Podgorica, (MINA) – Predlog za uvođenje vjeronauke u obrazovni sistem Crne Gore suprotan je principima sekularnosti, temeljnim ustavnim vrijednostima i najboljim interesima djece i mladih, ocijenili su građanski aktivisti i nevladine organizacije (NVO), poručujući da se oštro protive toj inicijativi.
U saopštenju koje potpisuje 90 NVO i sedam građanskih aktivista navodi se da obrazovni sistem mora ostati prostor zajedništva, učenja i razvoja, a ne podjela i segregacije po vjerskoj osnovi.
„Vjerska nastava je izričito zabranjena u javnim obrazovnim ustanovama u Crnoj Gori (čl. 5 Opšti Zakon o obrazovanju i vaspitanju), a inicijativom se sada traži ukidanje te zabrane i uvođenje vjeronauke u osnovne i srednje škole“, kaže se u saopštenju.
Iz civilnog sektora su podsjetili da je, prema crnogorskom Ustavu i važećim zakonima o obrazovanju, Crna Gora sekularna država u kojoj su vjerske zajednice odvojene od države.
„Prema tome, i državni obrazovni sistem takođe mora ostati sekularan“, poručuje se u saopštenju.
Dodaje se da se mora uzeti u obzir da se u državnim školama izučavaju predmeti koji su utemeljeni u naučnim disciplinama.
„Nauke saznanja stiču kroz naučna istraživanja, koja podstiču sumnju i konstantnu doradu, i koja su otvorena za intervencije i bolje dokaze“, kazali su iz civilnog sektora.
Prema njihovim riječima, vjerska učenja, suprotno tome, zasnivaju se na dogmi, nepobitna su, ne dozvoljavaju sumnju i insistiraju na vjeri.
„Smatramo da je u jednom cjelovitom sistemu obrazovanja djece nedopustivo imati cjeline zasnovane na pristupima koji su međusobno suprotstavljeni“, kazali su aktivisti i predstavnici crnogorskih NVO.
Kako su istakli, za djecu i mlade je mnogo korisnije građansko vaspitanje i obrazovanje, koje uključuje kritičko mišljenje, etiku, medijsku pismenost, inkluziju i vještinu nenasilne komunikacije.
„Tim sadržajima treba kroz reformu obogatiti nastavne programe, umjesto vjerskih dogmi“, kaže se u saopštenju.
Ističe se da posebno zabrinjava činjenica da je Skupština Crne Gore toj inicijativi dala status prioriteta, uprkos negativnim stavovima stručne javnosti, dijela institucija i organizacija civilnog društva, kao i činjenici da za njeno razmatranje ne postoji ni stručna ni društvena opravdanost.
„Kada je Skupština Crne Gore 2023. godine uvela mehanizam E-peticija, to je bio pozitivan korak ka aktivnijem učešću građana i građanki u procesima donošenja odluka“, naveli su iz civilnog sektora.
Oni su upozorili da je izostalo zakonsko definisanje obaveze Skupštine u vezi sa peticijama koje dobiju dovoljno potpisa da bi bile procesuirane, odnosno šest hiljada potpisa i više.
„U praksi ovo znači da Skupština ima pravo da odbije svaku peticiju koju ne smatra prioritetnom, čemu smo već svjedočili, jer su se u međuvremenu samo četiri peticije našle pred nadležnim skupštinskim odborima, od ukupno sedam koje su podržane s najmanje šest hiljada potpisa“, kazali su iz civilnog sektora.
Kako su dodali, peticija za uvođenje vjeronauke u škole, koja je pokrenuta 11. marta ove godine, već 19. marta je imala dovoljan broj potpisa.
Aktivisti i NVO su ukazali da je Skupština zakazala sjednicu nadležnog Odbora za prosvjetu, nauku, kulturu i sport već za 16. april.
“Čime je oborila svoj rekord za ažurno postupanje kada je riječ o pristiglim peticijama i napravila svojevrsni presedan, budući da su odlučili da razmatraju otvorenu peticiju za koju se još prikupljaju potpisi prije isteka roka, koji je prema sajtu E-peticije Skupštine Crne Gore 10. maj“, navodi se u saopštenju.
U saopštenju se podsjeća da ministarka prosvjete, nauke i inovacija Anđela Jakšić-Stojanović, iz najveće partije u vlasti Pokreta Evropa sad (PES), smatra da vjeronauka nije potrebna u obrazovnom sistemu, kao i da je to mišljenje dijelio i njen prethodnik Miomir Vojinović, iz tada i sada vladajuće Socijalističke narodne partije (SNP).
„Međutim, za predsjednika nadležnog skupštinskog odbora Nikolu Rovčanina (Demokrate) to je sada prioritet“, kazali su aktivisti i predstavnici NVO.
Kako su istakli, ranije su i iz Zavoda za školstvo naveli da je pitanje religije u sistemu obrazovanja već prikladno uređeno, budući da djeca imaju priliku da o religiji uče kroz izborni predmet istorija religije, koji je dostupan u devetom razredu osnovne škole i srednjim školama.
U saopštenju se navodi da kroz predmet istorija religije sva djeca imaju priliku da zajednički uče o svim religijama i njihovim običajima, čime se podstiče interkulturalizam i zajedništvo.
“Dok bi vjeronauka odvojila djecu vjernika od djece ateista, a i djecu vjernika dodatno razdvojila na različite vjeroispovijesti, čime bi se dodatno naglasile podjele zasnovane na etničkoj i vjerskoj distanci u crnogorskom društvu, koje su već izražene“, kaže se u saopštenju aktivista i organizacije civilnog društva.
Prema njihovim riječima, za porodice koje žele vjersko obrazovanje za svoju djecu, vjerske zajednice već organizuju vjersku nastavu u svojim objektima.
„Obrazovno-vaspitni sistem mora ostati mjesto gdje se djeca ne razdvajaju ni po jednom osnovu, već zajednički uče, rastu i razvijaju vještine zajedničkog života u demokratskom društvu, koje je etnički, kulturno i religijski raznoliko“, zaključuje se u saopštenju.
Saopštenje protiv uvođenja vjeronauke potpisali su Akcija za ljudska prava, Centar za građansko obrazovanje, Centar za žensko i mirovno obrazovanje ANIMA, Prosvjetna zajednica Crne Gore, Agora Femina, Asocijacija SPEKTRA, Centar za istraživačko novinarstvo, Crnogorski PEN centar, Crnogorska LGBTIQ asocijacija Kvir Montenegro i Fakultet za crnogorski jezik i književnost.
Među potpisnicima su i KOD, Žuta kornjača – Normalizuj.me, Opštinsko udruženje multiple skleroze Bijelo Polje, Udruženje mladih sa hendikepom, Prima, Juventas, Agencija za lokalnu demokratiju, Ipso Facto, Centar za demokratiju i ljudska prava, Društvo crnogorskih izdavača, Ekološki pokret Ecopatriotizam, Centar za monitoring i istraživanje, Centar za afirmaciju RE populacije i Crnogorski ženski lobi.
Protiv uvođenja vjeronauke u obrazovni sistem su i Centar za demokratsku tranziciju, Centar za građanske slobode, Udruženje pravnika, Centar za razvoj nevladinih organizacija, Sociološki centar Crne Gore, LINK – Crnogorska mreža za smanjenje štete, Centar za kulturu Bihor, Udruženje „Štrpci – Protiv zaborava“, Gradionica, Expeditio, Prazan prostor, Crnogorski komitet pravnika za zaštitu ljudskih prava i Centar za ženska prava.
Potpisnici saopštenja su i Korifej teatar, Kalem, Monte Lingva, Društvo profesionalnih novinara, Udruženje profesora istorije – HIPMONT, Sigurna ženska kuća, Institut za medije, Pravozastupnik, Antifašisti Cetinja, Institut za rodnu ravnopravnost “Dulcinea”, Ulcinj Info, Novi Horizont, HUSEIN PAŠA, Centar za multimedijalnu produkciju, Udruženje psihologa, Poligon za žensku izuzetnost – Sofija, Aktivna zona, Dr Martin Schneider-Jacoby Association –MSJA, Eduko Plus i Balkanski sektor.
NVO Bona Fide Pljevlja, Savez za djecu i mlade – Kuća, Forum MNE, Forum Bošnjaka Crne Gore, Centar za ekonomske i evropske studije, ERA – Savez za jednaka prava LGBTI osoba na Zapadnom Balkanu i u Turskoj, SOS Rožaje, Centar za obuku i obrazovanje, Centar za romske inicijative, Monitoring Group Ulcinj – MogUL, ALFA Centar, Udruženje LBTQ žena „Stana“ i Djeca Crne Gore takođe su protiv uvođenja vjeronauke.
Na spisku organizacija koje se protive uvođenju vjeronauke su i Crnogorsko udruženje studenata političkih nauka, Romska organizacija mladih “Koračajte sa nama – Phiren Amenca“, Alumni akademija Pravnog fakulteta Univerziteta Crne Gore, Fondacija za promovisanje nauke – Prona, Crnogorski kulturni krug, Naša akcija, NOVA Centar za feminističku kulturu, Most Kulture, SOS telefon za žene i djecu Nikšić, Moja šansa je i tvoja šansa, Srce i MULTIMEDIAL Montenegro.
Protiv uvođenja vjeronauke su i Socijalna pravda – Social justice, Udruženje roditelja djece i omladine sa smetnjama u razvoju “OAZA”, 35 mm, Potreba – Need, Građanska inicijativa “21. maj“, Plan B, Internacionalna policijska organizacija Crne Gore i Sistem.
Saopštenje protiv uvođenje vjeronauke u crnogorski obrazovni sistem potpisali su i građanski aktivisti Dina Bajramspahić, Jovana Marović, Goran Đurović, Dragoljub Vuković, Tamara Milaš, Dušan Pajović i Aleksandar Dragićević.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
