Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Firma Eko Borsa, koja se deset godina bavi prodajom kesa od ekološki prihvatljivih materijala, primjer je da se u Crnoj Gori može razvijati zelena ekonomija, koja bi mogla imati značajnu ulogu u oporavku privrede od posljedica pandemije koronavirusa.
Direktor te firme sa sjedištem u Podgorici, Dejan Kažić, koji trenutno ima nešto više od 600 zadovoljnih klijenata, kazao je da mu je ideja bila da crnogorskom tržištu ponudi novi proizvod koji je ekološki prihvatljiv – biorazgradiv, u skladu sa standardima koji su već prihvatljivi u Evropskoj uniji (EU).
“Davne 2010. godine nije bilo kompanija u Crnoj Gori koje su tržištu nudile eko kese, modela koje mi nudimo. Takav koncept je doprinio razvoju moje firme, jer dosta poznatih imena iz svijeta mode, velike robne kuće, kao i trgovački lanci, već odavno koriste papirne kese kao osnovni vid ambalaže”, saopštio je Kažić agenciji Mina-business.
On je rekao da mu je od velike pomoći u širenju poslovanja bilo to što se sve češće priča o zelenoj ekonomiji i putem medija apeluje da se koriste papirne kese.
“Da bih dao doprinos zelenoj ekonomiji i dobrom poslovanju firme vrlo često se reklamiram na svim poljima, a i sami moji kupci me reklamiraju, prvenstveno zato što su zadovoljni našom saradnjom”, dodao je Kažić.
U skladu sa standardima koji su već široko prihvaćeni u EU, osnovni materijal od kojeg su kese firme Eko Borsa napravljene je papir. Firma ima širok asortiman proizvoda, ali najbolje prolaze upravo papirne eko kese, koje su i glavni proizvod.
Kažić je saopštio da je situacija sa pandemijom koronavirusa poremetila poslovanje, ali da je i pored toga prethodna godina pozitivno završena. On smatra da se svakodnevno povećava broj kompanija koje sve više daju doprinos poslovanju u zelenoj ekonomiji.
Kažić svima preporučuje da koriste što je više moguće papirnu galenteriju u vidu ambalaže koja je biorazgradiva, jer je to, kako tvrdi, ispravan način poslovanja i dobar za zelenu ekonomiju, a dugoročno se može ostvariti i značajna ušteda.
On planira da širi asortiman od papirne galanterije, takođe u pravcu da sve bude biorazgradivo.
Da u narednom periodu, u cilju bržeg oporavka crnogorske ekonomije, fokus treba staviti na digitalnu agendu i zelenu ekonomiju smatraju i u Uniji poslodavaca (UPCG), reprezentativnoj poslodavačkoj organizaciji u Crnoj Gori.
“Evropski put Crne Gore i njeno ustavno uređenje kao ekološke države, dobar su osnov za dalja ulaganja u razvoj zelenih poslova i zeleno zapošljavanje, što do sada nije iskorišćeno u mjeri mogućeg ili očekivanog. Čini se da i posljedice epidemije koronavirusa ukazuju na značaj takvih ulaganja”, kazali su predstavnici Unije agenciji Mina-business.
Potencijal Crne Gore, shodno njenim geografskim karakteristikama, prepoznaje se, kako smatraju, ne samo u sektoru energetike i zelene energije, odnosno sunca, vjetra i biomase, već i kroz aktivnosti kojima se podstiče cirkularna ekonomija, reciklaža i upravljanje otpadom, zatim organska i urbana poljoprivreda i zelene javne nabavke.
Koronakriza je jasno pokazala da se crnogorske kompanije u kratkom roku mogu prilagoditi online poslovanju i organizovati rad na daljinu, a to je važan iskorak, jer govori da su vrata digitalizaciji u Crnoj Gori širom otvorena i da je dat dodatni zamajac započetim procesima u tom dijelu.
“Bolja uvezanost turizma i poljoprivrede, agrarne i prehrambene industrije, kao i drugih djelatnosti, predstavljaju značajan prostor za razvoj zelenih poslova i nova zapošljavanja”, ocijenili su iz UPCG.
Zato je za dalje ozelenjavanje crnogorske ekonomije posebno važna transformacija privrednih djelatnosti, na način da postanu manje zagađujuće, a istovremeno energetski i resursno znatno efikasnije.
“Zeleni poslovi mogu olakšati ženama i mladima, kao i drugim pripadnicima ugroženih grupa stanovništva na koje je kriza posebno negativno uticala, da se zaposle ili stvore radna mjesta za sebe. Sa druge strane, ulaganje u zelene poslove i zelena radna mjesta može doprinijeti smanjenju siromaštva i poboljšanju standarda stanovništva, čime se pruža direktna podrška procesima oporavka privrede i daljeg ekonomskog rasta”, smatraju u UPCG.
Za uspješnu implementaciju takozvanih zelenih inicijativa potrebno je kreirati mjere podsticaja, eliminisati postojeće barijere i omogućiti edukaciju za znanja i vještine potrebne u toj oblasti.
“Uspješna tranzicija ka modelima zelene ekonomije zahtijeva čitav niz koraka, počev od onih koji se odnose na jačanje kapaciteta preduzeća koja se bave ili će se baviti zelenim poslovanjem, obezbjeđivanja finansijskih podsticaja i određenih olakšica, te organizovanja specijalizovanih obuka za zelena radna mjesta”, objasnili su iz UPCG.
UPCG je još 2017. godine, uz podršku Međunarodne organizacije rada (ILO), objavila publikaciju Izvještaj: Istraživanje o zelenoj ekonomiji i zelenim poslovima, kojom je ova oblast prvi put obrađena u Crnoj Gori.
Rezultati istraživanja, koje je sprovedeno u Bijelom Polju, Beranama i Mojkovcu, koji se odnose na pružanje zelenih proizvoda i usluga pokazuju da 48 odsto anketiranih preduzeća ne pruža te vrste usluga.
“Za razliku od njih, nešto više od polovine ispitanika, njih 52 odsto, navelo je da pruža zelene proizvode i usluge, od čega je 28 odsto ocijenilo da ih pruža često, 14 odsto ponekad, a deset odsto rijetko”, pokazali su rezultati istraživanja.
Od preduzeća koja se bave pružanjem zelenih proizvoda i usluga, njih 56,7 odsto je ocijenilo da su mogućnosti za rast prodaje ovih proizvoda manje od 50 odsto, dok je njih 62,1 odsto navelo da su tržišne mogućnosti za plasiranje njihovih zelenih proizvoda/usluga male.
“Preduzeća koja su učestvovala u našem istraživanju navela su da ne postoje ili je teško dobiti obuke o proizvodnji hrane po eko standardima, upotrebi savremenih mašina u oblasti proizvodnje, zatim treninge za instalatere solarnih panela, za proizvodnju zelenih proizvoda od metala i eloksira, i slično”, dodali su iz UPCG.
Prema podacima iz istraživanja, anketirana preduzeća nijesu u dovoljnoj mjeri upoznata sa benefitima uvođenja zelenih poslova, kao i benefitima pružanja zelenih proizvoda i usluga. Stoga za nadležne i njihova dalja postupanja važnu poruku predstavlja upravo to što su sva preduzeća pokazala interesovanje da dobijaju informacije o potencijalnim izvorima podrške za implementaciju zelenih poslova, primjerima dobre poslovne prakse, kao i informacijama o povezanosti između produktivnosti i energetske efikasnosti.
A da crnogorska preduzeća mogu u narednom periodu računati na podršku u sprovođenju koncepta zelene ekonomije pobrinuo se i Investiciono-razvojni fond (IRF) u Crnoj Gori koji je nedavno potpisao sporazum sa Francuskom razvojnom agencijom (AFD) da podrži investicije u skladu sa Ciljevima održivog razvoja.
Tako će za podršku projektima održivog i inkluzivnog razvoja u Crnoj Gori biti obezbijeđena kreditna linija od 50 miliona EUR i bespovratna pomoć od 400 hiljada EUR.
Potpisani sporazumi su dio programa čiji je cilj podrška i promocija zelenih i klimatskih investicionih projekata za mala i srednja preduzeća i crnogorske opštine.
Program, kako je saopšteno agenciji Mina-business, takođe, ima za cilj da doprinese stvaranju i razvoju projekata sa snažnim socijalnim i ekonomskim uticajem u najranjivijim regionima zemlje, promovišući uravnotežen teritorijalni razvoj, kroz posebne mehanizme podrške za preduzetnike u tim oblastima.
Izvršna direktorica IRF-a, Irena Radović, kazala je tom prilikom da, u okviru svoje dvostruke socijalne i klimatske komponente, taj program nudi integrisani odgovor na zahtjeve njihovih klijenata, naime mobilizaciju prilagođene tehničke i finansijske podrške na putu ka ekološkoj tranziciji, što je garancija održivog ekonomskog oporavka, i očuvanje njihovog pristupa finansiranju u cilju prevazilaženja izazova povezanih sa ekonomskim post-covid oporavkom.
