Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Evropska mreža operatora prenosnog sistema električne energije (ENTSO-E) predložila je Evropskoj komisiji (EK) da produži prelazni period za Mehanizam za prekogranično prilagođavanje ugljenika (CBAM) do 1. januara 2027. godine.
ENTSO-E je preporučila da se prije početka naplate još jednom sprovede procjena uticaja i da se analiziraju mogućnosti za izuzimanje trećih zemalja, a da se operatori prenosnog sistema (TSO-ovi) potpuno oslobode.
U svom novom dokumentu o stanovištu, ENTSO-E je podržao CBAM-ove opšte principe, ali je upozorio na stvaranje nesrazmjernog administrativnog opterećenja i troškova za TSO-ove, prenosi Balkan green energy news.
To panevropsko tijelo je predložilo izuzimanje aktivnosti TSO-ova iz CBAM-ovog obuhvata, uz obrazloženje da je u tom segmentu opasnost od propuštanja ugljenika minimalna i uz naglasak na društvenu ulogu ovih kompanija odnosno institucija u održavanju bezbjednosti snabdijevanja u elektroenergetskom sistemu.
ENTSO-E je saopštio da je, za električnu energiju uopšte, potrebno sprovesti još jednu procjenu uticaja prije okončanja prelaznog perioda.
Dodaje se da bi EK takođe dubinski trebalo da revidira spisak trećih zemalja koje imaju pravo na izuzeće, koje bi bilo vezano za njihov napredak u prilagođavanju Sistemu Evropske unije za trgovanje emisijama (EU ETS).
„ENTSO-E želi da ohrabri donosioce političkih odluka da, u okviru ciljanih izmjena dijela koji pokriva CBAM u Omnibus paketu za pojednostavljenje propisa o održivosti, odlože datum početka pune primene do 1. januara 2027. godine. Treba podsjetiti i da bi primjena odredbi iz propisa o CBAM-u jako uticala na države Energetske zajednice i na uvoz iz Velike Britanije“, piše u objavi.
Propuštanje ili curenje ugljenika (carbon leakage) je pojava da kompanije sa sjedištem u EU sele svoju ugljenično intenzivnu proizvodnju u države s manje strogom klimatskom politikom, odnosno da se domaći proizvodi u EU zamjenjuju uvoznima koji su ugljenično intenzivniji.
CBAM je zamišljen tako da izjednači cijene CO2 za uvozni cement, gvožđe i čelik, aluminijum, đubriva, vodonik i električnu energiju i sa onima u EU ETS-u.
Po aktuelnim pravilima, EU će na početku januara sljedeće godine početi da naplaćuje CBAM taksu i zatim svake godine povećavati tarife, tako da na početku 2034. dostignu sto odsto.
ENTSO-E je pozdravio ulogu uvođenja navedene carine na ugljen-dioksid u uspostavljanju pravične cijene emisija ugljenika za ugljenično intenzivnu robu koja ulazi u EU i u promovisanju čistije industrijske proizvodnje na globalnom nivou.
Oni su naglasili da je, bez obzira na to, i dalje mnogo pitanja, čak i o trenutnim obavezama o izvještavanju.
TSO-ovi najizloženiji faktorima navedenim u dokumentu su oni u državama čije su granice eksterne granice EU.
To je skoro trećina TSO-ova u državama članica asocijacije.
ENTSO-E je naveo da u određenim slučajevima, predstojeće mjere predviđene CBAM-om pritom mogu da izazovu pad efikasnosti TSO-ova kao i da smanje konkurentnost EU i umanje podsticaje za izgradnju i povezivanje vjetroparkova na vodi na strujnu mrežu.
CBAM predviđa trgovanje električnom energijom sa trećim zemljama jedino kroz eksplicitne alokacije, a ne uzima u obzir implicitno trgovanje.
Iz ENTSO-E su objasnili da isto kao kad je riječ o implicitnom trgovanju unutar zajedničkog tržišta električne energije, ovdje nema nominacije na interkonektorima, već je trgovanje između tržišta u potpunosti anonimno.
Evropska mreža TSO-va saopštila je da se te prepreke za uvoz električne energije iz trećih zemalja kose sa ciljem da se u EU efikasno uvozi jeftina zelena električna energija, ako se primijene i na one treće zemlje koje imaju jaku politiku dekarbonizacije i raspolažu obnovljivim izvorima energije.
„Aktuelni kriterijumi po kojima uvoznici obračunavaju stvarne emisije iz proizvodnje električne energije su neprimenjivi, i to najviše zbog nemogućnosti da se utvrdi poreklo električne energije“, navela je evropska mreža TSO-ova.
Iz organizacije ENTSO-E su kazali da su aktuelni zadati nivoi CO2 zasnovani na ugljeničnoj intenzivnosti po prosjeku iz petogodišnjeg perioda zaključno sa 2020, iako su treće zemlje u međuvremenu uložile ogromne napore da dekarbonizuju svoj energetski.
Ona je predložila da se takvim državama omogući izuzeće, ukoliko verifikuju svoj napredak kroz pouzdane platforme za objavljivanje podataka.
ENTSO-E je pozvao EK da propiše reviziju, koja bi bila usklađena sa trenutnim kašnjenjem u donošenju izvršnih akata za CBAM, naglašavajući da je za tržište nemoguće da ih apsorbuje prije kraja godine.
Ugovorne strane Energetske zajednice, među kojima je cijeli Zapadni Balkan, imaju pravo na izuzeće od CBAM-a na struju sve do kraja 2030. godine.
Da bi ga dobila, svaka mora da spoji, odnosno upari, svoje tržište električne energije sa nekom susjednom državom u EU.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
