Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Odluka Centralne banke (CBCG) o ograničavanju rasta gotovinskih kredita donijeta je u trenutku kada se crnogorska ekonomija ne pregrijava, pri čemu se nijesu sagledala stvarna dešavanja u sistemu, ni budućnost razvoja privrede, ocijenila je ekonomska analitičarka, Mila Kasalica.
„CBCG je dala podatak da su se u posljednjih pet godina duplirali gotovinski krediti. Međutim, nekako se mjere donose ne sagledavajući šta se stvarno dešava u sistemu i šta je budućnost razvoja crnogorske ekonomije narednih tri do pet godina“, rekla je Kasalica agenciji Mina-business.
Prema njenim riječima, mjere administriranja unutar kontrole banaka kako bi se postigli neki monetarni efekti u principu nijesu kvalitetne.
„Mjera ograničavanja rasta gotovinskih kredita CBCG je donijeta u trenutku kada se naša ekonomija ne pregrijava, kao što su potvrdili izvještaji Svjetske banke (SB) i Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), kao i svaki izvještaj Ministarstva finansija u vezi sa evropskom agendom“, precizirala je Kasalica.
Savjet CBCG usvojio je početkom sedmice makroprudencione mjere kojima se definiše da banke od 1. januara prilikom odobravanja gotovinskih kredita građanima, čiji je rok otplate duži od osam godina, moraju zahtijevati njihovo potpuno obezbjeđenje kvalitetnim kolateralom.
Makroprudencijalne mjere uvode se na period od dvije godine.
Kasalica je ocijenila da se ništa u sistemu nije desilo drastično. Sve da se zanemare dešavanja sa kontaminiranim bankama, Kasalica je kazala da se može složiti sa stavom guvernera Radoja Žugića od prije mjesec da je sistem siguran i stabilan.
„Šta se to moglo desiti u mjesec da je sad sistem toliko nesiguran da se moralo pribjeći nečemu što u konkretnom neće donijeti dobar rezultat“, pitala je Kasalica.
Ona je objasnila da od 1. januara naredne godine stupa na snagu primjena međunarodnog standarda izvještavanja 9, koja je već u određenoj mjeri počela da se primjenjuje, a koja u najopštijem znači da se za odobravanje kredita može imati najbolji kolateral. Međutim, ako se iz gotovinskih tokova dužnika ne može dokazati da može vraćati kredit, kolateral je potpuno nevažan u kalkulaciji rizika i rezervisanja, odnosno uticaja na krajnji rezultat poslovanja banaka.
„Iz bilansa banaka koji se objavljuju na kvartalnom nivou, samo jedna banka može da ispuni i nastavi kreditiranje u narednim godinama“, kazala je Kasalica.
Prema njenim riječima, ako je krajnji efekat sprječavanje rasta bruto domaćeg proizvoda (BDP) od 0,2 do 0,5 odsto u naredne dvije godine, to onda nije dobra mjera za ekonomski razvoj Crne Gore.
„Ukoliko sa stanovišta odgovornog pristupa načinu na koji treba da se sagledava ekonomski razvoj naredne dvije godine pristupimo sagledavanju ponašanja udarnih finansijskih institucija, u ovom trenutku se za CBCG ne može tvrditi da stoji iza svojih argumenata da je bankarski sektor stabilan i siguran, odnosno da su tokovi novca u Crnoj Gori maksimalno transparentni da se ne mora ograničiti rast gotovinskih kredita“, navela je Kasalica.
Stanovnici u Crnoj Gori, kako je ocijenila, žive premošćavajući između prihoda i onoga što mogu da se zaduže i u tom premošćavanju do decembra prošle godine, odnosno marta štednja je bila veća od kredita stanovništva.
„Ta štednja je poslije marta bila manja od kredita stanovništva, što je direktna posljedica nepovjerenja u sistem u Crnoj Gori i rad udarne institucije u bankarskom sektoru, koja obavlja kontrolu i sponu sa makroekonomskim parametrima u Crnoj Gori“, dodala je Kasalica.
Ona je navela da to ukazuje na zabrinutost na ličnom nivou, iako govoreći profesionalno, crnogorska ekonomija, privrednici i građani dovoljno rezistentni da prevaziđu loše korake i odluke svakog lidera iz bilo koje institucije.
„Međutim, ono što ostavlja zabrinutost jeste da ishitrene i mjere koje nijesu najavljene ne treba da se donose na tržištu. Zbog toga što će se sada smanjiti profitabilna osnova u bankarstvu koja smanjuje kapital banaka“, precizirala je Kasalica.
Ona je, odgovarajući na pitanje koliko se takve mjere mogu odraziti na ukupnu privredu, odnosno potrošnju, kao i na smanjenje parametara koji utiču na rast BDP-a, kazala da čim se smanjuje lična potrošnja, to utiče na rast BDP-a.
„Želim da vjerujem da će ovo ostati na nivou administriranja, jer su neki limiti šest, osam godina, kao i da se u procedurama banaka na mikroekonomskom nivou može naći rješenje da se ne spriječi kreditiranje“, kazala je Kasalica.
Ona je ocijenila da nijedan dostupan makroekonomski podatak crnogorske ekonomije ne daje dovoljno argumenata za opravdanost takve odluke.
„Reći ću lično mišljenje da je ova odluka donijeta, jer je počelo nadgornjavanje sujeta između bankara i guvernera. U tome javnost Crne Gore ne treba da učestvuje, pošto su podjednako krivi i odgovorni jedni i drugi. Ovi prvi jer su previše slušali, a CBCG jer je davala saglasnost za izvršne direktore i članove uprave pa se na osnovu iskustva sa dvije banke koje su sad u stečaju veoma dobro potvrđuje koliko su njihove saglasnosti provjerene u praksi kako treba“, zaključila je Kasalica.
