Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Moratorijumom na otplatu kredita je, u kombinaciji sa mjerama Vlade, u kratkom periodu obezbjeđen kvalitetan predah preduzećima od kreditnih i obaveza prema državi po osnovu poreza i doprinosa za zaposlene, ocijenjeno je iz Udruženja banaka (UBCG).
Generalni sekretar UBCG, Bratislav Pejaković, kazao je da je moratorijum nad zaduženjima kod banaka, prema procjeni stručnjaka, optimalno osmišljen u cilju relaksacije klijenata, što potvrđuju i uporedne mjere i u ekonomski najrazvijenijim državama.
On je podsjetio da su crnogorskim bankama zahtjev za moratorijum dostavilo skoro 62 hiljade korisnika kredita čija je ukupna vrijednosti oko 1,3 milijarde EUR. Pejaković je dodao da je među 63 hiljade klijenata koji su iskoristili to pravo i oko 22 hiljade onih na budžetu države, čija primanja nijesu bila upitna, zbog čega nijesu morali da traže moratorijum, iako na njega imaju pravo.
On je kazao da postoji više tumačenja kojim se mogu objasniti negativni stavovi po tom pitanju, ali da bi želio da su ona proizvod nedovoljnih informacija i nerazumjevanja bankarskog poslovanja.
„Mnogo je prijemčivija negativna kampanja, posebno kada su banke u pitanju, nego priznati da je mjera moratorijuma veoma korisna za klijente koji imaju umanjenje prihoda“, kreditirekao je Pejaković.
On je dodao da je sve urađeno u skladu sa međunarodnim standardima, uz značajan doprinos banaka, kako kroz brzinu reakcije, tako i kroz odricanje od priliva po plasmanima do 90 dana i da nema nikakvih skrivenih troškova.
Pejaković je saopštio da se u periodu moratorijuma ne naplaćuje kamata, ni glavnica, a zabranjen je i obračun zatezne. Nakon isteka moratorijuma, nominalna kamata koja pripada glavnom dugu u periodu mirovanja se dodaje na stanje duga na početku moratorijuma i pravi se novi anuitetni plan.
On je naveo da banke u tom periodu neće ostvarivati ekstra profit.
„Kako možemo pričati o ekstra profitu kada nema povećanja nominalne kamate, ni obračuna zatezne, a nema ni naplate za obradu za novi anuitetni plan. Kamata nije čista dobit banaka, već prinos po kamati služi za podmirenje svih obaveza, od cijene novca iz kreditnih linija, plaćanja depozita, do operativnih i regulatornih obaveza“, objasnio je Pejaković.
On je dodao da se o obračunavanju kamate na kamatu može govoriti kada postoji kašnjenje klijenta u otplati.
„Onda se obavlja presjek potraživanja koje podrazumijeva zbir glavnice, kamate i sudskih troškova, ukoliko dođe do suda i u skladu sa presudom se obračunava kamata na utuženi iznos“, naveo je Pejaković.
On tvrdi da se ta situacija ne može dovesti u kontekst moratorijuma.
„Ne razumijem porive prikaza koji zbunjuju javnost. Ukoliko se sagledava efektivna kamatna stopa kod stambenih kredita, onda se i polisa osiguranja koju izdaje i koju naplaćuje osiguravajuća kuća obračunava. To, međutim, nije trošak prema banci, niti banka prihoduje ta sredstva, već je to dodatno osiguranje naplate potraživanja čiji trošak podmiruje klijent prema osiguravajućoj kući koja kroz premiju naplaćuje preuzeti rizik“, saopštio je Pejaković.
On je podsjetio da su moratorijumi na otplatu kreditnih zaduženja kod banaka praktikovani u svega 12 država svijeta, u kojima je registrovana pandemija koronavirusa, a jedna od njih je i Crna Gora.
Pejaković je naveo da pravo na moratorijum u Crnoj Gori imaju sva preduzeća i građani, po svim zaduženjima kod banaka, dok je u mnogim razvijenijim zemljama, poput Španije, korištenje prava na moratorijum uslovljeno i moguće samo za hipotekarne kredite.
„Nema ni u Švajcarskoj, Njemačkoj, Švedskoj, Velikoj Britaniji, Sjedinjenim Američkim Državama (SAD), niti Srbiji, oprost kamate ili njeno umanjenje. Da li smo bogatiji ili sa većim rezervama, da li poslujemo u bogatijoj državi od EU ili SAD-a da bi se ponašali van standarda i da ugrozimo poslovanje banaka u periodu nakon moratorijuma“, pitao je Pejaković.
On smatra da Vlada i bankarski regulator moraju da razmišljaju srednjeročno i dugoročno, jer izlaganja mimo mogućnosti direktno utiču na rejting države, negativno tretiranje od međunarodnih institucija, tako da se sve mora raditi u skladu sa standardima struke i mogućnostima za optimalno djelovanje.
Pejaković je podsjetio i da su banke u kratkom vremenskom periodu uplatile Nacionalnom koordinacionom tijelu za zarazne bolesti oko 495 hiljada EUR, dok je kroz donaciju akcionara Univerzal banke, Petrosa Statisa, donirana medicinska oprema vrijedna 1,5 miliona EUR.
