Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Suzbijanje sive ekonomije, odnosno povećanje poreskog i carinskog obuhvata mora biti u temelju politike ozdravljenja javnih finansija, odnosno povećanja javnih prihoda, ocijenio je vršilac dužnosti direktora Uprave prihoda i carina (UPC), Aleksandar Damjanović.
“Ako je bar trećina ekonomije u sivoj zoni, a to je najniža procjena, riječ je o sumi od 1,5 milijardi EUR, što samo za sebe govori o kakvom se poreskom potencijalu radi”, rekao je Damjanović Glasniku Privredne komore (PKCG).
On je kazao da je siva ekonomija, nažalost ponovo na nivou iz 90-ih, i to punih 30 godina nakon tog neslavnog ekonomskog perioda, ključni je problem i za državu i za zdravi, legalni dio privrede.
“Nelojalna konkurencija, koja samo naizgled smanjuje cijene robe i usluga, a u stvari dovodi do nezakonitog bogaćenja i stvaranja enormnih socijalnih razlika ruši temelje naše ekonomije i značajno usporava ekonomski rast i razvoj. Zato suzbijanje sive ekonomije, odnosno povećanje poreskog i carinskog obuhvata mora biti u temelju politike ozdravljenja javnih finansija, odnosno povećanja javnih prihoda”, smatra Damjanović.
Prema njegovim riječima, od regulacije tržišta akciznih proizvoda i potrebe surovog obračuna države sa organizovanim krijumčarenjem cigareta i ostale akcizne robe, preko zaustavljanja poreske evazije, do sprečavanja obavljanja neprijavljenih, odnosno neregistrovanih djelatnosti, širok je dijapazon frontova u suzbijanju sive ekonomije, koje je neophodno istovremeno otvoriti.
On je na konstataciju da privrednici smatraju da bi smanjenje doprinosa na zarade zaposlenih doprinijelo smanjenju sive ekonomije, kazao da je kao poslanik godinama u kontinuitetu ukazivao na jedan svojevrsni crnogorski paradoks.
“Izuzetno visok nivo doprinosa, koji je maltene poništio politiku niskog poreza na dohodak fizičkih lica, prosto guši preduzeća, ali i tako visok, nedovoljan je za alimentiranje potreba fonda PIO, odnosno Fonda zdravstva i Zavoda za zapošljavanja, pa se nedostajuća sredstva nadomještavaju transferima iz budžeta, a budžet se finansira rastućim ino-dugom. I tako u krug godinama, da ne kažem decenijama”, rekao je Damjanović.
Jasno je da je, kako smatra, ključ u činjenici da, vjerovatno manje od polovine privrednih subjekata realno obračunava i plaća poreze, a prije svega doprinose, i na svojim leđima nosi onaj drugi dio privrede koji konstantno zakida državu.
“Zato je promjena administracije jedinstvena i neponovljiva prilika da se napravi sporazum sa privredom koji je ranije bio nemoguć. Prosto, trenutak je da se preduzme i rizik, da se doprinosi smanje za najmanje trećinu, ili čak i polovinu, definiše prelazni period od, najviše pola godine, u kojem će svi početi da obračunavaju i plačaju realne poreze i doprinose. Nakon toga će neobračunavanje, neplaćanje ili netačno obračunavanje i plaćanje biti definisano kao krivično djelo, uz brzo i efikasno sankcionisanje”, naveo je Damjanović.
On je kazao da je ubijeđen da bi baza legalnih obveznika dostigla toliki nivo, da bi i u zbiru porasli prihodi, čime bi se sistemski počelo izlaziti iz “začaranog” kruga u kome se nalazimo, i u kome svi gube, čak i oni koji su uspjeli da trenutno zakinu državu.
“Finansiranje sve većih potreba društva može i mora biti isključivo iz realnih prihoda, a ne, kao što je to slučaj decenijama unazad pa i sada, velikim dijelom iz rasta ino-duga, koji je na nivou koji polako nagriza temelje crnogorske ekonomije”, smatra Damjanović.
Govoreći o primjeni novog Zakona o fiskalizaciji u prometu roba i usluga, koja je u punom obuhvatu počela od 1. juna, Damjanović ističe da je većina privrednih subjekata pokazala odgovornost prema ovom važnom državnom projektu.
“Time su iskazali i suštinski patriotizam prema državi, kao i želju da se pruži neophodan doprinos legalnom i zakonitom poslovanju u Crnoj Gori”, kazao je Damjanović.
On je naveo da je proces fiskalizacije, shodno Zakonu, započeo, nepovratan je, i uz sve početne peripetije, dobija svoje ubrzanje.
“Činjenica da je tokom prvih par nedelja fiskalizovano gotovo dvije trećine takozvanih aktivnih poreskih obveznika, a više od polovine svih, govori da je ipak većina subjekata pokazala odgovornost prema ovom važnom državnom projektu, pokazala je i suštinski patriotizam prema državi, ali i želju da se pruži neophodan doprinos legalnom i zakonitom poslovanju u Crnoj Gori”, rekao je Damjanović.
On je, odgovarajući na pitanje kakve benefite – kvalitativne i kvantitativne – očekuje po državu i njene finansije od implementacije ovog zakona, kazao da će u kvantitativnom smislu svakako doći do povećanja prihoda, a u kojoj mjeri, zavisiće i od konačnog izgleda ovogodišnjeg budžeta, odnosno od efikasnog sprovođenja Zakona, odnosno fiskalizacije.
“Kvalitativno, prednosti su nemjerljive. Od podizanja svijesti o tome da je realno obračunat i plaćen porez mjera patriotizma i poštovanja obaveza, do činjenice da nas to svrstava u red ozbiljnih evropskih društava, koje evropske vrijednosti sprovodi i u praksi”, ocijenio je Damjanović.
Prema njegovim riječima, kultura zakonitog biznisa, suzbijanja sive ekonomije, tržišne utakmice, i razumijevanja da se, kradući država, u stvari krade od sopstvene i tuđe djece, nezamjenljivi su dobitak od ovog procesa, i zato vjerujem da će on biti uspješno i dosljedno sproveden.
On je, govoreći o odluci nove Vlade o objedinjavanju tri bivše uprave u jedinstvenu Upravu prihoda i carina, kazao da je ona utemeljena, s jedne strane u uporednoj praksi ozbiljnih evropskih država, a s druge strane u namjeri racionalnijeg i efikasnijeg upravljanja javnim prihodima.
“Ovo, posebno imajući u vidu negativna iskustva u radu, sad već tri bivše uprave, tokom dužeg perioda bivše administracije, te problemima vezanim, kako za finansijski, tako i za bezbjednosni aspekt rada u oblastima poreza, carina i igara na sreću. Organizaciono, a naročito funkcionalno objedinjavanje ove tri oblasti, u ovom trenutku je, sigurno jedan od najkompleksnijih poslova nove administracije, koji traži veliku posvećenost, kako više od 1,1 hiljadu zaposlenih u novoj, jedinstvenoj Upravi, tako i od Vlade i resornog Ministarstva finansija i socijalnog staranja”, objasnio je Damjanović.
On je naveo da je to takozvano “mekano” spajanje specifičnih oblasti poput poreza i carina, neophodno uraditi tako da se ne ometaju redovne aktivnosti iz obje oblasti, a da se istovremeno uvezuju ove djelatnosti, recimo na način da se pojedini carinski i poreski obveznik prati faktički od momenta uvoza određene robe, pa do prodaje te robe u maloprodaji u Crnoj Gori.
On je, na pitanje šta je postavio kao svoje mjerljive ciljeve kada je počeo da obavlja ovu značajnu dužnost, odgovorio da su ciljevi definisani, ne samo javnim politikama nove vlasti, koja je u prilici da mijenja tridesetogodišnju politiku kontinuiteta prethodne, već i prepoznatljivim problemima koji su se u dugačkom periodu samo nagomilavali.
“Od visokog nivoa poreskog duga, brojnih problema u blagovremenoj naplati tog duga, selektivnog odnosa prema poreskim i carinskim obveznicima, visoke korupcije i organizovanog kriminala u carinskim poslovima, naročito sa akciznom robom, pa do rasta sive ekonomije i nedovoljnog poreskog i carinskog obuhvata. Zato će i akcenat u radu biti na rješavanju ozbiljnih sistemskih problema u oblasti poreza, carina i igara na sreću, koji su godinama skrivani iza relativno solidnih priliva usljed turističkog buma i rasta bruto domaćeg proizvoda (BDP)”, rekao je Damjanović.
On je naveo da je iza fasade rasta budžetskih prihoda zbog generalnog rasta ekonomske aktivnosti, sakriveno dosta problema, koji su dobro poznati svakom zaposlenom u Upravi, a i šire, a koje je pandemija koronavirusa, ali i promjena vlasti iznijela na vidjelo.
“Apsolutna depolitizacija Uprave, neselektivan pristup prema svim poreskim i carinskim obveznicima, dosljedna primjena propisa, radikalan obračun sa velikim i malim “kombinacijama” na carini i sa porezima, uz, naravno sistemski pristup smanjivanju duga, uz istovremeno povećanje prihoda, prvenstveno kroz veći carinski i poreski obuhvat, ciljevi su, koji treba da doprinesu privrednom rastu i razvoju naše države, uz puno poštovanje pravednosti i jednakosti i građana i pravnih lica pred zakonom”, dodao je Damjanović.
On je podsjetio da su Uprava prihoda i carina i Privredna komora polovinom maja potpisale Sporazum o saradnji, kao nastavak dobre prakse koju je Privredna komora imala u saradnji sa bivšim Poreskom upravom i Upravom carina.
“Saradnja ove dvije institucije, koja između ostalog uključuje i razmjenu brojnih poslovnih i finansijskih informacija, zajedničke aktivnosti u borbi protiv sive ekonomije, organizaciju obuka, seminara i drugih vidova edukacije, nezamjenljiv su faktor rasta povjerenja između poslovne zajednice i Uprave”, zaključio je Damjanović.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
