Nikšić, (MINA-BUSINESS) – Realizacija projekta prevođenja rijeke Zete u akumulacije Krupac i Slano trebalo bi da počne naredne godine, do kada se očekuje kompletiranje neophodnih dokumenata i dobijanje saglasnosti, saopšteno je na javnoj raspravi u zgradi Opštine Nikšić.
Ideja za realizaciju tog projekta inicirana je prije desetak godina i izazvala je veliko protivljenje mještana, ali prema ocjeni predlagača Elektroprivrede (EPCG) ima izuzetnu energetsku i ekonomsku opravdanost, jer bi se prevođenjem Zete povećala proizvodnja u hidroelektrani (HE) Perućica, a smanjio i poplavni talas na području toka rijeke.
Izvršni rukovodilac Direkcije za razvoj i inženjering EPCG, Ivan Mrvaljević, tokom rasprave o Nacrtu lokalne studije lokacije tog projekta ukazao je da izradu tog planskog dokumenta prati i izrada Strateške procjene uticaja na životnu sredinu, jer će u svojoj konačnoj fazi izvođenja morati da poštuje sve aspekte životne sredine i ekologije.
“Identifikovane su smjernice kroz sami dokument Strateška procjena uticaja na životnu sredinu koje će morati da budu poštovane tokom izrade glavnog projekta koji je nas očekuje na jesen. Sve ono što je bilo problematično 2017. godine sada, usudio bih se da kažem, postoji konsenzus šta i kako treba riješiti i na pravi način realizovati projekat u narednom periodu”, rekao je Mrvaljević.
Prema njegovim riječima, taj projekat mora garantovati da nizvodni proticaj bude riješen na zadovoljstvo žitelja Nikšića i nadležnih u EPCG, koji se bave poslovima valorizacije viškova velikih voda, čime bi se omogućilo optimalno korišćenje energetskog potencijala.
“Apsolutni prioritet projekta mora biti zadovoljenje i definisanje takvog tehničkog rješenja koje će minimizirati uticaj poplava, a nikako povećati, kako je bilo riječi u 2017. godini, kao i garantovati kvalitet voda u novonastaloj akumulaciji i eventualno tokom ljetnjih mjeseci spriječiti pojavu smeća”, obrazložio je Mrvaljević i dodao da se planiranim propisanim mjerama to mora riješiti.
On je dodao da bi u naredna dva do tri mjeseca lokalna studija lokacije, čiju proceduru sprovodi Ministarstvo održivog razvoja i turizma, trebalo da bude usvojena, dok će EPCG završiti posao oko tehničke dokumentacije glavnog projekta, koji će pratiti izrada Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu.
Govoreći o tom projektu, Mrvaljević je precizirao da je na četiri lokacije dominantno građevinski, manji dio je elektro-mašinska oprema, a vrijednost investicije je oko 27 miliona EUR.
Savjetnik na izradi projekta, Danilo Mrdak, saopštio je da bi se izgradnjom brane na Zeti napravilo protočno jezero, pa bi na pojasu dužine od oko 800 metara toka rijeke ekosistem bio promijenjen iz rječnog u jezerski.
”Na osnovu analize, u cilju očuvanja nizvodnih rječnih ekosistema, pejzažnih, estetskih, ali i rekreativnih vrijednosti Zete, smatramo da bi bilo dobro da se skretanje vode u akumulaciju Krupac može dešavati samo prilikom protoka koji su na mjestu pregrade veći od šest kubika u sekundi”, rekao je Mrdak.
Jedan od mještana tog kraja, Nikola Vukotić, kazao je da se pažnja posebno mora posvetiti gubitku vode i da je neophodno da protok bude veći od šest kubika u sekundi kada priliv bude dovoljan da se to ispuni.
Predstavni nevladine organizacije (NVO) Župa u srcu, Jovo Radulović rekao je da na tom području postoje i dvije endemične vrste biljaka koje opstaju u specifičnim uslovima, pa bi manje plavljenje u Budoškim barama i manji vodostaj na toj lokaciji, ugrozio njihov opstanak.
Prema ranijim navodima iz EPCG, samo bi se koristile izuzetno velike vode Zete i veliki poplavni talasi, da se prevode u Krupac, pa u Slano i kasnije se bolje valorizuju kroz prodaju električne energije.
Studije za taj projekat rađene su od 1967, 1968, pa sve do 2002. godine, a prema glavnom projektu izgradnjom tog sistema iskoristili bi se visoki proticaja Zete koji se danas u retenziji Vrtac gube poniranjem.
Projektom je predviđena izgradnja brane na rijeci Zeti i nasipa uzvodno od brane, gradnja dovodnih i odvodnih kanala, dovodnih tunela Zeta – Krupac i Krupac – Slano, komandne zgrade na platou tunela, pristupnih puteva i energetsko uređenje od Zete do Krupca i od Krupca do Slanog.
Računica EPCG pokazuje da bi, zavisno od cijene električne enrgije na berzi, taj projekt godišnje donosio do 3,5 miliona EUR, što znači da bi se za sedam godina vratio uloženi novac.
