Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Transformacija Investiciono-razvojnog fonda (IRF) u razvojnu banku će krajnjim korisnicima, između ostalog, omogućiti niže kamatne stope, duže rokove dospijeća i korišćenje grant komponenti, saopštila je izvršna direktorica te institucije, Irena Radović.
Transformacija IRF-a u razvojnu banku će, kako je Radović kazala u intervjuu Pobjedi, omogućiti i smanjene zahtjeve za kolateralom, uz snažnije multiplikativne efekte na cjelokupnu privredu i bolju alokaciju razvojnih sredstava.
Vlada je nedavno usvojila informaciju i podržala opredjeljenje da se IRF transformiše u razvojnu banku. Na pitanje koje aktivnosti u tom pravcu su do sada realizovane i da li su ispoštovane sve procedure, Radović je odgovorila da strateški pravac razvoja Crne Gore i snažan fokus na proces EU integracije nameće potrebu daljeg razvoja i snaženja institucija sistema, kao i usklađivanje sa potrebama i najboljim praksama u EU.
“Institucionalni okvir i razvojni prioriteti snažno se oslanjaju na ulogu državnih razvojnih banaka, kao jedan od najučinkovitijih mehanizama za implementaciju strateških i razvojnih prioriteta država članica EU. Naša saradnja sa ključnim strateškim partnerom Evropskom investicionom bankom (EIB) i izvršena komparativna analiza postojeće regulative IRF-a kao državne razvojne institucije, sa rješenjima dobrih praksi u EU, pokazuje da sadašnje rješenje predstavlja limitirajući faktor za dodatno osnaživanje institucije, uvažavajući brojne aspekte, uključujući pristup raspoloživim fondovima i drugim instrumentima podrške konkurentnosti crnogorske privrede”, rekla je Radović.
Prema njenim riječim, u prethodnom periodu, u saradnji sa konsultantima angažovanim od EIB-a, fokus je bio na sagledavanju najboljih praksi i regulatornh, institucionalnih i organizacionih rješenja u državama članicama EU.
U tom kontekstu realizovane su i posjete bilateralnim partnerima IRF-a, državnim razvojnim bankama Slovenije i Hrvatske – Slovenskoj izvoznoj i razvojnoj banci (SID) i Hrvatskoj banci za obnovu i razvitak (HBOR).
“Uvažavajući prethodno, tim sačinjen od predstavnika ministarstava finansija, ekonomskog razvoja i turizma, evropskih poslova i IRF-a, je blisko sarađivao i sagledavao modalitete transformacije u razvojnu banku, kroz dinamičnu internu komunikaciju, te koordinaciju sa Delegacijom EU u Podgorici, vezano za dostupne TAIEX i tvining modele saradnje sa evropskim partnerima, uključujući i EU Reform Facility instrument”, dodala je Radović.
Kao rezultate prethodno navedenog, Vlada je na sjednici 6. jula zadužila Ministarstvo finansija da pitanje transformacije IRF-a u razvojnu banku uvrsti u Program ekonomskih reformi za period od naredne do 2026. godine, kao i da formira radnu grupu za koordinaciju procesa transformacije koju će sačinjavati predstavnici ministarstava finansija, ekonomskog razvoja i turizma, evropskih poslova i IRF-a.
“Na taj način su stvoreni svi neophodni proceduralni preduslovi za otpočinjanje formalnih aktivnosti na procesu transformacije u RBCG, kroz aktivno učešće i strateško upravljanje procesom od Vlade, kao osnivača IRF-a”, objasnila je Radović.
Na pitanje šta konkretno slijedi u procesu transformacije i kada se realno može očekivati da buduća razvojna banka formalno i suštinski bude dio crnogorske društvene zbilje, Radović je odgovorila da je proces transformacije u razvojnu banku, u skladu sa potrebama crnogorske privrede, zahtjevan i dinamičan proces, koji treba da, na osnovu strateških prioriteta razvoja crnogorske privrede i najbolje prakse državnih razvojnih banaka EU, definiše optimalno rješenje koje će se precizirati kroz zakon o razvojnoj banci.
“Vlada kao osnivač buduće RBCG, po prirodi svojih ustavnih nadležnosti, rukovodi procesom transformacije IRF-a u RBCG. Ovaj proces je sada u početnoj fazi. Slijede aktivnosti intenzivne komunikacije i saradnje sa našim međunarodnim partnerima, od kojih se očekuje tehnička podrška u definisanju novog, optimalnog modela nacionalne razvojne finansijske institucije”, rekla je Radović.
Kako je podsjetila, već je naglašeno da je Vlada zadužila Ministarstvo finansija da pitanje transformacije IRF-a u RBCG uvrsti u Program ekonomskih reformi za period od naredne do 2026.
“Vjerujemo da je realno očekivanje da Vlada u svom planu rada za narednu godinu, u dijelu normativnih aktivnosti, predvidi i utvrđivanje predloga zakona o RBCG i njegovo dostavljanje Skupštini na usvajanje”, kazala je Radović.
Podrazumijeva se obaveza organa IRF-a da budu aktivni sudionik svih aktivnosti vezanih za transformaciju u nacionalnu razvojnu banku, što uključuje i obavezu anticipiranja koraka koje treba realizovati u sferi kadrovskih, prostornih i organizaciono-tehničkih uslova za planiranu transformaciju.
U IRF-u očekuju da će postojeća djelatnost IRF-a, propisana zakonom o IRF-u, predstavljati značajan dio djelatnosti i buduće nacionalne razvojne banke, za koju je sadašnji kadrovski potencijal IRF-a potpuno osposobljen.
Na pitanje što će Crna Gora i posebno njena privreda dobiti ovom transformacijom, Radović je objasnila da će Razvojna banka Crne Gore će, nakon obavljenog procesa sertifikacije od Evropske komisije (EK), dobiti mogućnost pristupa EU fondovima, po osnovu kojih će kreirati različite finansijske instrumente kao što su garancije, ulaganje u rizični kapital-vlasnički kapital i slično, po uzoru na razvojne banke država članica EU.
“Za krajnje korisnike, novi finansijski instrumenti će omogućiti veće zadovoljenje potreba, posebno sa stanovišta kapitala, nižih kamatnih stopa, dužeg roka dospijeća, korišćenja grant komponenti, smanjenih zahtjeva za kolateralom i drugo, uz snažnije multiplikativne efekte na cjelokupnu privredu i bolju alokaciju razvojnih sredstava”, navela je Radović.
Na osnovu smjernica iz strategija kao i preporuka EK u procesu integracije Crne Gore, budući razvoj crnogorske privrede treba intenzivnije fokusirati na kreiranje rješenja baziranih na zelenoj ekonomiji i digitalnoj transformaciji, kao i unapređenju infrastrukture.
To za državnu razvojnu instituciju ima poseban značaj u dijelu dodatnog snaženja partnerske saradnje i obezbjeđenja sredstava od međunarodnih finansijskih institucija, koje sve više insistiraju na definisanju konkretnih ciljeva po osnovu učešća zelenog finansiranja.
“Ostvarivanje navedenog podrazumijeva kontinuirano unapređenje finansijske i nefinansijske podrške sektoru mikro, malih, srednjih i velikih preduzeća u cilju povećanja potencijala privrednog rasta. Takođe je izuzetno važno kontinuirano djelovati u pravcu proširenja preduzetničke baze uključivanjem ranjivih kategorija kao što su žene i mladi, s obzirom na to da je konstatovano da imaju otežan pristup izvorima finansiranja”, dodala je Radović.
To, kako je objasnila, izuzetno dobija na značaju vezano i za korišćenje programa podrške dostupne kroz EU fondove, ali i kroz Investicioni okvir za Zapadni Balkan u cilju ostvarivanja strateških razvojnih ciljeva i efikasnijeg sprovođenja ekonomske politike Vlade.
“Osim navedenog, vizija transformacije u razvojnu banku bi podrazumijevala efikasno korišćenje i uvođenje poslova osiguranja izvoza od netržišnih rizika. Obavljanjem poslova osiguranja izvoza, institucija bi preuzela ulogu izvozno – kreditne agencije za obavljanje poslova osiguranja izvoza, u ime i za račun države, kao instrument kojim država podstiče izvoz i internacionalizaciju domaćih privrednih subjekata. Cilj koji se želi postići u okviru poslova osiguranja izvoza je podsticanje crnogorskog izvoza i povećanje konkurentnosti crnogorskih izvoznika na inostranim tržištima”, saopštila je Radović.
Na pitanje koje će privredne oblasti imati najveću šansu za razvoj kroz kreditiranje, Radović je odgovorila da su, u skladu sa iskustvima EU banaka iz okruženja i definisanim prioritetima razvoja crnogorske ekonomije, razvojne šanse izvjesno u domenu održive poljoprivrede i lancima vrijednosti u proizvodnji hrane, održivom i zdravstvenom turizmu, uz poseban fokus na obnovljive izvore energije i zaštitu životne sredine.
Strateški prioriteti i praksa EU banaka takođe ukazuje na veliki značaj digitalizacije i inovacija, kao horizontalne komponente koja doprinosi unapređenju efikasnosti i konkurentnosti u svim sektorima”, rekla je Radović.
Ovako važan process, kako je dodala, zahtijeva involviranost svih relevantnih aktera, kao što je više nadležnih ministarstava, ali i Centralna banka, čije će uključivanje kao regulatora i supervizora biti neophodno u svim fazama procesa.
“Osim institucija sistema, ključni bilateralni partneri su razvojne banke država članica EU, kao i međunarodni finansijski partneri. Uvažavajući značaj ovog procesa za dalje snaženje institucija u pravcu naše integracije u jedinstveno evropsko tržište EU, veoma važan partner je EK, kroz podršku procesu integracije i obezbjeđivanju fondova za snaženje institucionalnih kapaciteta u Crnoj Gori, te sertifikacije buduće institucije za pristup fondovima”, zaključila je Radović.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
