinergiju i angažovati bivše radnike solane koji imaju najbolje znanje i iskustvo kada je u pitanju upravljanje voda i proizvodnja soli tako da je jedini element naše brige ustvari finansijski izdatak koji ne bi trebao pasti na leđa opštine Ulcinj već bi ga trebala obezbijediti Vlada obzirom da su u pitanju milionski izdaci za revitalizaciju ovog područja“, istakla je Janjušević.
Ona je kazala da je, što se CZIP-a tiče, inicijativa za zaštitu Solane počela momentom uvođenja stečaja i svjedočenja opasnosti koja se kasnije obistinila. „A to je obustava proizvodnje soli i totalni kolaps infrastrukture što je tražilo intervenciju države i međunarodnu podršku“.
„Prije toga Solana kao aktivna fabrika bila je raj za ptice a i samo rukovodstvo ju je zaštitilo kao prvi privatni park prirode. To je bio svojevrsan vizionarski potez nekadašnje uprave koja vjerovatno nije mogla naslutiti kolaps ekonomskog giganta“, navela je Janjušević.
Ona je kazala da tržišna utakmica obiluje konkurencijom, ali da u dobrim rukama Ulcinjska solana može povratiti nekadašnji sjaj i biti važan generator lokalnih prihoda poput solane u Valboni (Albanija), Stonu, Ninu, Pagu (Hrvatska) ili Piranu (Slovenija).
Tekst je napisan uz finansijsku podršku Evropske unije kroz realizaciju projekta “Dealing with ethics and fake news” pod oznakom IPA2018/397-252. Sadržaj je isključiva odgovornost Agencije MINA i ne mora nužno odražavati stavove EU. Tekst se može preuzimati uz obavezno navođenje izvora.
