Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Gorući problem crnogorskih opština uzrokovan je pravnim prazninama i neadekvatnim rješenjima u više zakona koji regulišu lokalne javne prihode, što je određenoj grupi advokata omogućilo milionske prihode, saopštila je generalna sekretarka Zajednice opština Crne Gore, Mišela Manojlović.
Ona je kazala da su ti advokati razvili čitav biznis od tipskih žalbi na poreska rješenja i da pustoše lokalne budžete, ne samo finansijski stabilnih opština, već i onih najmanjih, kakva je Zeta, što je, prema njenim riječima, nedopustivo.
„Zato je Zajednica opština uputila resornim ministarstvima tekstove izmjena i dopuna zakona o porezu na nepokretnosti, o poreskoj administraciji, o državnom premjeru i katastru nepokretnosti i o izvršenju i obezbjeđenju, koji zatvaraju vrata svakoj daljoj mogućnosti zloupotreba. Tu očekujemo bezrezervnu podršku ministarstava i njihovo stavljanje u proceduru“, navela je Manojlović u intervjuu agenciji Mina-business.
Ona smatra da su se naveći zajednički problemi lokalnih samouprava u prošloj godini odnosili na pitanje decentralizacije i jačanja uticaja opština na sadržaj zakonskih rješenja koja ih se direktno tiču.
„Decentralizacija ne podrazumijeva samo prenošenje centralnih nadležnosti na lokalne organe, sa obezbjeđenim sredstvima za njihovo obavljanje. Ona znači i eliminisanje svih saglasnosti i odobrenja centralnih organa vlasti na brojne lokalne propise i akte, izuzev kada to zaista ima svrhu“, rekla je Manojlović.
Ona je dodala da svaki bespotrebni državni intervencionizam narušava autonomiju opština, a da njih zapravo treba snažiti, budući da se najveći dio evropske tekovine primjenjuje upravo na lokalnom nivou.
„Crna Gora je, inače, okvalifikovana kao najcentralizovanija država u Evropi. Koliko to utiče na građane i privredu najbolje govori primjer oduzimanja lokalne nadležnosti za planiranje prostora iz 2017. godine. Od tada su opštine tražile ministarstvu veliki broj urbanističkih planova kao uslov za izgradnju infrastrukture, ali je ministarstvo za sve ove godine uspjelo da uradi samo 31“, saopštila je Manojlović.
Ona smatra da je to umnogome usporilo, a u nekim opštinama potpuno zaustavilo razvoj.
„Lančani uticaj takvih pogrešnih politika na depopulaciju sjevernog regiona je više nego očigledan. Isto je i sa zakonskim ograničenjem broja komunalnih policajaca koji je uslovljen brojem stanovnika. U turistički orijentisanim opštinama sa više miliona noćenja u toku sezone, pet-šest komunalnih policajaca prosto ne mogu da uspostave komunalni red, iako rade u tri smjene, sedam dana nedjeljno“, rekla je Manojlović.
To se, prema njenim riječima, vrlo negativno odražava na turistički rejting opština i Crne Gore u cjelini, a u krajnjem i na prihode od turizma.
„Takvih primjera je mnogo. Zato je veoma važno da se opštinama omogući veći uticaj na zakonska rješenja od kojih suštinski zavisi njihov razvoj“, objasnila je Manojlović.
Zajednica opština, kako je kazala, nastoji da ojača saradnju i partnerstvo sa ministarstvima, Vladom i Skupštinom u pripremi propisa od interesa za opštine, jer je to jedini put da se osnaži njihova finansijska i funkcionalna nezavisnost i obezbijedi ravnomjerni regionalni razvoj.
„To, naravno, pretpostavlja uspostavljanja koncepta upravljačke odgovornosti na svim nivoima“, navela je Manojlović.
U Zajednici opština su svjesni da česte promjene na političkoj sceni Crne Gore, kako na centralnom, tako i na lokalnom nivou, po prirodi stvari dovode do kadrovskih promjena na ključnim pozicijama. To u dosta slučajeva eliminiše kontinuitet u obavljanju poslova i suštinski važnu institucionalnu memoriju, često i promjenu političkog kursa u određenim upravnim oblastima.
„U takvim uslovima Zajednica opština je, sa veoma malim brojem zaposlenih, koristeći njihov puni potencijal, znanje i iskustvo, nastojala da se profiliše kao pouzdan i stručan partner centralnim organima vlasti u kreiranju podsticajnog ambijenta za rad i funkcionisanje opština. Istovremeno je nastojala da sa opštinama, kao svojim članicama, izgradi odnos uzajamne podrške i povjerenja i obezbjedi njihovo jedinstvo u zaštiti Ustavom zajemčenih prava na autonomiju i budžet”, rekla je Manojlović.
Najveći uticaj na opštine imali su, prema njenim riječima, prvenstveno zakoni koji regulišu lokalnu samoupravu, finansiranje, uređenje prostora, morsko dobro i poreski sistem, ali i mnogi drugi.
„Zakon o lokalnoj samoupravi je još u izradi i donijeće velike promjene, ali u njegovoj pripremi aktivno učestvujemo i za sad smo zadovoljni spremnošću Ministarstva javne uprave da prihvati naše predloge. Čini mi se da polako dobija obrise koji će omogućiti efikasnije funkcionisanje opština i bolju saradnju sa državnim organima, za razliku od važećeg, koji je potpuno blokirao njihov rad i učinio da se lokalna uprava godinama bavi sobom, umjesto projektima i građanima“, objasnila je Manojlović.
Ona je navela i primjer Zakona o slobodnom pristupu informacijama, koji, prema njenim riječima, zloupotrebljavaju određene nevladine organizacije, pretvarajući tako pravo javnosti da zna u svoju potpunu suprotnost.
„I tu je riječ o naplati troškova postupka u milionskim iznosima i to ne samo iz lokalnih, već i iz državnog budžeta, ali i budžeta raznih javnih ustanova i preduzeća. Naravno da smo reagovali na ovu devijaciju i dostavili Ministarstvu javne uprave predloge koji će, ukoliko se usvoje, zaustaviti talas zloupotreba i zaštiti javni interes“, saopštila je Manojlović.
Ona je dodala da je jedan od apsolutnih prioriteta predstavljaju donatorska sredstva iz kojih bi se mogli realizovati krupni infrastrukturni i drugi projekti opština.
„Ozbiljnu prepreku za njihovo povlačenje predstavlja nedostatak projektne dokumentacije, odnosno idejnih i revidovanih glavnih projekata za koje većina opština nema sredstava, jer su zahtjevni i skupi“, navela je Manojlović.
Ona je kazala da se Zajednica opština zalaže da se sredstava za tu namjenu obezbjede u kapitalnom budžetu države dopunom Zakona o finansiranju lokalne samouprave.
„Model za to već imamo, jer je, zalaganjem Zajednice opština, na sličan način riješen problem predfinansiranja donatorskih projekata takozvanim rivolving fondom. Iz tog fonda opštine su do sada povukle četiri miliona EUR, a vratile dva miliona iz odobrenih donatorskih sredstava, čime je višestruko opravdao svoje postojanje“, rekla je Manojlović.
Kada je riječ o planovima za ovu godinu, ona je, pored redovnih zalaganja za podsticajni pravni ambijent u kojem bi se opštine orjentisale na razvoj, izdvojila projekat koji je usmjeren na sveobuhvatnu podršku djeci i mladima bez roditeljskog staranja iz Dječijeg doma Mladost u Bijeloj.
„Projekat uključuje pomoć u učenju, otkrivanje i razvoj njihovih talenata, psihološku i emocionalnu podršku, jačanje sampouzdanja, ali i pružanje stručne pomoći za kategorije koje imaju smetnje i teškoće u razvoju. Budući da sa punoljetstvom oni napuštaju ustanovu i prepušteni su sebi, planirali smo da im obezbjedimo smještaj u opštini koju izaberu za život, uz podršku posebno obučenog i senzibilisanog mentora, kao i podršku u daljem obrazovanju, zapošljavanju i socijalizaciji“, saopštila je Manojlović.
Namjera Zajednice opština je da, u saradnji sa resornim ministarstvima, doprinese zakonskom regulisanju navedenih integrisanih i vaninstitucionalnih usluga bar do njihove 26. godine života, kako bi toj najranjivijoj kategoriji djece i mladih obezbjedili socijalnu sigurnost i pružili šansu za neki ljepši život.
„Drugi važan projekat koji nastavljamo sledeće godine je povezivanje zdravstvenog, eko, ruralnog i drugih vidova turizma sa organskom poljoprivrednom proizvodnjom i zdravim stilovima života u svim crnogorskim opštinama, čime bi se turistički brend opština podigao na novi „BIO & EKO” nivo. To bi im moglo dati svjetski prestiž, ali i privući prijeko potrebne strane investicije”, rekla je Manojlović.
Crna Gora, prema njenim riječima, ima veoma dobre uslove za razvoj profitabilnih zdravstveno-turističkih potencijala koji, uz razvoj agro turizma, mogu snažno doprinijeti ukupnom privrednom razvoju. Zdravstveni turizam, odnosno njegove komponente – medicinski, Spa&Wellness, odnosno banjski turizam, u prvi plan stavljaju dobrobit čovjeka sa aspekta preventive i rehabilitacije.
„Tako bi se u zdravom i prirodnom okruženju, u okviru postojećih turističkih objekata na selima i katunima, ali i drugim lokacijama koje predstavljaju prirodna lječilišta zbog vazduha, mineralnih voda ili ljekovitog blata, turistička ponuda mogla proširiti komplemetarnim i tradicionalnim metodama preventive i liječenja, organskim poljoprivrednim proizvodima, ljekovitim i aromatičnim biljem, kao i aktivnostima vezanim za zdrave stilove života“, saopštila je Manojlović.
S obzirom na globalni rastući trend zdravstvenog turizma, kao i sve veću potražnju za organskim proizvodima i zdravim životnim stilovima, postoji značajan potencijal da se ta područja povežu i integrišu u jedinstvenu ponudu crnogorskih opština.
„Zajednica opština će u ove godine nastaviti da finansira projektnu dokumentaciju opština iz sopstvenih sredstava. Planirano je da u tu svrhu uložimo oko 700 hiljada EUR. Takođe nastavljamo da radimo na modelima različitih lokalnih programa i odluka, organizujemo obuke lokalnih službenika i namještenika, odbornika i zaposlenih u preduzećima i ustanovama čiji je osnivač opština radi snaženja ljudskih resursa”, kazala je Manojlović.
Ona je dodala da je ponovo aktivirana Mreža opštinskih projekt menadžera, a krajem prošle godine uspostavljena je i mreža spoljnih eksperata za EU i druge fondove i stavljena na raspolaganje opštinama koje nemaju dovoljno zaposlenih sa tim, vrlo specifičnim znanjima i vještnama.
„Na taj način smo povećali njihove apsorpcione kapacitete, jer se raspoloživi fondovi uvećavaju, a mi ne želimo da ih prepustimo slučaju“, zaključila je Manojlović.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
