Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Centralna banka (CBCG) preporučila je Vladi da pažljivo analizira ekonomsku opravdanost izgradnje preostalih dionica auto-puta i njihov uticaj na budžet i javni dug i da vodi restriktivnu politiku prilikom izdavanja novih garancija.
CBCG je u ekonomskim preporukama Vladi za narednu godinu, koje su danas objavljene, navela da bi izvršna vlast trebalo da razmotri mogućnost obezbjeđivanja odgovarajuće fiskalne rezerve, u slučaju materijalizacije pojedinih rizika koji mogu uzrokovati dodatne rashode, kao što su aktiviranje garancije i pogoršanje ekonomske situacije.
“Potrebno je dalje raditi na unapređenju strategija za upravljanje javnim dugom i za odnose sa investitorima i kreirati unaprijeđena fiskalna pravila, koja će izbjeći procikličnost i obezbijediti konzistentnost u implementaciji i razmotriti mogućnosti formiranja Fiskalnog savjeta”, navodi se u dokumentu CBCG.
CBCG svake godine daje Vladi preporuke za godinu koja slijedi u dijelu realnog sektora, finansijskog sistema, fiskalne politike i statistike.
Vrhovna monetarna institucija je, u cilju nastavka procesa konsolidacije budžeta i postizanja fiskalne stabilnosti, predložila da se razmotri uvođenje poreskih olakšica, odnosno oslobađanja poreza na dobit, u slučaju reinvestiranja dobiti na teritoriji Crne Gore, a naročito za investiranje u proizvodne djelatnosti i nerazvijena područja.
U CBCG smatraju da je potrebno poboljšati proces planiranja i izvršenja budžeta i procjene neizmirenih obaveza, kako bi se spriječilo njihovo akumuliranje.
„Javnu potrošnju treba fokusirati na oblasti koje donose najveću stopu društvenog i ekonomskog rasta. Veća ulaganja u obrazovanje i zdravstvo, uz reforme tržišta rada, poboljšala bi zaposlenost i materijalni položaj mladih i pomogla u stvaranju produktivnije radne snage“, dodali su predstavnici CBCG.
Oni smatraju i da bi, u cilju poboljšanja transparentnosti i smanjenja cijene, trebalo kreirati preliminarni godišnji kalendar za emisiju državnih zapisa.
„Radi limitiranja fiskalnog rizika potencijalnih neizmirenih obaveza, u Ministarstvu finansija potrebno je kreirati detaljnu bazu podataka svih kompanija koje imaju vlasnički kapital države, implementirati OECD-ove principe korporativnog upravljanja za te kompanije i pojačati njihov finansijski nadzor“, rekli su iz CBCG.
Vlada bi u narednoj godini, prema ocjenama CBCG, trebalo da smanji neproduktivnu budžetsku potrošnju, sa posebnim akcentom na troškove konsultantskih i usluga advokata.
Kada je u pitanju penzioni sistem, CBCG je predložila da se obezbijedi nastavak reforme, u cilju postepenog smanjenja zavisnosti od budžetskih sredstava i unapređenja finansijske održivosti penzionog sistema.
„Trebalo bi sprovesti direktne mjere koje ograničavaju rano napuštanje tržišta rada i prijevremeno penzionisanje“, rekli su iz CBCG.
U dijelu preporuka koje se odnose na tržište rada, CBCG smatra da je potrebna aktivnija uloga inspekcije rada i drugih državnih organa na suzbijanju i smanjenju neformalne ekonomije i legalizacije neprijavljenog rada.
„Trebalo bi poboljšati fleksibilnost i mobilnost na tržištu rada. U tom smislu potrebno je promovisati princip sigurnosti i smanjiti rigidnost zakonskih rješenja na tržištu rada“, dodaje se u dokumentu.
CBCG, u dijelu institucionalnog ambijenta, smatra da bi trebalo kreirati softversko rješenje koje će omogućiti elektronsku registraciju preduzeća i elektronsko podnošenje prijave radnika, u cilju skraćivanja rokova registracije.
„Trebalo bi takođe kreirati softversko rješenje koje će omogućiti elektronsku registraciju robe preko svih graničnih prelaza“, naveli su iz CBCG.
Oni su dodali da je u dijelu prerađivačke industrije potrebno, korišćenjem modela javno-privatnog partnerstva, razmotriti kreiranje pogona za proizvodnju proizvoda neophodnih za izgradnju preostalih dionica autoputa i drugih saobraćajnica.
„Potrebno je stimulisati preradu aluminijuma i čelika i podsticati prerađivače drveta na povećanje stepena finalizacije drvne industrije i izvoza proizvoda većeg stepena obrade“, navodi se u dokumentu.
U dijelu turizma, potrebno je kreirati model za racionalno restrukturiranje nacionalne avio-kompanije u cilju uspostavljanja poslovanja na održivom nivou.
CBCG, među postavljenim ciljevima ekonomske politike, prioritet daje nastavku procesa fiskalne konsolidacije usmjerene ka suficitu u tekućoj potrošnji države, širenju ekonomske osnovice kroz investicioni ciklus u privatnom i državnom sektoru i na taj način, širenju poreske osnovice, što sveukupno doprinosi jačanju fiskalne održivosti i stabilnosti.
