Podgorica, (MINA) – Evropski put Crne Gore stagnira primarno zbog unutrašnjih prilika, jer se sapliće o neiskorišćene šanse, zloupotrebu institucija i kršenja zakona, ocijenila je izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje (CGO) Daliborka Uljarević na konferenciji “13 godina evropskog puta: pravci, raskrsnice i skretanja”, koju je CGO organizovao.
Uljarević je kazala da evropski put Crne Gore, iako formalno strukturiran, nije bio pravolinijski i da su ga obilježile raskrsnice koje su nudile šanse, ali i skretanja koja su od njih udaljavala uz izostanak razumijevanja da to nije tehnička vježba, već proces duboke društvene transformacije koja traži viziju, odlučnost i političku volju.
„Evropski put Crne Gore stagnira primarno zbog unutrašnjih prilika, jer se sapliće o neiskorišćene šanse, zloupotrebu institucija i kršenja zakona“, smatra Uljarević.
Ona je napomenula da izostaje strateško usmjerenje i da se prečesto pribjegava improvizacijama i zanemarivanju obaveza, posebno iz poglavlja 23 i 24. „Mnogo smo puta bili na vratima EU, ali umjesto da ih otvorimo reformama i odgovornošću, pokušavali smo ih obiti partijskim kalkulacijama”, podsjetila je ona.
Uljarević je rekla da je neophodno podsjećati da EU nije samo ekonomska, već zajednica vrijednosti.
“Demokratija, vladavina prava, poštovanje ljudskih prava, sekularizam, tolerancija, antifašizam su njena osnova. To ne razumiju oni koji afirmišu retrogradne tendencije i ideološki motivisan istorijski revizionizam u pokušaju da relativizuju zločine, izjednače antifašiste i kolaboracioniste, i uruši tekovine na kojima je savremena Evropa zasnovana”, pojasnila je Uljarević.
Ona je poručila da ukrajinski narod danas ne brani samo svoju teritorijalnu cjelovitost, već i evropske ideale slobode, dostojanstva i suvereniteta.
Uljarević je podsjetila i da je u nedavno usvojenoj Rezoluciji Evropskog parlamenta izražena zabrinutost zbog političkog revizionizma, koji iskrivljuje istorijske, ali i sudski utvrđene činjenice, produbljuje podjele i potkopava odgovornost.
“Evropske institucije osuđuju glorifikaciju ratnih zločinaca i negiranje međunarodnih presuda. Mi se još u Crnoj Gori borimo da objasnimo da Radovan Karadžić jeste ratni zločinac i da ne zaslužuje nikakve nagrade i hvalospjeve”, istakla je Uljarević.
Prema njenim riječima, Crna Gora i dalje bilježi najviši nivo podrške građana i građanki članstvu u EU među zemljama regiona, a građani ne traže Evropu zbog birokratije, već zbog dostojanstva, reda i jednakih šansi.
“Njihov glas – zajedno s glasom kritički orijentisanog civilnog društva – ostaje najautentičniji evropski signal u Crnoj Gori. Taj signal vlast mora da čuje i uvaži, ako je naučila nešto iz iskustva prethodnih koje su pale kada su se otuđile od građanstva i civilnog društva”, rekla je Uljarević.
U CGO-o, kako je navela, smatraju da je krajnje vrijeme da se promijeni paradigma političkog djelovanja.
“To uključuje napuštanje partitokratskog i klijentelističkog modela i uspostavljanje okvira u kojem se institucije jačaju, zakoni poštuju, a ljudska prava štite bez kalkulacija”, smatra Uljarević.
Ona je pojasnil da je zajednički zadatak svih da ne dozvolimo da evropska perspektiva postane talac partijskih strategija, iskrivljenih narativa prošlosti ili populističke retorike bez vrijednosnog oslonca.
„Za 13 godina možete završiti završiti osnovnu i srednju školu, ili srednju školu i fakultet uz doktorat – a mi još nijesmo položili ni prvo polugodište, sa samo sedam od 33 poglavlja, odnosno 20 odsto privremeno zatvorenih poglavlja“, navela je Uljarević u osvrtu na dužinu pregovora.
Ona je upozorila da pristupanje EU nije moguće uz istovremeno udaljavanje od građanskih vrijednosti i ignorisanje, ili još gore nadanje, svih koji kritički promišljaju i ukazuju na slabosti u procesu i načinu vođenja politike i institucija da će se taj proces sam od sebe završiti.
„Završila bih s porukom nade, ali ne i naivnog optimizma. Crna Gora još može biti priča politike proširenja EU. Međutim, ta šansa nije garantovana, već ona mora biti zaslužena – svakim potezom, svakom odlukom, svakim djelom“, zaključila je Uljarević.
Ministar vanjskih poslova Ervin Ibrahimović kazao je da se, kada se govori o putu Crne Gore ka članstvu u EU, ne govori samo o pregovaračkom procesu.
„Govorimo o strateškom opredjeljenju, ali i dubokom uvjerenju da pripadamo zajednici država koje njeguju demokratske slobode, jednakost i vladavinu prava kao fundamentalne vrijednosti“, istakao je Ibrahimović.
On je podsjetio da je Crna Gora nedavno zatvorila poglavlje 5 – Javne nabavke, na Međuvladinoj konferenciji u Briselu, što je, kako je ocijenio, nastavak veoma uspješnog perioda.
Prošle godine, kako je rekao Ibrahimovć, ostvaren je ključni iskorak kroz dobijanje pozitivnog Izvještaja o ispunjenosti privremenih mjerila u poglavljima 23 i 24 (IBAR).
„IBAR je bio dodatan podsticaj našem integracionom procesu, koji nas sada vodi ka ispunjenju uslova za privremeno zatvaranje preostalih poglavlja do kraja 2026. godine, a potom i do konačne političke i tehničke pripreme za članstvo“, naveo je Ibrahimović.
On je podsjetio da je Crna Gora na Međuvladinoj konferenciji u decembru prošle godine, nakon sedam godina, nastavila proces zatvaranja pregovarčkih poglavlja, što je dalo novu energiju i nadu u evropsku budućnost Crne Gore.
Kako je kazao Ibrahimović, u bliskoj saradnji sa Evropskom komisijom (EK) pripremljen je Plan puta za zatvaranje preostalih pregovaračkih poglavlja, s jasno definisanim rokovima za ispunjavanje završnih mjerila.
„Do kraja ove godine, u saradnji sa EK i uz podršku država članica EU, posebno Poljske i Danske koje predsedavaju Savjetom EU u ovoj godini, radićemo naporno kako bi se ispunili uslovi za privremeno zatvaranje više poglavlja“, poručio je Ibrahimović.
Crna Gora, kako je ocijenio, u kontinuitetu potvrđuje da postoji politička volja, jasna strategija i institucionalna posvećenost da postigne svoj zacrtani strateški cilj ulaska u EU.
„Na ovom putu smo uvijek bili realni i znamo da smo, pored uspjeha i postignuća, imali i problema i izazova, koji su povremeno uticali na tempo reformi“, dodao je Ibrahimović.
Prema njegovim riječima, EU je, takođe, zbog unutrašnjih izazova prolazila kroz fazu zamora od proširenja.
„Iako su raniji signali iz Brisela, poput poruka iz jednog od prošlih mandata EK da neće biti proširenja, bili obeshrabrujući i u jednom dijelu usporili reformske procese, danas svjedočimo obnovljenom evropskom momentumu“, kazao je Ibrahimović.
On je dodao da vjeruje da unutrašnja reforma EU, o kojoj se razgovara, i proces proširenja treba i moraju ići ruku pod ruku.
„Svaki naš reformski iskorak potvrđivao je ono što je uvijek bila i ostala konstanta: evropska budućnost Crne Gore nema alternativu“, istakao je Ibrahimović.
On je kazao da je, sa druge strane, nova geopolitička realnost – prije svega ruska agresija na Ukrajinu, sve veća globalna neizvjesnost i time potreba za snažnijom i ujedinjenijom Evropom – donijela novu energiju i potvrdila činjenicu da je proširenje geopolitička nužnost.
„Crna Gora, kao najnapredniji kandidat za članstvo, danas ima realnu priliku da iskoristi ovaj trenutak i da se izdvoji kao država spremna da kapitalizuje godine reformi i političkih odluka koje nas vode ka punopravnom članstvu u EU“, rekao je Ibrahimović.
Prema njegovim riječima, evropska integracija nije samo proces ispunjavanja mjerila i donošenja zakona.
„Ona je test naše spremnosti da evropske vrijednosti živimo kroz vladavinu prava, nezavisne institucije, zaštitu i promociju ljudskih prava i sloboda i funkcionalnu tržišnu ekonomiju“, naveo je Ibrahimović.
On je kazao da EU ne traži savršenstvo, već dosljednost, ne traži brzinu, već kontinuiranu posvećenost.
„A Crna Gora već pokazuje da evropski put nije naš izbor samo zato što je geopolitički racionalan, već zato što svojim razvojem i spremnošću zaslužujemo da budemo dio EU”, naglasio je Ibrahimović.
Crna Gora, kako je dodao, svojim vrijednostima pripada Evropi, kao partner koji je stopostotno usaglašen sa zajedničkom vanjskom i bezbjednosnom politikom EU i kao kredibilan i odgovoran akter u regionu kojem su dobrosusjedski odnosi i regionalna saradnja od suštinskog značaja.
„Zato danas kada uživamo većinsku podršku građana članstvu Crne Gore u EU i kada politika proširenja u Briselu ponovo zauzima zasluženo mjesto, imamo jedinstvenu šansu da ostvarimo svoj strateški cilj i obezbijedimo sigurnu, stabilnu i prosperitetnu evropsku budućnost svojim građanima i budućim generacijama“, poručio je Ibrahimović.
Konferencija “13 godina evropskog puta: pravci, raskrsnice i skretanja” dio je projekta koji se realizuje uz podršku regionalnog programa SMART Balkans, koji sprovode Centar za promociju civilnog društva (CPCD), Centar za istraživanje i javnu politiku (CRPM) i Institut za demokratiju i medijaciju (IDM), uz finansijsku podršku Ministarstva vanjskih poslova Norveške.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
