Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Projekat pod nazivom Rodno odgovorno finansiranje otpornosti na klimatske promjene u opštinama sjevera Crne Gore, koji trenutno sprovodi Centar za ekonomske i evropske studije (CEES), ima za cilj da poboljša kvalitet života žena u tom regionu.
Iz CEES-a su agenciji Mina-business kazali da je ideja da se budžetski novac u tim opštinama pametnije i pravednije koristi, kako bi se žene bolje zaštitile od posljedica klimatskih promjena.
„Da bi to postigli, radimo na tome da lokalne vlasti bolje razumiju potrebe žena i da planiraju razvoj opština na način koji uzima u obzir i rodnu ravnopravnost i u kombinaciji sa aktivnostima na smanjenju negativnih efekata klimatskih promjena“, rekli su iz CEES-a.
Projekat obuhvata 13 opština na sjeveru. Sprovodi ga CEES, u saradnji sa NVO Ženska Akcija, uz finansijsku podršku Austrijske razvojne agencije, GBWN mreže i Švedske agencije za razvoj (Sida).
Iz CEES-a su objasnili da su opštine odabrali imajući u vidu manju razvijenost sjevernog regiona, kao i manji broj stanovnika u odnosu na ostala dva regiona.
„Zbog nižeg stepena razvijenosti, sjeverne opštine imaju i manje administrativnih kapaciteta za unapređenje budžetskog ciklusa, naročito alokaciju budžetskih sredstava za klimatske promjene korišćenjem rodno odgovornog budžetiranja“, rekli su iz CEES-a.
CEES će u okviru projekta predložiti potrebne izmjena Priručnika o programskom budžetu na lokalnom nivou, odnosno njegove dopune kriterijumima alokacije budžetskih sredstava za klimatske promjene korišćenjem rodno odgovornog budžetiranja.
“Takođe, radimo i na predlogu dopune Pravilnika o metodologiji izrade strateškog plana razvoja jedinice lokalne samouprave rodno odgovornom dimenzijom i klimatskim finansiranjem iz rodno odgovorne perspektive”, rekli su iz CEES-a.
Neki predlozi za izmjene i dopune predmetnih pravilnika su već dostavljeni, a neki će uskoro biti dostavljeni resornim ministarstvima i jedinicama lokalne samouprave na razmatranje.
“Pripremili smo i prvi nacrt publikacije o rodno odgovornom budžetiranju otpornosti na klimatske promjene. Takođe smo pripremili prvu radionicu na ovu temu, koja će biti održana krajem aprila u Opštini Plav”, kazali su iz CEES-a.
Planovi za budućnost, kako su objasnili, obuhvataju dalje aktivnosti povećanja svijesti u manje razvijenim opštinama o ovoj temi, kao i povećanje obima aktivnosti CEES-a u podršci punoj primjeni programske klasifikacije sa rodno odgovornom dimenzijom u cjelokupnom budžetskom ciklusu – od planiranja do izvještavanja i evaluacije, kako na centralnom, tako i na lokalnom nivou.
Na pitanje koji su ključni izazovi u implementaciji rodno odgovornog budžetiranja u lokalnim zajednicama, iz CEES-a su odgovorili da je jedan od izazova to što trenutno ne postoji precizna zakonska obaveza da planiraju budžeta na način koji uzima u obzir potrebe žena i muškaraca.
“Iako na državnom nivou postoji pravilo da se budžet pravi kroz tzv. programsko budžetiranje, što je prvi korak ka rodno odgovornom budžetiranju, to isto ne važi za opštine. Zato je prvi zadatak da se poveća svijest o tome koliko je važno da i lokalne zajednice planiraju svoje trošenje novca na pravičan i djelotvorniji način”, poručili su iz CEES-a.
U CEES-u smatraju i da je potrebno prilagoditi zakone i priručnike koji uređuju budžetsko planiranje u opštinama.
Uz to, treba ojačati znanja i vještine zaposlenih u opštinama i unaprijediti informacione sisteme koji bi omogućili lakše i efikasnije planiranje i praćenje troškova kroz rodnu perspektivu.
Iz CEES-a su dodali da na globalnom nivou postoje različiti fondovi koji posebno vode računa o rodnoj ravnopravnosti, kao što su Globalni fond za životnu sredinu, Zeleni klimatski fond i drugi fondovi namijenjeni borbi protiv klimatskih promjena.
Oni prepoznaju da žene često prve osjete posljedice klimatskih promjena i da im je potrebna dodatna podrška.
“U našem regionu, projekti koji povezuju zaštitu životne sredine i ravnopravnost polova finansiraju se kroz evropske fondove, poput Investicionog okvira za Zapadni Balkan i banaka, kao što su Evropska investiciona banka (EIB) i Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD)”, rekli su iz CEES-a.
Prema riječima predstavnika CEES-a, kada je riječ o Crnoj Gori, i dalje ne postoji dovoljno jasno budžetiranje za mjere koje bi konkretno pomogle ženama da lakše rješavaju izazove klimatskih promjena, bilo kroz podršku u poljoprivredi, preduzetništvu ili svakodnevnom životu.
“Iako postoji priručnik za rodno odgovorno budžetiranje na državnom nivou, potrebno je da se on dosljednije primjenjuje i da se budžeti, i na lokalnom i na centralnom nivou, planiraju tako da jasno pokažu koliko i kako se novac izdvaja za potrebe žena u kontekstu klimatskih izazova. Postoje neki mehanizmi podrške, poput programa za žene u biznisu ili u poljoprivredi, ali ti programi moraju biti preciznije definisani, sa jasnim ciljevima i mjerljivim rezultatima, kako bi zaista odgovorili na potrebe žena”, tvrde u CEES-u.
Rodno odgovorno budžetiranje znači da se prilikom planiranja i trošenja javnog novca vodi računa o tome da li žene i muškarci imaju jednaku korist od tih ulaganja.
Na primjer, kada se izdvajaju sredstva za zdravstvo, obrazovanje, poljoprivredu ili zaštitu životne sredine, važno je sagledati da li ta ulaganja jednako odgovaraju na potrebe i jednih i drugih.
U CEES-u smatraju da je ova tema posebno važna kada se govori o klimatskim promjenama.
Na sjeveru Crne Gore, žene često rade u sektorima koji su direktno pogođeni posljedicama klimatskih promjena, kao što su poljoprivreda, turizam ili briga o domaćinstvu. Ipak, one često nemaju jednak pristup javnim sredstvima, podršci i programima koji bi im pomogli da se prilagode tim promjenama.
“Zato naš projekat ima za cilj da pomogne opštinama na sjeveru da prepoznaju ovu neravnotežu i da budžetska sredstva rasporede pravičnije, tako da žene dobiju podršku tamo gdje im je najpotrebnija. Kroz rodno odgovorno budžetiranje, lokalne zajednice mogu postati otpornije na klimatske promjene, a javni novac može se iskoristiti efikasnije i pravednije, za dobrobit svih građana”, poručili su iz CEES-a.
Zakonodavni okvir za rodno odogovorno budžetiranje čine Zakon o budžetu i fiskalnoj odgovornosti i Zakon o rodnoj ravnopravnosti, kao i godišnji zakoni o budžetu.
Takođe, tu su i priručnici o programskom i rodno odgovornom budžetiranju, koji se primjenjuju u planiranju državnog budžeta.
“Primjetno je da je napravljen i korak naprijed u izradi Zakona o završnom računu budžeta za 2023. godinu, koji uključuje alokaciju sredstava po programskoj klasifikciji. Budući da je uvođenje programske klasifikacije u budžetski proces preduslov uspješnosti rodno odgovornog budžetiranja, očekuju se dalji koraci u unapređenju planiranja i izvještavanja po programskoj klasifikaciji uz primjenu rodno odgovornog budžetiranja na centralnom nivou”, naveli su iz CEES-a.
Paralelno sa tim, kako smatraju, potrebno je izmijeniti zakonodavni okvir da se stvori osnov za programsko i rodno odgovorno budžetiranje i na nivou jedinica lokalne samouprave.
CEES planira da širu zajednicu aktivno uključi kroz razne aktivnosti kojima žele da podignu svijest, posebno na lokalnom nivou, o tome koliko je važno da se budžeti planiraju tako da uzimaju u obzir i potrebe žena, posebno kada se govori o borbi protiv klimatskih promjena.
“Konkretno, u okviru ovog projekta biće organizovane najmanje tri radionice u opštinama na sjeveru Crne Gore. Na tim radionicama okupićemo predstavnike opštinskih uprava koji se bave planiranjem budžeta i izvještavanjem, ali i predstavnike nevladinih organizacija, kao i žene koje rade u sektorima kao što su poljoprivreda, turizam, saobraćaj i zaštita životne sredine – djelatnosti koje su posebno ranjive kada je riječ o klimatskim promjenama”, rekli su iz CEES-a.
Pored toga, kroz medije planiraju da šire poruke o važnosti rodno odgovornog i klimatskog budžetiranja, a finalizuju i kratku publikaciju koja će na jednostavan način objasniti zašto je ovaj pristup važan, kako za lokalne samouprave, tako i za njihove građane.
Ovaj projekat je, kako su objasnili, jedan od više projekata koji se realizuju u Crnoj Gori u cilju povećanja djelotvornosti alokacije budžetskih sredstava shodno potrebama svih članica i članova društva.
“Smatramo ga komplementarnim aktivnostima Vlade, lokalnih samouprava, civilnog društva i međunarodnih organizacija u pravcu strateškog planiranja i budžetiranja zasnovanog na rezultatima, odnosno postizanja boljeg kvaliteta života građana, naročito u manje razvijenim opštinama”, zaključili su iz CEES-a.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
