Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Banke će, u skladu sa najnovijom odlukom Centralne banke (CBCG), moratorijum moći da odobre korisnicima kredita koji su u prethodnom periodu imali održivo poslovanje, jer su pravila do sada važećeg opšteg moratorijuma uslovljavala rizik po stabilnost, narušavajući likvidnost i kapital banaka.
„Sada se stavlja akcenat na moratorijum korisnicima kredita koji su u prethodnom periodu imali održivo poslovanje i na efikasnije usmjeravanje sredstava banaka ka onim korisnicima kredita čiji su problemi u poslovanju, odnosno profitabilnosti, privremenog karaktera“, rekli su iz CBCG agenciji Mina-business.
Prethodna odluka CBCG o privremenim mjerama je pravo na moratorijum davala svim korisnicima kredita, bez obzira na njihovo finansijsko stanje i kašnjenje u otplati u periodu koji je perethodio pandemiji.
„Moratorijum, u skladu sa novom odlukom, banke mogu odobriti samo korisnicima kredita koji na dan 31. decembar nijesu imali kašnjenje u otplati kredita duže od 90 dana, čiji kredit na taj dan nije bio klasifikovan kao nekvalitetan i kojima kredit za koji se traži moratorijum nije restrukturiran u ovoj godini“, objasnili su iz CBCG.
Iz CBCG su naveli da su pravila opšteg moratorijuma, koja su do sada važila i koji se primjenjivao na sve korisnike kredita, uslovljavala rizik po stabilnost, narušavajući likvidnost i kapital banaka.
„S druge strane, narušavala se disciplina otplate kreditnih obaveza, omogućavajući neplaćanje i onim dužnicima koji su finansijski sposobni, ali ne žele plaćati iskoristivši zakonsko pravo“, objasnili su iz CBCG.
Iz CBCG su podsjetili da su sredinom marta donijeli Odluku o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja novog koronavirusa na finansijski sistem kojom su utvrđene privremene mjere koje se odnose na tretman kredita koje su odobrile banke, kao i druge mjere u cilju ublažavanja negativnih uticaja novog koronavirusa u poslovanju banaka.
„Jednom od utvrđenih privremenih mjera bilo je utvrđeno opšte pravo korisnicima kredita na moratorijum na otplatu u trajanju do 90 dana“, dodali su iz CBCG.
Iz vrhovne monetarne institucije su kazali da su se nakon ublažavanja mjera za zaštitu stanovništva od zaraznih bolesti stvorili uslovi za ubrzani prelazak na redovno poslovanje većine preduzeća u Crnoj Gori.
„Stoga je ocijenjeno da su se stekli i uslovi za redefinisanje utvrđenih privremenih mjera na poslovanje banaka, na način da se te mjere u određenim segmentima postepeno prilagođavaju standardima koji se primjenjuju u redovnom bankarskom poslovanju“, objasnili su iz CBCG.
Prema preliminarnim podacima koje su dostavile banke, na dan 30. april, ukupan iznos kredita za koje je predat zahtjev za moratorijum iznosi 1,35 milijardi EUR.
„Iznos kredita za koje je predat zahtjev za moratorijum predstavlja 47,73 odsto ukupno odobrenih kredita u sistemu na dan 31. mart“, precizirali su iz CBCG.
Građani i privreda su ukupno predali 68,54 hiljade zahtjeva. Na građane se odnosilo 64,69 hiljada zahtjeva, odnosno 94,38 odsto, dok se 3,85 hiljada odnosilo na preduzeća.
„Iznos kredita građana, za koja je predat zahtjev za moratorijum, iznosi 772,3 miliona EUR, odnosno 56,32 odsto ukupnih kredita građana, prema podacima sa kraja marta ove godine“, saopštili su iz CBCG.
Prema dostupnim podacima sa kraja marta o broju građana korisnika kredita banaka, zaključuje se da je to pravo iskoristilo njih 52,71 odsto.
„Kada je riječ o preduzećima, pravo na aktiviranje moratorijuma je iskoristilo 78 odsto, odnosno nešto više od tri četvrtine kompanija koji su korisnici kredita crnogorskih banaka“, kazali su iz CBCG.
Od ukupno 4,94 hiljade firmi korisnika kredita, zahtjeve za moratorijum je predalo njih 3,85 hiljada.
„Krediti za koje su predati zahtjevi za moratorijum za preduzeća iznose 579,8 miliona EUR, odnosno 39,62 odsto ukupnih kredita kompanija, prema podacima sa kraja marta“, rekli su iz CBCG.
Najnovijom odlukom CBCG zabrana isplate dividende akcionarima banke, kao i smanjenje naknade bankama za korišćenje obavezne rezerve, i dalje ostaju na snazi.
U CBCG smatraju da su banke, u skladu sa preporukama Vlade i Instituta za javno zdravlje, preduzele sve preventivne mjere usmjerene na zaštitu zdravlja zaposlenih i svih građana, kao i obezbjeđivanje redovnog i neometanog poslovanja.
„Banke su obezbijedile nesmetano pružanje bilo kog servisa građanima i privredi, kao i mehanizme za redovno snabdijevanje bankomata gotovinom. Takođe, većina banaka je ukinula naknade za podizanje novca na bankomatima, kao i naknade za korišćenje elektronskih plaćanja“, rekli su iz CBCG.
Sve banke, kako su poručili, posluju nesmetano i novonastale okolnosti ne ugrožavaju poslovanje niti jedne banke.
„Zabrana isplate dividende po osnovu ostvarene dobiti za prošlu godinu, u ukupnom iznosu od 51 milion EUR, će pozitivno uticati na povećanje sopstvenih sredstava banaka i koeficijent solventnosti“, zaključili su iz CBCG.
