Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Zamjena ugovora o kreditu sa Exim bankom, koji je Skupština usvojila 2014. godine, veoma je složena i rizična operacija, koja mora biti pod nadzorom i kontrolom parlamenta i šire javnosti, saopštio je predsjednik Pokreta za promjene, Nebojša Medojević.
“Kredit uzet kod kineske banke za realizaciju prioritetne dionice auto-puta nije u hartijama od vrijednosti, da se može bez znanja treće strane preprodavati, svopovati i koncertovati”, naveo je Medojević u saopštenju.
On je kazao da kineska strana u rukama ima siguran dug, koji je garantovala država Crna Gora svojim budžetom, pokretnom i nepokretnom imovinom.
“Očigledno, Kina je zadovoljna tim aranžmanom”, rekao je Medojević i dodao da su rok otplate od 20 godina, grejs period od šest godina i kamata od dva odsto u tom trenutku bili veoma povoljni.
On smatra da je problem za Crnu Goru to što je posao “debelo” preplaćen i što se u cijeni gradnje prioritetne dionice pojavio i korupcionaški bonus od najmanje 500 miliona EUR.
“Naime, francuska konsultantska kuća Louis Berger, koja je bila angažovana od potencijalnih međunarodnih kreditora, procijenila je vrijednost radova na oko 600 miliona EUR, a crnogorska Vlada je sklopila posao sa kineskom kompanijom China Road and Bridge Corporation (CRBC) na skoro 1,1 milijardu EUR i za finansiranje tako naduvanog ugovora uzela kredit od Exim banke od 809 miliona EUR”, saopštio je Medojević.
On je dodao da problem sa prioritetnom dionicom auto-puta nijesu troškovi izgradnje, već troškovi “ugradnje”.
“Vlada je ugovorom o izgradnji omogućila režimskoj kompaniji Bemax da dobije 30 odsto poslova, oslobodila je plaćanja poreza, carina i akciza tu kompaniju i CRBC, dala im odriješene ruke da bez kontrole uvoze nepoznate količine materijala, kao i da besplatno eksploatišu šljunak iz rijeke Tare i drugih lokaliteta. Niko nije kontrolisao koliko je Bemax troškova uvoza sirovina, repromaterijala i šljunka za gradnju drugih objekata, prikazao kao trošak auto-puta i izbjegao plaćanje poreza, akciza i carina”, upozorio je Medojević.
On je podsjetio da su se u toku gradnje pojavili novi troškovi koje su projektanti i ugovarači navodno zaboravili da ukalkulišu u osnovni ugovor, a odnose se na zaobilaznice, priključne puteve i elektro i vodne instalacije.
“Imajući u vidu veličinu i razmjere ove mega korupcije, Vlada je morala pristupiti temeljnoj pravnoj, finansijskoj i tehničkoj reviziji tih aranžmana, gdje bi se istražile osnovane sumnje da se radi o veleizdaji i velikoj korupciji”, kazao je Medojević.
On je dodao da, umjesto toga, premijer Zdravko Krivokapić i ministar finansija Milojko Spajić pregovaraju o zemjeni kineskog kredita nekim drugim kreditnim aranžmanom, o kome poslanici i šira javnost ne zna ništa.
“Postavlja se pitanje zašto oni baš sada ulaze u tu avanturu. Iz Ministarstva finasija je u aprilu javno saopšteno da Crna Gora nema problema sa otplatom prispjelih rata od 66 miliona USD za ovu godinu”, naveo je Medojević.
On smatra da se zamjena duga ne može realizovati bez saglasnosti kineske strane, kao i da bi Kinezi mogli pristati na zamjenu samo pod povoljnijim uslovima nego što imaju sa Crnom Gorom.
“Ako se radi o političkoj odluci EU da izbaci Kinu iz spiska kreditora Crne Gore i geostrateškim i političkim razlozima, Kina može pregovarati sa EU za neke povoljnosti koje nemaju veze sa Crnom Gorom. Recimo da dobiju veće kvote za izvoz čelika i bakra iz njihovih fabrika u Srbiji ili iz neke druge države koja nije članica EU”, kazao je Medojević.
Ukoliko EU da Kini neke druge poslovne ili geostrateške povlastice, koje imaju i monetarni ekvivalent, onda bi, prema njegovim riječima, moglo doći do zamjene crnogorskog duga.
“Posmatrano pregovarački, Kina drži sve konce u svojim rukama, ima odlično obezbjeđeno potraživanje i ne žuri joj se da postigne dil. EU i Crna Gora imaju pregovarački problem, da im je pregovaračka pozicija veoma loša i da nemaju vremena”, smatra Medojević.
On je dodao da EU veoma teško, skoro nikako, zauzima zajedničke pozicije prema Kini, jer su ekonomski interesi vodećih zemalja Unije sa Kinom ogromni.
“Očekivati da će ovako konfuzna EU da definiše jasnu pregovaračku poziciju i da će operativno moći da radi sa pogubljenom Vladom Crne Gore, koja nema podršku većine, je iluzija”, poručio je Medojević.
On smatra da bi povećanje kvota za čelik i bakar za izvoz u EU za kineske kompanije u Srbiji izazvalo lančane reakcije mnogih zemalja van Unije, sa zahtjevima za povećanje kvota ili drugim povlasticama.
“Cijena tog kockanja sa kineskim kreditima bi mogla biti astronomska”, kazao je Medojević i dodao da se Crna Gora, u eventualnim pregovorima o prodaji svoga potraživanja nekoj trećoj strani, ne pita ništa.
On je naveo da je pitanje zašto su Krivokapić i Spajić na brzinu pokušali da prevare Skupštinu i dobiju odriješene ruke da pregovaraju o zamjeni kineskog duga, kada se o tom eventualnom poslu ne pitaju ništa.
“Ako se od Crne Gore traže neke nove garancije, hipoteke i uslovi plaćanja, onda je Vlada dužna da pripremi novi predlog ugovora koji mora poslati Skupštini na izjašnjavanje. Amandman koji je predložio Spajić imao je za cilj da se Skupština ne izjašnjava o novom aranžmanu”, objasnio je Medojević.
On tvrdi da Vladi nije potreban taj amandman ukoliko “na stolu” ima neku dobru ponudu, koja bi bila od interesa za građane i državu.
“Neka pripreme i ispregovaraju taj ugovor i pošalju ga Skupštini, gdje će se voditi debata o svim aspektima tog aranžmana. Ako su potrebne tehničke izmjene budžeta zbog promijenjenih stavki kao posljediice tog ugovora, to se može izglasati skupa sa ugovorom”, saopštio je Medojević.
On je dodao da je zabrinjavajuće to što je Rojters objavio informaciju da bi sastavni dio aranžmana mogla biti i prodaja ili stavljanje pod hipoteku Elektroprivrede, Luke Bar, Jaza, Buljarice i Velike plaže.
“To bi definitivno bio kraj države Crne Gore i prestanak bilo kakve nade da ona može opstati kao suverena i samostalna”, rekao je Medojević.
On smatra da je jedino efikasno rješenje hitna smjena Vlade i formiranje Vlade izbornog povjerenja, koja bi očistila biračke spiskove, postavila novi menadžment RTCG i izabrala novog Specijalnog državnog tužioca, koji bi spriječio kupovine glasova i izbornu korupciju.
