Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Ukupni depoziti crnogorskih banaka na kraju prošle godine dostigli su 5,84 milijarde EUR, što je 80,53 odsto ukupne pasive kreditnih institucija, navodi se u Godišnjem izvještaju za prošlu godinu Fonda za zaštitu depozita (FZD).
U izvještaju koji je upravni odbor usvojio polovinom maja, a koji je upućen Odboru za ekonomiju, finansije i budžet na razmatranje, navodi se da je to jedan od ključnih pokazatelja stabilnosti koji potvrđuje rast povjerenja deponenata, ali i to da depoziti i dalje čine okosnicu bankarskog poslovanja, prenosi Pobjeda.
To je, kako se navodi, rast od 364 miliona, odnosno 6,64 odsto u odnosu na godinu ranije, a i dalje dominiraju depoziti osobe koje imaju pravo na isplatu garantovanog depozita sa više od 88,43 odsto. Depoziti građana su iznosili malo više od 50 odsto, a preduzeća 38 odsto, a registruje se blagi rast depozita građana 6,24 odsto.
Iz FZD su ukazali da su depoziti nerezidenata sve važniji segment u ukupnim depozitima, iako je u prošloj godini došlo do neznatnog pada sa 24,9 odsto u 2023, na 23,72 odsto.
„Učešće sredstava deponovanih od građana iznosi 2,94 milijarde EUR, odnosno 50,35 odsto učešća u ukupnim depozitima kod banaka, čineći ih time i najznačajnijim deponentima crnogorskog bankarskog sistema. Na kraju prošle godine bilo ih je 697,9 hiljada. Na depozite preduzeća odnosi se 2,88 milijarde EUR, odnosno 49,2 odsto depozita, kojih je na kraju prošle godine bilo 75,24 hiljade. Ukupan broj deponenata prošle godine iznosio je 776,05 hiljada što je 1,84 odsto manje u odnosu na kraj 2023. godine“, navodi se u izvještaju FZD.
Banke su, kako se navodi, u odnosu na raniji period, u većoj mjeri ova sredstva usmjeravale za kredite, a ocjena rukovodstva FZD jeste da to može imati pozitivan efekat na ekonomski rast, za razliku od ranijeg oslanjanja na likvidnu aktivu i ulaganje u hartije od vrijednosti.
„FZD je u prošloj godini obračunao i naplatio premiju na bazi rizika pojedine kreditne institucije u iznosu od 27,4 miliona EUR. Nastavljena je isplata garantovanih depozita za Invest banku Montenegro i Atlas banku nad kojima je 2019. godine uveden stečaj. Deponenti ovih banaka su prošle godine preuzeli garantovane depozite u iznosu od 173,3 hiljade EUR, dok je na kraju godine ostalo neisplaćeno 6,9 miliona, odnosno 6,14 odsto ukupnog iznosa garantovanih depozita za obje banke. Povrat sredstava iz stečajne mase u prošloj godini iznosi 10,5 miliona EUR, dok je ukupni povrat na posljednji dan prošle godine iznosio 85,17 miliona, odnosno 75,57 odsto“, navodi se u izvještaju FZD.
Oni su ukazali na to da dodatnu sigurnost za isplatu garantovanih depozita, pored sopstvenih sredstava, daje i ugovor koji je FZD zaključio sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj na osnovu kojeg imaju mogućnost da, u slučaju potrebe, za isplatu depozita koriste 50 miliona EUR tokom pet godina uz rok otplate sedam godina.
„Garantovani depoziti na dan 31. decembar prošle godine iznose 2,4 milijarde EUR, dok su godinu ranije iznosili 2,16 milijarde što je povećanje od 239,2 miliona EUR odnosno 11 odsto. FZD obračunava i vrši isplatu garantovanog depozita do 50 hiljada EUR po deponentu po banci, a danom pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, nivo zaštite se uspostavlja na nivou od 100 hiljada EUR“, stoji u izvještaju.
Nakon dvogodišnje pauze pred Privrednim sudom je nastavljen postupak koji je FZD pokrenuo protiv Crnogorske komercijalne banke (CKB) zbog isplate 100 hiljada EUR lažnim deponentnima Atlas banke. Kako je nakon penzionisanja ranijeg sudije predmet dodijeljen sutkinji Itani Folić, postupak je krenuo ispočetka.
Prvi slučaj isplate 50 hiljada EUR desio se u maju 2019. godine u Baru, a drugi nakon dva mjeseca u hercegnovskoj filijali. Da novac nije isplaćen kome je trebalo, saznalo se nakon što je pravi deponent podnio prigovor kojim osporava da je podigao novac. Ista situacija se u međuvremenu desila i u Hipotekarnoj banci, koja je sa FZD potpisala vansudsko poravnanje.
Iz FZD u tužbi tvrde da službenicima banke nije bilo potrebno stručno znanje da bi provjerili pasoš ukazujući da su nakon prvog slučaja upozorili sve banke na obavezu upoređivanja brojeva na stranicama pasoša. Iz CKB su ukazivali da su postupali sa propisanim nivoom pažnje te da su uvidom u pasoš i podatke koje su dobili od FZD utvrdili da te osobe imaju pravo na isplatu novca.
Na posljednjem ročištu održanom u aprilu 2023. godine zastupnici CKB-a su prigovorili nalazu i mišljenju vještaka IT struke Balše Savića ocjenjujući ga nepotpunim, imajući u vidu da nije imao pristup softveru jer nije ovlašćen. Ukazali su na to da je neophodno tražiti da se Saviću da pristup aplikaciji kako bi uradio zadatak koji mu je sud dao, dodajući da su u aplikaciji postojali samo ime, prezime i broj pasoša, bez ostalih podataka i brojeva pasoša. Iz FZD su bili saglasni sa nalazom ukazujući da je utvrđeno da je prilikom druge isplate naloga postojao datum rođenja deponenata, napominjući da su obavijestili banku da moraju osim broja pasoša, kontrolisati i datum rođenja.
Imajući u vidu da Savić do sada nije odgovorio na ove prigovore, sutkinja Folić je naredno ročište zakazala za septembar, do kada bi trebalo da pribavi njegovo izjašnjenje.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
