Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Žene su i dalje slabije zastupljene u privatnom biznisu i imaju značajno manji pristup finansijskim institucijama, saopštio je predsjednik Skupštine, Aleksa Bečić, i dodao da se tako loše stanje u uslovima pandemije dodatno pogoršalo na štetu ženske populacije.
„Svjedoci smo da je kriza uzrokovana koronavirusom svom silom udarila i najjače posljedice ostavila upravo na žensku populaciju, koja, zbog toga što je marginalizovana u mnogim oblastima, trpi i najteže posljedice“, kazao je Bečić na zasjedanju Ženskog parlamenta.
Zasjedanje je organizovao Odbor za rodnu ravnopravnost na temu Vodeći aspekti doprinosa (ekonomija i neplaćeni rad) i dodatnih opterećenja žena tokom pandemije koronavirusa.
Predsjednica Odbora, Božena Jelušić, kazala je da su teret krize najteže i najviše ponijele žene, jer one rade u sektorima privrede koji su bili pod najsnažnijim udarcem krize.
„To su usluge, maloprodaja, turizam, ugostiteljstvo i dva velika sektora – zdravstvo i školstvo“, rekla je Jelušić.
Ministarka javne uprave, digitalnog društva i medija, Tamara Srzentić, podsjetila je da žene čine više od 70 odsto zaposlenih u zdravstvu, obrazovanju, trgovini i turizmu, odnosno profesijama koje se nalaze na udarnim linijama pandemije.
„Koronakriza je ženu samo ekonomski oslabila i udaljila od karijernog razvoja i jednakih mogućnosti za razvoj“, dodala je Srzentić.
Ona je navela da će uskoro godina od kada su rad od kuće, zatvaranje školskih i predškolskih ustanova, online nastava i plaćeno odsustvo postali nova realnost.
„Trpezarije su postale kancelarije, a televizori i mobilni telefoni učionice“, saopštila je Srzentić.
Ona je navela da će Ministarstvo, korišćenjem savremenih alata i pažljivom analizom, kreirati servise po mjeri građana i građanki.
„Moramo osnažiti sve one žene koje su u prethodnom periodu izgubile poslove, pronaći zajedno institucionalne mehanizme i pomoći im u potrazi za novim poslovima“, poručila je Srzentić i dodala da posebno treba voditi računa o pripadnicama manjskih grupa i žrtvama porodičnog nasilja.
Ona je saopštila da će se u Ministarstvu zalagati za jačanje digitalne pismenosti i uspostavljanje podsticajnog i povoljnog okruženja, koje će svima, posebno ženama, olakšati pristup digitalnim uslugama.
Poslanica Demokratske partije socijalista (DPS), Vesna Pavićević, saopštila je da su ekonomske posljedice epidemije i zatvaranje u domove, posebno osjetile žene zaposlene u uslužnim djelatnostima.
“Žene su često i vlasnice preduzetničkih radnji, u kojima je nastupila zabrana rada, pa je veliki broj onih koje su jedva preživljavale i ostale bez prihoda”, dodala je Pavićević.
Prema njenim riječima, u vremenu pandemije i ekonomske nestabilnosti, tetet krize prvo pada na pleća žene.
“Žena svojom snagom pomaže održavanju porodice, sistema i države”, poručila je Pavićević.
Predstavnica Ministarstva pravde, Maja Lutovac, saopštila je da su žene i dalje u nezavidnom ekonomskom položaju i nerijetko izložene fizičkom i ekonomskom nasilju, mobingu i zlostavljanju.
„Žene u Crnoj Gori čine većinu zaposlenih u sektorima koji su podnijeli najveći teret povećanog obima posla u otežanim uslovima – zdravstvu, obrazovanju, socijalnim uslugama i trgovini“, dodala je Lutovac.
Ona tvrdi da su i prije početka krize žene već bile u neravnopravnom ekonomskom položaju, dok je kriza dodatno doprinijela tim razlikama.
Na sjednici je predstavljeno i istraživanje Kancelarije Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) Crnoj Gori, o uticaju kornavirusa na društveno-ekonomski položaj žena u Crnoj Gori.
Ekspert UNDP-a, Miloš Vuković, kazao je da je istraživanje pokazalo da pad neto zarada žena za četiri mjeseca, odnosno od februara do juna, usljed djelovanja koronavirusa iznosi 2,34 miliona EUR.
“Pad zarada je evidentiran u sektorima pružanja smještaja i ishrane, poljoprivrede, šumarstva i ribarstva i trgovine na veliko i malo, dok je rast zabilježen u sektorima zdravstva, socijalne zaštite, obrazovanja, državne uprave, informisanja, građevinarstva, snabdijevanja vodom i električnom energijom”, precizirao je Vuković.
Istraživanje je pokazalo i da su žene koje rade u privatnom sektoru snažnije pogođene od onih koje su zaposlene u javnom.
“Broj nezaposlenih žena se u periodu od kraja februara do kraja juna povećao za 3,56 hiljada, što predstavlja 56 odsto ukupnog broja novih nezaposlenih osoba”, rekao je Vuković.
On je naveo i da je evidentan pad neto zarada žena u toku pandemije.
Za četiri mjeseca, ukupan pad neto zarada žena u Crnoj Gori kumulativno iznosi 2,35 miliona EUR.
Istraživanje je pokazalo i da žene u Crnoj Gori provode mnogo više sati na poslovima neplaćene njege nego muškarci.
“Čak 90 odsto žena najmanje jedan sat dnevno provede u poslovima neplaćene njege i rada u domaćinstvu”, precizirao je Vuković.
Kada su u pitanju preporuke za poboljšanje ekonomskog položaja žena u Crnoj Gori, u istraživanju se navodi da je potrebno kroz kampanje ohrabriti veće učešće muškaraca u neplaćenom radu u kući.
“Trebalo bi obezbijediti podatke o državnoj pomoći razvrstane po polu”, kazao je Vuković.
Predstavnica Unije poslodavaca (UPCG), Zvezdana Oluić, kazala je da je ekonomska kriza, koja je posljedica zabrinjavajuće zdravstvene situacije u Crnoj Gori, bacila na koljena crnogorsku biznis zajdenicu i dovela u pitanje opstanak značajnog broja preduzeća
Ona je podsjetila da je UPCG od početka ukazivala na potrebu da se zdravstvena kriza rješava zajedno sa ekonomskom.
Oluić je saopštila da je UPCG u saradnji sa Međunarodnom organizacijom rada (ILO) u periodu oktobar-novembar uradila online istraživanje na uzorku od 312 preduzeća, o uticaju pandemije na njihovo poslovanje.
Istraživanje je pokazalo da je 85 odsto žena vlasnica biznisa u trećem i četvrtom kvartalu prošle godine zabilježilo pad prihoda u odnosu na 2019, dok je 69 odsto imalo pad produktivnosti. Potpuni oporavak preduzeća od koronakrize predviđa 38 odsto žena vlasnica, dok 37 odsto smatra da će im biti neophodne dostatne mjere smanjenja troškova.
Oluić je saopštila i da 16 odsto ispitanica očekuje privremeno zatvaranje preduzeća, a sedam odsto trajno.
Potpredjednica Privredne komore (PKCG), Nina Drakić, saopštila je da je za Crnu Goru, kao i za većinu zemalja, karakterističan ženski paradoks gdje žene čine većinu stranovništva, ali manjinu u pristupu takozvanim povoljnim prilikama – u poslovnim poduhvatima, zapošljavanju, učešću u vlasništvu nad preduzećima, upravljačkim funkcijama.
“Podaci pokazuju da u Crnoj Gori mikro, mala i srednja preduzeća čine 99,8 odsto ukupnog broja preduzeća, dok su žene vlasnice skoro svakog četvrtog”, precizirala je Drakić.
Ona smatra da je žensko preduzetništvo realnost i sve više jedan od glavnih faktora koji doprinosi razvoju ekonomije.
“Sa razvojem ženskog preduzetništva stvaraju se preduslovi za otvaranje novih radnih mjesta, proširenje postojećih i razvoj novih biznisa”, zaključila je Drakić.
