Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Regionalna saradnja država Zapadnog Balkana mogla bi imati brojne benefite, ali kapitalne resurse treba sačuvati kao potporne stubove javnih investicija, a ne učiniti ih ekskluzivnim izvorom, saopštila je ambasadorka Češke Janina Hrebičkova.
Ona je na predstavljanju knjige pod nazivom Regionalna ekonomska saradnja V4 i WB6: Razmjena iskustava i znanja u kontekstu zajedničkog regionalnog tržišta i post-kovid ekonomskog oporavka, koju je organizovala Crnogorska panevropska unija (CPEU), navela da ta država radi da proces proširenja EU ide prema principima pravne države i Unije i ne želi otklon ili diverzifikaciju u drugom smislu.
“Ekonomske veze i saradnja su put i alfa i omega u izgradnji povjerenja na svim nivoima, ne samo na političkom”, dodala je Hrebičkova.
Ona je kazala da Češka podržava ekonomsku saradnju Višegradske četvorke i šest država Zapadnog Balkana, bez izuzetka, uprkos tome što su svjesni da politička previranja negativno utiču na političku i ekonomsku saradnju.
“Nadamo se da ćemo doprinijeti prevashodno političkom dijalogu i nivou povjerenja, kako bi se otvorila vrata za krucijalnu ekonomsku saradnju između partnera”, saopštila je Hrebičkova.
Ona je navela da podržavaju zaključke studije Panevropske unije posebno u dijelu približavanja evropskim standardima i implementaciji EU reformi. Hrebičkova je rekla i da prelazak sa regionalnog na jedinistveno evropsko tržište nije lako kao što izgleda.
“Da biste to uradili kako treba, treba da ponavljate na dnevnom nivou da vladavina prava i evropski standardi moraju biti tu. Vrlo je lako izaći sa tog puta tranzicije iz CEFTA“, kazala je Hrebičkova.
Ona je rekla da rat u Ukrajini, zajedno sa pojavama poput Brexita, test za jedinstvo Evrope, ali i ekonomsku saradnju. U tom kontekstu, kako je dodala, Višegradska grupa je već pokazala šta znači solidarnost i podrška u najtežim vremenima.
“Jaki temelji odnosa država Višegradske grupe značano su doprinijeli ekonomskom oporavku EU kroz učvršćivanje stabilnosti, bezbjednosti i kompetitivnosti. Nadamo se da će svih šest država Zapadnog Balkana naučiti iz našeg iskustva političke i ekonomske saradnje”, saopštila je Hrebičkova.
Ona je dodala da bi regionalna ekonomska saradnja između šest država Zapadnog Balkana mogla imati brojne benefite, ali da to, ipak, nije alternativa integraciji EU.
Hrebičkova je navela da će poređenje Višegradske grupe za Zapadni Balkana dati dublji uvid u proces pregovora sa EU.
Ona smatra da priprema za slobodno tržište nije uvijek najznačajniji izazov i da je korisnije insitirati na implementaciji reformi i približavanju pravilima.
Integracioni proces, kako je navela Hrebičkova, daje pristup inovacijama i tehnologijama drugih država, ali se mora izbjeći fenomen rasta zavisnosti.
“I tokom pregovora i kao članica, reforme će doprinijeti transferima kapitalnih resursa, uprkos hroničnim problemima sa implementacijom. Preporuka je da sačuvate kapitalne resurse kao potporne stubove javnih investicija, ali ne da ih učinite ekskluzivnim izvorom”, poručila je Hrebičkova.
Predsjednica CPEU Gordana Đurović je, osvrćući se na inicijativu CEFTA, rekla da se ona pokazala kao dobra ulaznica u EU i da su od toga svi imali koristi.
“Neko više, neko manje, ali smo ipak podizali konkuretnost ekonomija. Crna Gora sa svojim uslugama i fondom najmanje je mogla da profitira, ali je afirmisala svoj sektor usluga”, kazala je Đurović.
Ona je, osvrnuvši se na Berlinski proces, navela da su sve zemlje bile saglasne da je taj proces dobar za region i da bez obzira što je u biti imao elemente afirmacije vladavine prava i borbe protiv korupcije, afirmisao ekonomsku evropsku afirmaciju.
Prema riječima Đurović zemlje Višegradske grupe su primjer regionu i od njih se može mnogo naučiti u vezi sa vođenjem političkog dijaloga i ekonomske saradnje.
Kada je riječ o podacima u vezi sa trgovinskom razmjenom, EU je u 2020. godini najveći partner svima, i na strani uvoza i na strani izvoza. Regionalna trgovina bi, prema riječima Đurović, mogla bi biti veća i snažnija.
“Najbolji trgovinski igrač u regionu je Srbija, koja ima suficit od 52 odsto ukupne regionalne robne razmjene. Sve druge zemlje su u deficitu. U manjem deficitu su Albanija, minus pet odsto, Sjeverna Makedonija, minus sedam, Bosna i Hercegovina, minus 12 odsto”, precizirala je Đurović.
Ona je saopštila da Kosovo i Crna Gora imaju najveće probleme sa robnom razmjenom.
“Kosovo je u minusu 50 odsto, a Crna Gora minus 57 odsto”, dodala je Đurović.
Ona je kazala da se istraživanje bavi i inicijtaivama Zajednički plan za regionalno tržište i Otvoreni Balkan i navela da tek predstoje političke odluke u vezi sa njima.
“Postoji jedna konfuzija regionalnih inicijativa tenutno i ono što mi najbolje prepoznajemo je CEFTA, Regionalni savjet za saradnju, Energetska i transportna zajednica, regulative koje su funkcionisale pod berlinskim procesom”, kazala je Đurović.
Ona je, govoreći o preporukama istraživanja, poručila da države regiona treba više uključiti u evropskoekonomski prostor.
“I danas vidimo da nije slobodno trgovanje, platni promet između pojedinih zemalja naše regije ne funkcioniše i to pitanje je otvoreno 2007. godine, što značajno povećava troškove”, rekla je Đurović.
Ona je dodala i da su preporuke da se obezbijedi više prostora za strane dirketne investicije i kćerke kompanije iz zemalja Višegradske grupe u našoj regiji, afirmaciju zajedničkih projekata u turizmu, skraćivanje globalnih lanaca vrijednosti i bolju saradnju privrednih komora.
“Tu je i smanjivanje netarifnih barijera i uključivanje u evrospku oblast zaštite konkurencije”, dodala je Đurović.
Ambasador Slovačke Boris Gandel kazao je da je za njega Višegradski fond dokaz da regionalna saradnja može funkcionisati ukoliko su učesnici istinski zainteresovani. Budžet fonda za ovu godinu je, prema njegovim riječima, povećan na deset miliona EUR.
“Lično me raduje što je glavni prioritet Fonda saradnja sa Zapadnim Balkanom”, rekao je Gandel.
On je dodao da su tri države Višegradske grupe susjedi Ukrajine i da je zbog toga neophodno vratiti se korjenima Višegradske saradnje, koja mora biti zasnovana na poštovanju ljudskih prava, slobode, demokratije, vladavine prava, dobrosudsjedskih odnosa i posvećenosti EU integracijama.
Prioriteti slovačkog predsjedavanja, kako je poručio, biće povezivanje, ekonomija, održivost i ljudi.
“Region Zapadnog Balakana ostaje važan prioritet. Cilj će biti da region postigne opipljiv napredak u procesu integracija u EU”, saopštio je Gandel.
Jedna od važnih karika na tom putu je, prema njegovim riječima, regionalna ekonomska saradnja.
“Posvećenost lidera regionalnoj saradnji je proces koji uključuje cijeli region Zapadnog Balkana”, rekao je Gandel.
Ambasador Mađarske Jožef Neđeši je, govoreći o Višegradskom fondu, naveo da je to bitan instrument za pomoć inicijativama u istočnoj Evropi koji godišnje raspoređuje milione EUR.
Kroz grantove i programe za Zapadni Balkan, Fond je doprinio transformacionim procesima regiona, dajući sredstva za razmjenu iskustava u regionalnoj saradnji.
Neđeši je, govoreći o CEFTA-i, rekao da je EU ohrabrila i podržala ideju i praksu trgovinske liberalizacije u tranziciji post-komunističkih ekonomija. Cilj te ekonomske integracije je uspostavljanje zajedničkog tržišta.
“Za Mađarsku i ostale CEFTA potpisnike krajnji cilj ekonomske integracije i transformacije je formiranje EU članstva što je prije moguće”, saopštio je Neđeši i dodao da je evropsko jedinstveno tržište kreiralo jedinstvenu trgovinsku teritoriju koja funkcioniše bez granica i tartfa.
On je saopštio da je Mađarska od toga profitirala kroz povećanje bruto domaćeg proizvoda (BDP), obezbjeđivanje posla, rast sopstvenog tržišta, ali i pristup EU fondovima.
Među benefitima je i povećanje transparentnosti poslovanja i pojednostavljivanja administrativnih procedura.
“Regionalna saradnja između država Zapadnog Balkana imala bi brojne benefite jer može da stimuliše porast kompetitivnosti i ubrza proces konvergencije sa razvijenijim državama. Takođe, infrastrukturni razvoj je jedan od ključni problem Zapadnog Balkana”, saopštio je Neđeši.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
