Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Korišćenje eura kao zvaničnog sredstva plaćanja u Crnoj Gori se za sada ne dovodi u pitanje, ali će zbog te specifičnosti biti neophodna modifikacija određenih kriterijuma konvergencije za pristupanje eurozoni, saopštio je predsjednik poslaničkog kluba Socijaldemokrata (SD), Boris Mugoša.
On je kazao da će standardi za korišćenje eura predstavljati poseban izazov u pregovorima sa EU, kada je u pitanju zatvaranje Poglavlja 17 – Ekonomska i monetarna unija.
“Na osnovu informacija onih koji su sa crnogorske strane nosioci pregovaračkog procesa u tom segmentu, za sada se ne dovodi u pitanje korišćenje eura, iako smo svjesni da je zbog te specifičnosti neophodna modifikacija određenih kriterijuma konvergencije za pristupanje eurozoni”, rekao je Mugoša agenciji Mina-business.
On je dodao da se Crna Gora, zbog činjenice da od 2002. godine koristi euro kao zvanično sredstvo plaćanja, u tom dijelu ne može oslanjati na iskustva ostalih članica EU u pregovaračkom procesu, jer evropski partneri prvi put pregovaraju sa državom koja već koristi euro.
“U svakom slučaju, naš prioritet mora biti dalje jačanje finansijske stabilnosti i poboljšanje konkurentnosti, a svjedoci smo i izjava evropskih zvaničnika da je upravo kontinuirani napredak u tim oblastima jedan od uslova daljeg korišćenja eura u Crnoj Gori”, saopštio je Mugoša.
On je kazao da sama činjenica da je Poglavlje 17 jedno od posljednje otvorenih, govori o kompleksnosti oblasti koje ono pokriva, odnosno rigoroznosti standarda koje je neophodno ispuniti.
“Zbog toga je realno očekivati da to poglavlje bude jedno od posljednjih koje ćemo zatvoriti”, rekao je Mugoša.
On smatra da će se ispunjenjem neophodnih standarda stvoriti realne pretpostavke za dugoročnu održivost i stabilnost ekonomskog sistema koja treba da rezultira značajnim poboljšanjem životnog standarda.
Mugoša je saopštio i da je jedan od najvažnijih izazova kada je u pitanju zatvaranje Poglavlja 17 ostvarivanje i održavanje makroekonomske stabilnosti, koja podrazumijeva neophodnost dalje konsolidacije javnih finansija, odnosno jačanja finansijske i stabilnosti cijena i poboljšanja konkurentnosti crnogorske ekonomije.
On je podsjetio da se u tom poglavlju kao egzaktan parametar navodi i ispunjenost Mastrihtskih kriterijuma, koji, između ostalog, podrazumijevaju budžetski deficit manji od tri odsto i javni dug do 60 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP). Uz to, Crnu Goru očekuju i pregovori o modifikovanju kriterijuma zbog situacije sa korišćenjem eura kao zvaničnog sredstva plaćanja.
“Jedan od glavnih izazova je i u segmentu osiguranja funkcionalne, institucionalne i personalne nezavisnosti Centralne banke (CBCG) i njene potpune integracije u Evropski sistem centralnih banaka (ESCB), koji zahtijeva i izmjenu Ustava u pravcu usaglašavanja cilja Centralne banke sa ciljem ESCB”, naveo je Mugoša.
Značajan izazov će, kako je dodao, biti i implementacija kompleksnih statističkih standarda, odnosno usaglašenost statistika ekonomske i monetarne politike sa evropskim sistemom računa ESA 2010.
Mugoša je saopštio da su Programom ekonomskih reformi za Crnu Goru od ove do 2021. godine, koji je najvažniji nacionalni dokument u sferi ekonomije u dijalogu sa EU i ključni strateški dokument zemlje za srednjeročno makroekonomsko i fiskalno programiranje, definisane glavne smjernice ostvarivanja dugoročno održivog ekonomskog rasta.
“To su u prvom redu fiskalna, odnosno stabilnost javnih finansija i sprovođenje strukturnih reformi u cilju poboljšanja konkurentnosti”, rekao je Mugoša.
On smatra da je u dijelu dalje konsolidacije javnih finansija potrebno istrajavati na finansiranju tekuće potrošnje isključivo iz izvornih prihoda, kao i promjeni strukture budžetske potrošnje u korist one koja podstiče rast, odnosno donosi novu vrijednost, gdje svakako značajnu ulogu ima realizacija brojnih infrastrukturnih kapitalnih projekata.
“Na prihodnoj strani treba nastaviti intenzivan rad na povećanju poreske discipline, dok na rashodnoj treba sprovesti proces optimizacije državnog aparata”, kazao je Mugoša.
Kada su u pitanju strukturne reforme, one shodno ključnim strateškim dokumentima podrazumijevaju oblast poslovnog ambijenta i smanjenja sive ekonomije, istraživanja, razvoja i inovacija, obrazovanja i zapošljavanja i tržišta rada.
“Naravno, vrijeme je i da model rasta ekonomije znatno više baziramo na razvoju realnog sektora, sa posebnim naglaskom na oblast drvoprerade i poljoprivrede, odnosno proizvodnje i prerade hrane, kao i na većem ulaganju u ljudski kapital”, saopštio je Mugoša.
On je dodao da sve to, imajući u vidu Mastrihtske kriterijume, treba da rezultira i projektovanim prelaskom javnih finansija u zonu suficita koji treba da se ostvari u periodu od naredne dvije godine, kao i postepenim smanjenjem javnog duga i njegovim vraćanjem u okvire od 60 odsto u 2022. godini.
Mugoša je podsjetio da je prije dvije godine donijet Akcioni plan za usaglašavanje s pravnom tekovinom u oblasti ekonomske i monetarne politike, u kojem su definisani potrebni koraci za usklađivanje crnogorskog zakonodavstva u oblasti monetarne i ekonomske politike EU, kao i mjere za implementaciju pravne tekovine.
“U dijelu ispunjavanja standarda u oblasti monetarne politike, to usklađivanje se odnosi na nezavisnost CBCG, zabranu monetarnog finansiranja i privilegovanog pristupa javnog sektora finansijskim institucijama. U prethodnom periodu je obavljeno unaprjeđenje normativnog okvira u cilju potpune primjene principa nezavisnosti vrhovne monetarne institucije i zabrane monetarnog finansiranja javnog sektora”, kazao je Mugoša.
On je naveo i da se u segmentu privilegovanog pristupa javnog sektora finansijskim institucijama očekuje dalje usklađivanje sa ugovorom o funkcionisanju EU i određenim direktivama, gdje je posebno važno donošenje propisa iz oblasti osiguranja i zaštite depozita.
Tekst je napisan uz finansijsku podršku Evropske unije kroz realizaciju projekta “Dealing with ethics and fake news” pod oznakom IPA2018/397-252. Sadržaj je isključiva odgovornost Agencije MINA i ne mora nužno odražavati stavove EU. Tekst se može preuzimati uz obavezno navođenje izvora.
