Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Regioni u kojima posluje Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD) već su imali više gubitaka radnih mjesta i zatvaranja preduzeća u prvoj polovini godine pandemije koronavirusa nego poslije globalne finansijske krize 2008-2009, pokazalo je danas objavljeno istraživanje.
U istraživanju koje su sproveli EBRD i Ifo Institut, nezavisna istraživačka grupa sa sjedištem u Minhenu, navodi se da teret krize ove godine nesrazmjerno snose oni sa nižim nivoom obrazovanja i prihoda.
Rezultati, zasnovani na istraživanju gotovo 40 hiljada ljudi sprovedenom u avgustu, objavljeni su danas u okviru izvještaja EBRD-a o Regionalnim ekonomskim izgledima.
On upoređuje efekte pandemije na osam ekonomija iz regiona EBRD, odnosno Bjelorusiju, Egipat, Grčku, Mađarsku, Poljsku, Srbiju, Tursku i Ukrajinu sa njenim uticajem na šest naprednih evropskih ekonomija, odnosno Francusku, Njemačku, Italiju, Holandiju, Španiju i Švedsku.
Studija je pokazala da su ekonomski efekti krize Covid-19 bili znatno akutniji u zemljama EBRD-a nego u naprednoj Evropi.
“Ona otkriva da 73 odsto ispitanika u regijama EBRD-a kaže da ih je lično pogodila kriza Covid-19, u poređenju sa samo 41 odsto u naprednoj Evropi, gdje su podsticajni paketi mahom bili veći”, naveli su iz EBRD-a.
U regionima EBRD-a 15 odsto ispitanika je izgubilo posao – više nego dvostruko više od nivoa u naprednim ekonomijama. Zatvaranje porodičnih preduzeća je takođe bilo mnogo češće u regionima EBRD-a, pogađajući 15 odsto domaćinstava u poređenju sa dva odsto u naprednoj Evropi.
“Teret krize Covid-19 nesrazmjerno su snosili oni sa nižim nivoom obrazovanja i prihoda, mjereno prije pandemije. Mladi i oni koji rade u manjim firmama takođe su češće izgubili posao kao rezultat pandemije”, rekli su iz EBRD-a.
U regionima EBRD-a, oni koji su radili u javnom sektoru ili državnim preduzećima prije krize takođe su imali manje šanse da ostanu bez posla od onih koji rade u privatnom sektoru.
“Ovi pokazani presjeci prikrivaju značajne razlike u regionima EBRD-a. Gubici radnih mjesta kretali su se između devet odsto u Bjelorusiji i 23 odsto u Egiptu. Zatvaranje porodičnih preduzeća bilo je rjeđe u Mađarskoj, Poljskoj i Grčkoj, ali je rasprostranjenije u Egiptu i Turskoj”, kazali su iz EBRD-a.
Istraživanje takođe upoređuje ovogodišnju krizu sa ekonomskim uticajem globalne finansijske krize 2008-2009. Nalazi EBRD-Ifo Instituta upoređuju se sa nalazima posebnog kriznog modula istraživanja Život u tranziciji iz 2010. godine, sličnog reprezentativnog istraživanja domaćinstava koje su sprovele EBRD i Svjetska banka.
“Istraživanje iz avgusta samo otkriva rani uticaj trenutne krize, dok je istraživanje Život u tranziciji, sprovedeno krajem 2010, obuhvatilo ukupan uticaj globalne finansijske krize tokom naredne dvije godine”, objasnili su iz EBRD-a.
Izgleda da su gubici radnih mjesta, a posebno zatvaranje preduzeća, rasprostranjeniji nego poslije krize 2008-2009. Čini se da su politike kao što su podsticajne šeme vlade, donekle pomogle. Smanjenje i obustave zarada sada su rjeđe.
“Ljudi u regionu su se do sada više oslanjali na dopunski rad nego u 2008-2010. Otprilike petina ispitanika u regionima EBRD-a kaže da su povećali broj sati na postojećem poslu. Sličan udio je onih koji kažu da su započeli drugi posao”, navodi se u saopštenju.
Odražavajući kombinaciju vladine podrške i povećanog dopunskog rada, potrošnja domaćinstava do sada je manje opala u prvih šest mjeseci ove krize.
“Otprilike petina domaćinstava smanjila je potrošnju osnovnih potrepština, a preko 40 odsto smanjilo je potrošnju luksuzne robe u regionima EBRD-a – više nego dvostruko u odnosu na udio u naprednim ekonomijama, ali ispod nivoa viđenog prije deset godina”, zaključuje se u studiji.
