Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Pravo na zaključivanje opšteg kolektivnog ugovora, donošenje akta o sistematizaciji radnih mjesta i intitut minulog rada neke su od odredbi Zakona o radu kojim je Savez sindikata zadovoljan, dok je najveće nezadovoljstvo zbog onih o posredovanju agencija pri zapošljavanju.
„Zadovoljni smo što je shodno Zakonu sačuvano pravo na zaključivanje opšteg kolektivnog ugovora, što se mora donijeti akt o sistematizaciji radnih mjesta i što je kod zarada ostao institut minulog rada. Najveće nezadovoljstvo je zbog pojedinih odredbi o posredovanju agencija pri zapošljavanju“, rekli su agenciji Mina-business predstavnici Saveza sindikata (SSCG).
Oni su podsjetili da je Zakon o radu, koji je usvojen krajem decembra, rezultat kompromisa socijalnih partnera.
Iz SSCG su dodali da je među najvažnijim novinama u Zakonu rješenje da poslodavac prilikom zaključivanja ugovora o radu neće moći da zaposlenog uslovljava potpisivanjem sporazumnog raskida ugovora, odnosno blanko otkaza, na kojem se može upisati datum koji mu odgovara.
Zakon, kako su objasnili, predviđa obavezu da se takav sporazum potpisuje i ovjerava pred nadležnim organom, odnosno u sudu ili kod notara.
„Novina je i da će se radni odnos zasnivati bez standardne procedure oglašavanja slobodnih radnih mjesta, što se ne odnosi na preduzeća i ustanove u državnom vlasništvu. U tim slučajevima rok za oglašavanje je tri radna dana i na taj način se omogućava poslodavcima da u kratkom roku obezbijede potrebnu radnu snagu“, rekli su predstavnici SSCG.
Uvedena je, kako su naveli, i odredba kojom je propisano da se za zaposlenog koji je stupio na rad bez ugovora o radu smatra da je zasnovao radni odnos na neodređeno vrijeme.
„U tom slučaju je poslodavac u obavezi da sa zaposlenim zasnuje radni odnos u roku od tri dana od stupanja na rad“, rekli su iz SSCG.
Oni su dodali da je jedna od bitnih novina i da ugovor o radu na određeno vrijeme traje tri godine, umjesto dosadašnje dvije, kao i da taj period obuhvata i vrijeme kada je zaposleni bio angažovan kod poslodavca preko Agencije za ustupanje zaposlenih.
Iz SSCG su kazali da je zakonom predviđena novina koja predviđa postojanje akta o sistematizaciji radnih mjesta kod poslodavaca koji imaju više od deset zaposlenih.
„Zaposleni ima isključivo pravo na godišnji odmor i ne postoji mogućnost da se on zamijeni novčanom naknadom. Dužina godišnjeg odmora za zaposlene koji rade šestodnevnu radnu sedmicu je povećana“, saopštili su predstavnici SSCG.
Oni su naveli i da platna lista, u skladu sa Zakonom, ima snagu izvršne isprave. Novina je i da je kod poslodavca nad kojim je pokrenut stečaj doprinose za penzijsko i invalidsko osiguranje za zaposlene obavezan da uplati Fond rada bez obzira na dužinu trajanja i ishod stečaja.
„Predviđena je i veća zaštita žena, tako da poslodavac ne može dati otkaz ženi za vrijeme porodiljskog i roditeljskog odsustva, a novina je i za vrijeme trudnoće. Novina je da i očevi mogu da koriste i imaju pravo na porodiljsko odsustvo, bez obzira da li je supruga u radnom odnosu“, rekli su iz SSCG.
Oni su dodali da su pravo na otpremnine dobili i zaposleni na određeno vrijeme.
Predstavnici SSCG su saopštili da i pored pozitivnih pomaka na tržištu rada, ne mogu biti zadovoljni položajem zaposlenih, s obzirom na to da više od dvije trećine njih prima zaradu do 500 EUR i ne može da podmiri troškove minimalne potrošačke korpe koja je u novembru iznosila 647 EUR.
„Prosječna zarada nominalno je za prvih devet mjeseci prošle godine u odnosu na isti period 2018. bila veća 0,8 odsto, dok je, zbog rasta cijena, realno veća 0,5 odsto. Od 19 sektora djelatnosti u deset su zarade ispod prosjeka države, a u njima je zaposleno 68 odsto ukupnog broja zaposlenih u Crnoj Gori“, kazali su iz SSCG.
Oni su dodali da je u pet sektora koji zapošljavaju 23,6 odsto ukupnog broja zaposlenih došlo do pada ionako niskih zarada, dok su u ostalih pet koji zapošljavaju 44,5 odsto neznatno porasle, što je rezultat rasta minimalne plate sredinom prošle godine.
„Zarade zaposlenih koje se finansiraju iz budžeta ostale su na nivou iz prethodne godine. Statistički pokazatelj njihovog rasta predstavlja isplata razlike po osnovu umanjenja zarada iz prethodnih godina“, objasnili su iz SSCG.
Oni smatraju da je najteža situacija u pogledu zarada i uslova rada kod zaposlenih u trgovini, ugostiteljstvu i građevinarstvu.
Iz SSCG su podsjetili da je strateški razvojni cilj Crne Gore definisan u Programu ekonomskih reformi održiv i inkluzivan ekonomski rast koji će doprinijeti smanjenju razvojnog jaza zemlje u odnosu na prosjek EU i povećanje kvaliteta života svih njenih građana.
„Dokle smo stigli u tim opredjeljenjima govore podaci da su u posljednje tri godine zarade realno opale 2,6 odsto, a penzije četiri odsto“, rekli su predstavnici SSCG.
Oni su dodali da Crna Gora, kao kandidat za ulazak u EU, ne može biti zadovoljna što je po bruto domaćem proizvodu po stanovniku na nivou ispod polovine evropskog prosjeka, dok po stvarnoj individualnoj potrošnji po stanovniku prema standardu kupovne moći nešto iznad polovine.
„Poboljšanje položaja zaposlenih se može očekivati sa većom stopom ekonomskog rasta i njenom održivošću, što bi za posljedicu trebalo da ima rast životnog standarda“, poručili su iz SSCG.
