Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Neophodnog rasta zarada u Crnoj Gori neće biti bez oštrih rezova u javnom sektoru i racionalizacije politizovane državne uprave, ocijenio je nezavisni poslanik Aleksandar Damjanović i dodao da krupnih ekonomskih pomaka nema bez širokog političkog konsenzusa.
“Bez oštrih rezova u javnom sektoru, racionalizacije politizovane državne uprave, neće biti ni neophodnog rasta zarada, ni u javnom, ni u privatnom sektoru, a činjenica da je za proteklih par godina javni dug porastao više od milijardu EUR, dok su prosječne zarade porasle u minimalnom iznosu, dovoljna je da nas sve zamisli u kom pravcu se kreće crnogorska ekonomija”, rekao je Damjanović agenciji Mina-business.
On smatra da krupnih ekonomskih pomaka i neophodnih reformi nema bez širokog političkog konsenzusa, a u uslovima političke podijeljenosti, vlast će svakako nastaviti sa kupovinom vremena i održavanjem statusa kvo i u ekonomskoj politici.
“O tome svjedoči i budžet za ovu godinu, koji predstavlja kontinuitet dosadašnje ekonomske politike, odnosno prioritizacije, kao i nacrt ekonomskih reformi za naredne tri godine koji je stidljivo predstavljen javnosti”, kazao je Damjanović.
O tome svjedoči i, kako je dodao, istrajavanje na praksi davanja svega i svačega, pa i najvrjednije državne imovine takozvanog »porodičnog srebra«, u dugogodišnje zakupe, uz ugrožavanje prava manjinskih akcionara i zamiranje takozvane korporativne kulture i tržišta kapitala koje u Crnoj Gori polako, ali sigurno nestaje.
“Prognoze za ovu godinu, kada je riječ o ekonomskim pokazateljima, zavise prvenstveno od volje da se naprave krupni koraci u pravcu promjene dosadašnjeg ekonomskog modela razvoja”, rekao je Damjanović.
Te promjene udaraju na, kako je precizirao, stečene monopole, sivu ekonomiju, organizovani kriminal, odnosno organizovano krijumčarenje pojedine akcizne robe, zapošljavanje »na crno«, izbjegavanje plaćanja poreza na dodatu vrijednost (PDV) i ostalih dažbina, prostorni haos koji sprječava ozbiljne razvojne projekte, praksu nepoštovanja ugovornih obaveza, naročito investitora prema državi Crnoj Gori, kršenje imovinskih prava i dugotrajne sudske postupke.
“Uprkos privrednom rastu koji je evidentan i u prošloj godini, i dalje imamo stagnaciju, ili čak i pad životnog standarda najvećeg broja građana. To nepostojanje direktne veze između rasta ekonomskih parametara i prosječne zarade, odnosno minimalne zarade, svakako je ostao ključni ekonomski izazov i na kraju prošle godine”, smatra Damjanović.
On je ocijenio da poreska politika nije u funkciji neophodne redistribucije dohotka, gdje bi onaj koji zarađuje više i čija je imovina veća bio oporezovan po većim poreskim stopama.
“Zato se, umjesto smanjivanja, širi socijalni jaz u društvu, a ne smanjuju se ni velike regionalne razlike unutar, prostorno male Crne Gore”, naveo je Damjanović.
S druge strane, kako je rekao, takozvani strateški investitori, najčešće sa ino-destinacija dobijaju poreske olakšice, odnosno budžetske subvencije, konkurišući domaćem privatnom sektoru, koji uredno plaća porez i tako finansira sopstvenu nelojalnu konkurenciju.
“Uz činjenicu da se ni prošle godine gotovo ništa nije uradilo na širenju poreskog obuhvata, čvršćoj poreskoj disciplini i efikasnom suzbijanju sive ekonomije, gdje se gube potencijalni milionski prihodi, jasno je da se bez radikalnih izmjena u politici javnih finansija teško može napraviti zaokret i u ukupnoj ekonomskoj politici, imajući u vidu veličinu i značaj javnog sektora za crnogorsku ekonomiju”, kazao je Damjanović.
On je ocijenio da projekat autoputa, prvenstveno zbog načina na koji se realizuje, do sada nije imao očekivane multiplikativne efekte na ekonomske tokove.
“Imajući u vidu finansijske aspekte realizacije projekta, ostaje za brigu kako da drugi razvojni projekti ne ostanu u sjenci, ovog, za Crnu Goru izuzetno skupog projekta”, dodao je Damjanović.
Prema njegovim riječima, iako je došlo do nekih pomjeranja u energetskom sektoru, uz opravdane kritike načina i modela na koji je izvedeno pripajanje Rudnika uglja državnoj elektroprivrednoj kompaniji, bilo je za očekivati da se brže definišu i realizuju energetski prioriteti.
“Ti prioriteti svakako nijesu u nastavljanju prakse subvencioniranja takozvanih malih hidroelektrana i vjetroelektrana, već u strateškom partnerstvu Elektroprivrede (EPCG) sa ozbiljnom kompanijom ili kompanijama iz regiona i Evrope, odnosno pripremi za izgradnju novog velikog hidroenergetskog objekta i mnogo bržoj dinamici revitalizacije Termoelektrane u Pljevljima, kao i završetku projekta podmorskog kabla sa Italijom”, objasnio je Damjanović.
Kraj prošle godine, kako je podsjetio, obilježava i uvođenje privremenih mjera u dvije poslovne banke, kao i sumnje da se u najmanje jednoj crnogorskoj banci obavljaju nelegalni poslovi e-komerca, odnosno e-gemblinga, a to je izazvalo opravdano uznemirenje javnosti, građana i preduzeća, koji još nijesu zaboravili kolaps bankarskog sistema iz 90-ih.
“Porazna činjenica da onaj koji je bio dužan da nadzire bankarski sektor i kome je to faktički jedina obaveza u crnogorskoj eurizovanoj ekonomiji, a to je Centralna banka (CBCG), nije ispunila svoj zadatak, iz ko zna kojih razloga, stvara dodatno nepovjerenje u sposobnost ključnih institucija sistema”, smatra Damjanović.
On je zaključio da, umjesto da bankarski sektor bude u funkciji domaće privrede, banke se, uz prećutnu saglasnost CBCG, bave aktivnostima koje nikakve veze nemaju sa crnogorskom ekonomijom, sem rušenja kredibiliteta države koja pregovara za članstvo u EU.
