Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Crnogorski bankarski sistem je likvidan i solventan, ocijenio je generalni sekretar Udruženja banaka (UBCG), Bratislav Pejaković i dodao da se normalizacija poslovanja može očekivati nakon prvog kvartala, ukoliko vakcine protiv koronavirusa pokažu najavljenu efikasnost.
„Ono što izmiče ljudima van finansija jeste rast od oko 26 odsto cijene bakra, što ukazuje na optimistično gledanje globalne industrije na normalizaciju i rast privrednih aktivnosti za ovu godinu“, rekao je Pejaković u intervjuu agenciji Mina-business.
On je dodao da trendovi na bankarskom tržištu zavise od ugla sagledavanja.
„Ukoliko gledamo kamate na plasmane, mislim da neće rasti. Kamate na depozite, već imamo najkvalitetnije na euro i regionalnom području. Procesno, digitalizacija koja se ubrzala pandemijom još kvalitetnije će zahvatiti tržište, gdje smo i na nivou UBCG sa institucijama sistema u stalnoj komunikaciji“, naveo je Pejaković.
On je podsjetio da je UBCG prethodnih godina dovodilo vrhunske firme i predavače koji su bankarima držali kvalitetne radionice o digitalizaciji i cyber sigurnosti.
„Brzina implementacije nekih procesa digitalizacije nije na željenom nivou bankara, ali bitno je da znamo šta hoćemo. Pandemija je uticala na sve procese, pa i administrativne odgovore na naše zahtjeve“, saopštio je Pejaković.
On je kazao da je prethodnu godinu obilježo proces ukrupnjavanja, gdje je Crnogorska komercijalna banka (CKB) preuzela Podgoričku, dok je do kraja ove moguća još jedna slična transakcija, ili pojava novih akcionara, ili osnivanje novih banaka.
„Infrastrukturni projekti, razvojni potencijal, fiskalna i poreska politika, mogu uticati da kvalitetnim nastupom na međunarodnoj sceni uspijemo dovesti neke velike „igrače“ da za bazu imaju Crnu Goru, a globalno funkcionišu. Treba postaviti visoke ciljeve, a svaki korak naprijed je dobitak za crnogorski ekonomski sistem“, poručio je Pejaković.
On smatra da je najvažnije to što je bankarski sistem likvidan i solventan, a stanje u njemu kvalitetno sagledavano po svim zakonskim i međunarodnim standardima usvojenim kroz pokazatelje poslovanja koje kontrolišu Centralna banka (CBCG) i eksterni revizori.
Pandemija je, kako je naveo Pejaković, usporila ekonomiju u cijelom svijetu, pa i u Crnoj Gori.
„S obzirom na veličinu crnogorskog tržišta neka kretanja se jače odražavaju na male sisteme, jer kada veliki uspore, to se preliva na manja tržišta koja su limitirana resursima, gdje je i diversifikacija ekonomskih priliva umnogome otežana. Međutim, kada ste mali nekad je i prednost, jer ste upravljiviji i investicije koje veliki ne osjećaju puno, kod nas se jako odražavaju na cijeli sistem“, saopštio je Pejaković.
On je kazao da su pritisci na resurse banaka brojni, od harmonizacije propisa, usvajanja zakona i podzakonskih akata, njihove implementacije, do AQR ili stres testa i posljedica pandemije, odnosno usvajanja tri moratorijuma i povećanja nekvalitetnih kredita.
„Reakcija EU na očekivani rast NPL-ova je da treba formirati Asset management company, koje će se po državama baviti otkupom loših kredita. To nama nije dostupno, kao ni garancije države koje su zemlje EU praktikovale, već su se banke u Crnoj Gori same borile sa pritiscima tri moratorijuma i preuzele kompletan rizik plasmana“, naveo je Pejaković.
U Crnoj Gori je, prema njegovim riječima, veliko radno opterećenje na banke, ne samo zbog organizacije poslova na daljinu, već i zbog očekivanja da one svojim aktivnostima amortizuju finansijski udar u otplati postojećih obaveza klijenata, ali i u finansiranju oporavka privrede, stanovništva i državnih projekata.
„Pandemija je dodatno naglasila probleme privrede i pojačano nametnula potrebu za rješavanje, ali ekonomski, finansijski atipično kroz očekivanu podršku od države, jer je nametnuto višom silom“, rekao je Pejaković.
On je saopštio da je usljed usporavanja ekonomije, kao i svuda u svijetu, registrovan primjetan rast NPL-a na nivou sistema, ali da će se realno stanje znati nakon završetka grejs ili perioda odlaganja obaveza mnogih klijenata koji su direktno pogođeni pandemijom. To odlaganje obaveza je, kako je podsjetio, išlo i preko 12 mjeseci.
„Banke su kroz tri iteracije moratorijuma značajno pomogle klijentima, kako preduzećima, tako i građanima. Time se pozitivno uticalo na nivo likvidnosti sistema, gdje se podržala potrošnja, a time i punjenje budžeta države na mogućem nivou u odnosu na zdravstvenu i privrednu situaciju“, rekao je Pejaković.
On smatra da je pandemija koronavirusa ubrzala neke procese, pa su i firme koje su bile na ivici opstanka, ali i neke solidne, dovedene u težak položaj.
EU je, kako je podsjetio Pejaković, imala mehanizme podrške privredi kroz garantne šeme, gdje je država garantovala do 80 odsto plasmana bankama.
„Tako su u EU prvih mjeseci banke nastavile kreditnu podršku uz manju korekciju. Međutim, nakon iscrpljivanja tih resursa, banke su znatno pooštrile kriterijume plasmana, jer se oni usklađuju sa preuzetim rizikom. Naš sistem nema takvu podršku države, ali smo u skladu sa mogućnostima maksimalno podržali privredu i državne potrebe“, kazao je Pejaković.
Banke su u skladu sa mogućnostima, kako je podsjetio, ojačale akcijski kapital i uzele kroz kreditne linije od banaka majki ili međunarodnih institucija dodatnih 160 miliona EUR, da bi preventivno obezbjedile dovoljno sredstava za privredu i da bi izdržale eventualni udar jačih rezervacija po osnovu plasiranih sredstava.
„Uslovi plasiranja su u skladu sa raspoloživim sredstvima, izvorima i cijenom novca, bonitetom i istorijatom poslovanja sa svakim pojedinačnim klijentom. U najkraćem, imamo sistemski gledano trend pada kamatnih stopa na plasmane, čak i u ovim kriznim vremenima, tako da ne očekujem rast kamatnih stopa na nivou sistema“, poručio je Pejaković.
Plasmani će, prema njegovim riječima, kao i do sada biti u procjeni održivosti firme ili stabilnosti prihoda građana, uz poštovanje limita koje postavljaju zakonski propisi i standardi bankarskog poslovanja.
On je naveo da je povjerenje klijenata na visokom nivou i dodao da se to ne postiže preko noći, već da se gradilo decenijama.
„Upravo zbog toga, neodrživim plasmanima ne smijemo i nećemo ugroziti povjerenje koje su nam ukazali depozitari, a inače smo pod redovnom kontrolom regulatora. Velika su očekivanja od bankarskog sistema, pri čemu ne smijemo prenebregnuti nešto što je van interesovanja javnosti, a to su paralelni procesi mimo osnovnog poslovanja u bankama“, saopštio je Pejaković.
On je podsjetio na proces usaglašavanja poslovanja sa novim zakonima koji su od suštinskog značaja za banke.
„Implementacijom harmonizovanih propisa sa EU usvajaju se jači propisi u pogledu sagledavanja kapitala, likvidnosti i rezervacija na plasmane, čime se pooštravaju uslovi u plasmanima. Dodatno, u toku je procjena rizičnosti portfolija, procesa i zadovoljavanja kapitalnih zahtjeva, koje sprovode CBCG i eksterni revizori i koji dodatno opterećuju resurse banaka“, zaključio je Pejaković.
