Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Investicije koje treba da doprinesu daljem razvoju poljoprivrede trebalo bi, prije svega, usmjeriti na proizvodnju za koju Crna Gora ima komparativne prednosti i proizilazi iz raznolikosti klime, reljefa i zemljišta, saopštili su iz Privredne komore (PKCG).
Predstavnici Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije PKCG kazali su agenciji Mina-business da te raznolikosti omogućavaju proizvodnju širokog asortimana poljoprivrednih proizvoda, od ratarskih i industrijskih usjeva do vinograda i maslinjaka, kontinentalnog i mediteranskog voća i povrća.
Takođe, kako su naveli, postoje značajni potencijali za dalji razvoj mljekarske i mesne industrije, kao i kapaciteti za preradu voća i povrća.
Iz Odbora su dodali da visoka uvozna zavisnost i rastući deficit karakteriše cjelokupno spoljnotrgovinsko poslovanje Crne Gore, kao i da je to naročito slučaj kada je u pitanju promet hrane, koji je u direktnoj vezi sa rastućom turističkom tražnjom.
„Veći uvoz hrane naročito je izražen u ljetnjim mjesecima, jer često postojeći kapaciteti ne mogu da podmire zahtjeve turista. U vrijeme sezone i domaći privrednici povećavaju proizvodnju i plasman koji predstavlja takozvani izvoz na pragu ili nevidljivi izvoz, čija se vrijednost još ne može precizno odrediti“, rekli su iz PKCG.
Oni su saopštili da svaka supstitucija uvoza domaćim proizvodima direktno utiče na smanjenje deficita, bolje korišćenje domaćih kapaciteta i rast zapošljavanja.
„Crna Gora je uvozno zavisna zemlja, jer se u prosjeku trećina uvezene hrane ne proizvodi kod nas u dovoljnim količinama da bi zadovoljili potrebe domaćeg stanovništva i turističke tražnje, ili zbog nemogućnosti proizvodnje ili zbog nepostojanja komparativnih prednosti za veću proizvodnju“, kazali su iz PKCG.
Oni su naveli da, pored toga, u dijelu prerade ne postoje odgovarajući instalisani kapacititeti, što je slučaj u proizvodnji UHT mlijeka ili raznih vrsta sireva.
„Ipak, činjenica je da uvozimo dosta proizvoda za koje imamo komparativne prednosti kao i kapacitete za proizvodnju, te su domaći proizvođači hrane suočeni sa velikom konkurencijom stranih proizvoda“, rekli su iz PKCG.
Privrednici su, prema njihovim riječima, svjesni da moraju povećati proizvodnju i proizvesti proizvod koji podrazumijeva visok kvalitet i konkurentnu cijenu, kako na domaćem, tako i na stranom tržištu.
„Zbog velike konkurencije stranih proizvoda smatraju da im je potrebna pomoć države za bolje pozicioniranje na domaćem tržištu, dopunu turističke ponude domaćom gastroponudom, kao i za jačanje konkurentnosti“, saopštili su iz PKCG.
Oni su podsjetili da je u cilju afirmacije i podsticanja prodaje domaćih proizvoda, te njihove bolje prepoznatljivosti kroz gastroponudu u hotelima i restoranima u toku realizacija projekata Dobro iz Crne Gore, Kupujmo domaće i Domaći ukusi.
Iz Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije kazali su da je ekonomska aktivnost u uslovima pandemije koronavirusa praktično zamrla u mnogim sektorima, ali da to nije bio slučaj sa poljoprivredom i proizvodnjom hrane. Oni su dodali i da je posljednja svjetska ekonomska kriza pokazala da je poljoprivreda otpornija na recesiju od drugih sektora privrede.
„Ipak, domaći proizvođači se nalaze u zahtjevnoj situaciji kako bi održali proizvodnju i broj zaposlenih. Hoteli, restorani i drugi subjekti koji su do sada kupovali njihove proizvode, bili su zatvoreni ili su radili smanjenim kapacitetom, pa su oni svoje proizvode mogli plasirati uglavnom preko trgovačkih lanaca“, rekli su predstavnici PKCG.
Oni su naveli da su poteškoće naročito izražene u mljekarskom sektoru, gdje mljekare moraju dnevno da prerađuju i otkupljuju mlijeko od kooperanta, a u obavezi su i da obezbijede sredstva za farmere za nabavku stočne hrane.
„Kod proizvodnje jaja registrovan je problem sa viškovima, ali Ministarstvo poljoprivrede pomaže proizvođačima koji imaju proizvode kratkog roka trajanja.
Pekarski sektor je morao u značajnoj mjeri da promijeni asortiman proizvoda i da u vrijeme turističke sezone neočekivano smanji proizvodnju, što negativno utiče na poslovanje i likvidnost“, saopštili su iz PKCG.
Oni su dodali da zbog malog broja turista, velike posljedice trpi i sektor proizvodnje pića. Izvoz vina je, prema njihovim riječima, smanjen 33 odsto, piva 22 odsto, a registrovano je i smanjenje prodaje pića na domaćem tržištu.
Iz PKCG su podsjetili da je u vrijeme obavljanja poljoprivrednih radova zbog zatvorenih granica bio prisutan nedostatak sezonske radne snage.
Oni su kazali da je prilikom donošenja privremenih mjera Nacionalnog koordincionog tijela (NKT) u cilju zaštite zdravlja građana i suzbijanja epidemije, pokazano razumijevanje za potrebe sektora poljoprivrede, kako bi proizvođači nastavili započete i realizovali planirane aktivnosti.
„Tako se zabrane u pogledu obavljanja određenih djelatnost, kao što su putnički međugradski saobraćaj i izlasci iz objekata stanovanja, nijesu odnosile na poljoprivredu, odnosno registrovane poljoprivredne proizvođače i zaposlene u preduzećima iz oblasti poljoprivrede i agroindustrije“, naveli su iz PKCG.
Oni su rekli da je crnogorsko tržište u kontinuitetu bilo snabdjeveno potrebnim repromaterijalom, a da nije zabilježen rast cijena.
„Treba istaći i da je u veoma zahtjevnim uslovima, u području koje je bilo pod posebnim epidemiološkim mjerama, u koordinaciji stručnih službi, lokalne samouprave, proizvođača, prerađivača i trgovinskog sektora, koliko je to bilo moguće, pružena podrška otkupu i plasmanu dijela dospjelih poljoprivrednih proizvoda“, saopštili su iz PKCG.
Oni su podsjetili da je u cilju ublažavanja negativnih efekata pandemije koronavirusa na poljoprivredu i ribarstvo Vlada donijela poseban program podrške u iznosu od 17 miliona EUR, čija je realizacija u toku.
Za biljnu proizvodnju je kroz taj program avansnom isplatom 80 odsto ukupne podrške za premije po hektaru obradive površine uplaćeno oko 723,4 hiljade EUR na ime subvencija za 5,06 hiljada hektara površina pod ratarskim kulturama, povrćem i krmnim biljem.
Avansna isplata se odnosila na proizvođače koji su to pravo ostvarili u prošloj godini, u skladu sa uslovima iz ovogodišnjeg Agrobudžeta.
„Za stočarsku proizvodnju avansno je isplaćeno 80 odsto premije svim proizvođačima koji su to pravo ostvarili u prošloj godini. Isplata premija realizovana je u skladu sa povoljnijim kriterijumima iz ovogodišnjeg Agrobudžeta, prema kojima, pored povećanja iznosa sredstava za premije u stočarstvu, gazdinstva koja ostvaruju pravo na podršku dobijaju premiju za svako grlo, a ne samo za ona preko predviđenog minimuma, kako je to bilo prethodnih godina“, objasnili su iz PKCG.
Oni su dodali da je tako na račun 5,25 hiljada poljoprivrednih gazdinstava koja se bave stočarskom proizvodnjom ukupno uplaćeno 2,61 miliona EUR.
Iz PKCG su kazali da će se kroz nastavak realizacije procedure podnošenja zahtjeva za subvencije, odnosno premije, kao i terenske kontrole, omogućiti poljoprivrednim proizvođačima da dobiju i preostalih 20 odsto iznosa subvencije.
„U toku pandemije koronavirusa posebno su bili pogođeni profesionalni ribari na moru, jer je zatvaranjem ugostiteljskih objekata i smanjenim intenzitetom rada zelenih pijaca, egzistencija privrednih ribara, njihovih zaposlenih i njihovih porodica u velikoj mjeri bila ugrožena“, naveli su iz PKCG.
Oni su dodali da je zbog toga za 183 profesionalna ribara, koji su nosioci dozvole za obavljanje privrednog ribolova na moru, isplaćena jednokratna podrška u iznosu od 213,3 hiljade EUR. Pored toga, privredni ribari mogu kroz poseban program podrške poljoprivredi i ribarstvu iskoristiti i mjeru intervencije na tržištu kojom se podržava otkup, skladištenje i plasman ili ustupanje javnim ustanovama.
Iz PKCG su saopštili da su korisnici staračkih naknada pored redovne aprilske, dobili i vanrednu u ukupnom iznosu od 440 hiljada EUR, odnosno dvije naknade po 64,41 EUR za 3,42 hiljade korisnika, dok su za 528 poljoprivrednih osiguranika koji redovno uplaćuju doprinose uplaćeni doprinosi za šest mjeseci u iznosu od 163 hiljada EUR.
Oni su podsjetili da je u toku program odobravanja povoljnih kreditnih linija Investiciono razvojnog fonda (IRF) za poljoprivredu i ribrastvo.
Registrovanim poljoprivrednim proizvođačima, prerađivačima i ribarima na raspolaganju su povoljni krediti za nabavku obrtnih sredstava, u cilju unapređenja postojeće i zasnivanja nove proizvodnje.
Odobravaju se krediti do 20 hiljada EUR, uz kamatu 1,5 odsto, sa rokom otplate do dvije godine i grejs periodom do jedne godine. Za sve korisnike te kreditne linije, Vlada će subvencionisati kamatu za vrijeme trajanja grejs perioda.
U toku je i realizacija programa intervencija na tržištu u cilju održavanja stabilnosti tržišta, cijena i dohotka proizvođača. Sredstva se usmjeravaju na obezbijeđenje otkupa i skladištenje viškova poljoprivrednih proizvoda, pomoć u njihovom plasmanu ili ustupanje javnim ustanovama.
Predviđena sredstva za tu mjeru iznose tri miliona EUR.
