Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Opšti moratorijum na otplatu kredita može nanijeti štetu finansijskoj stabilnosti, ocijenili su iz Svjetske banke (SB).
Direktor SB za Crnu Goru i Bosnu i Hercegovinu, Emanuel Salinas, uputio je dopis guverneru Centralne banke (CBCG) Radoju Žugiću i ministru finansija Milojku Spajiću, u kome je iskazan stav te instutucije povodom Predloga zakona o odlaganju plaćanja kreditnih obaveza korisnika kredita.
U SB smatraju da opšti moratorijum može nanijeti štetu finansijskoj stabilnosti jer može da dovede do raspodjele sredstava kompanijama koje prije krize nijesu bile ekonomski održive i stvaranja podsticaja za finansijski sposobne zajmoprimce da obustave plaćanje svojih obaveza.
Iz te institucije su ocijenili da opšti moratorijum može da dovede do slabljenja stabilnosti finansijskog sektora odlaganjem plaćanja kamata i glavnice na postojeće kredite i smanjenja spremnosti i sposobnosti finansijskog sektora da odobrava nove kredite čak i stabilnim kompanijama.
„Razumijemo da bi predloženi nacrt zakona uveo šestomjesečni opšti moratorijum koji uključuje oprost kamate koji bi se primijenio na postojeće kredite odobrene od strane banaka i nebankarskih finansijskih institucija, kao i na nove kredite koji bi se mogli odobriti nakon stupanja na snagu predloženog zakona“, piše u dopisu.
Iz SB su kazali da razumiju da je cilj nacrta zakona da pomogne privatnom sektoru u Crnoj Gori zbog pandemije uzrokovane koronavirusom.
Iz te institucije rekli su da, iako je taj cilj za pohvalu, vjeruju da predloženi instrument – opšti moratorijum nije najbolji način za postizanje tog cilja i može da ima značajne negativne posljedice.
„U skladu s tim, vjerujemo da se taj cilj može bolje postići drugim instrumentima i politikama koji mogu imati puno veći pozitivan uticaj, a istovremeno smanjiti nepovoljne ishode“, navodi se u dopisu koji je uputio Salinas.
Iz SB su kazali da je važno naglasiti da je CBCG već implementirala relativno veliki set mjera u odgovoru na uticaj pandemije na ekonomiju i finansijski sektor od uvođenja prve CBCG odluke o privremenim mjerama za ublažavanje negativnih uticaja novog koronavirusa u martu prošle godine.
Kako su dodali, odluke CBCG ažurirane su od marta prošle godine, i u većini slučajeva dovele su do proširenja obaveznog moratorijuma.
„Prema podacima CBCG iz aprila ove godine, mjere se primjenjuju na 2.388 kompanija iz 111 ugroženih djelatnosti, i na preko 75 hiljada fizičkih lica koji su izgubili posao ili čiji su prihodi smanjeni“, navodi se u dopisu.
Iz SB su rekli da, uzimajući u obzir već opsežnu upotrebu moratorijuma dostupnog mnogim kompanijama i fizičkim licima, dodatna vrijednost predloženog opšteg moratorijuma nije jasna.
Iz SB su kazali da će pod tekućim vanrednim okolnostima privremene mjere za očuvanje ekonomske aktivnosti možda biti potrebne, ali je, kako su naveli, presudno da su one dobro osmišljene kako bi se održala finansijska stabilnost.
Prema njihovim riječima, najbolja međunarodna praksa ukazuje da mjere podrške treba da budu usmjerene na zajmoprimce na koje je COVID-19 direktno uticao kako bi se smanjila iskrivljenja.
Iz SB su rekli da mjere podrške treba da budu privremene, s jasnim zahtjevima za izvještavanje banaka i pažljivo praćena od strane supervizora i da ne smiju da odstupaju od međunarodnih standarda za prudencijalni tretman problematične aktive.
U dopisu SB navodi se da je nakon finansijske krize 2008. godine, Crna Gora uložila ogromne napore u jačanju stabilnosti finansijskog sektora i smanjenju ranjivosti.
„Opšti moratorijum može potkopati ta postignuća, ometajući kvalitet aktive i utičući na sigurnost i stabilnost banaka“, piše u dopsisu.
Crnoj Gori je, kako su poručili iz SB, potreban stabilan finansijski sektor kao osnova za izgradnju oporavka nakon trenutne krize.
Kako su naveli, jedino stabilni bankarski sektor sa potrebnim kapitalom, likvidnošću i kvalitetom aktive može obezbijediti finansiranje koje će biti potrebno privatnom sektoru tokom oporavka od pandemije.
„Naš tim stoji u potpunosti na raspolaganju kako bi pružio smjernice i preporuke koje mogu doprinijeti osmišljavanju održivih i efikasnih politika i programa koji mogu podržati privatni sektor u Crnoj Gori“, poručili su iz SB.
