Podgorica, (MINA) – Učešće organizacija civilnog društva i građana u procese oblikovanja javnih politika i donošenje odluka dio je demokratskih standarda i najboljih praksi kojima Crna Gora teži kroz proces evropeizacije, navodi se u publikaciji Centra za građansko obrazovanje (CGO).
U publikaciji je ocijenjeno da u Crnoj Gori sada nije dobra situacija u toj oblasti i da treba preduzeti niz sadržajnih koraka kako bi se unaprijedila.
Kako su kazali iz CGO, autori sažetka javne politike o toj važnoj, a zanemarenoj temi su Zorana Marković i Petar Knežević.
„Njihovo istraživanje i analiza izazova predstavljaju dragocjen materijal za sve koji žele da rade na potrebnom jačanju učešća građana i građanki u procesima donošenja zakona i strategija u Crnoj Gori“, kaže se u saopštenju.
Marković i Knežević su naveli da su javne konsultacije i rasprave ključne za demokratsko donošenje odluka, jer omogućavaju građanstvu da aktivno učestvuje u kreiranju zakona i strategija koje utiču na njihov svakodnevni život.
Oni su ocijenili da pravni okvir propisuje jasne obaveze državnih institucija, ali da se u praksi identifikuje značajan jaz između onoga što je propisano i onoga što se zaista sprovodi.
Autori publikacije smatraju da je poseban problem nedovoljna transparentnost u objavi informacija o konsultacijama i javnim raspravama.
Iz CGO su kazali da dostupni podaci ukazuju da su 2022. godine samo tri ministarstva objavila obavezni spisak o dokumentima o kojima će se sprovesti javna rasprava, pri čemu je, kako su naveli iz te nevladine organizacije (NVO), upitan i kvalitet tog spiska.
Oni su kazali da je prošle godine to učinilo jedno ministarstvo, kao i da se ove godine samo jedno sjetilo te svoje obaveze.
Prošle godine je, kako su naveli iz CGO, održano samo šest konsultacija, za koje su dva javna poziva za konsultovanje objavljena na sajtu Vlade, četiri na portalu e-participacije, a nakon tih konsultacija objavljena su samo dva izvještaja.
Autori publikacije ističu da je taj broj daleko ispod onoga što se očekuje od organa državne uprave, naročito u kontekstu osjetljivih zakonskih akata.
„Iako je ove godine objavljeno nekoliko važnih zakona, poput onih iz oblasti borbe protiv korupcije, procesi konsultacija nijesu adekvatno sprovedeni“, rekli su Marković i Knežević.
Oni su ukazali na tehničke nedostatke vladinih portala, kako sajta Vlade, tako i portala e-uprava, gdje su podaci često pogrešno kategorizovani ili teško dostupni, čime se umanjuje dostupnost i vidljivost konsultacija i rasprava za širu javnost, a samim tim i učešće građana.
“Imajući u vidu identifikovane zloupotrebe procesa konsultovanja i javnih rasprava kroz raspisivanje poziva u periodima odmora i praznika, autori preporučuju praćenje kalendarskih obaveza i dinamike i ravnomjerno objavljivanje javnih poziva za konsultovanje i javne rasprave u toku godine, kako bi se podigao nivo učešća”, naveli su iz CGO.
U preporukama se naglašava neophodnost dosljednog sprovođenja postojećeg pravnog okvira, operacionalizacije svih sajtova Vlade, povećanje vidljivosti javnih poziva za konsultovanje u pripremi i javne rasprave, prilagođanje planova komunikacije specifičnim ciljnim grupama, ali i proširenje opsega obaveza organa koji sprovodi proces konsultacija.
Iz CGO su rekli da se ističe potreba za kvalitetnijom obradom pristiglih komentara i sugestija, s obzirom na to da štura i formalna obrazloženja odbijanja predloga djeluju odvraćajuće za dalje učešće, ali i jačanje kapaciteta javnih službenika za sprovođenje konsultacija i javnih rasprava, kao i edukacija za pravilno korišćenje platformi za učešće građana.
Autori publikacije kazali su da treba insistirati na čvršćem stavu EU u ocjenjivanju uključenosti civilnog društva u proces donošenja odluka.
Kako su rekli, iako je u prvoj polovini godine niz važnih zakona usvojen sa ograničenim ili nikakvim učešćem civilnog društva i zainteresovane javnosti, Crna Gora je dobila Izvještaj o ispunjenosti privremenih mjerila (IBAR).
“Imajući u vidu da je ovakva odluka primarno političkog karaktera, veoma je važno, u nastupajućem periodu, promovisati poziciju EU koja se zasniva na poštovanju propisa i punoj primjeni principa participativne demokratije”, naveli su autori publikacije.
Sažetak javne politike je dio aktivnosti projekta Transparentni organi – informisano građanstvo, koji CGO realizuje uz podršku Ministarstva javne uprave.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
