Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori, u gotovo svim, konkretno ekonomskim oblastima, veoma suzdržano ocjenjuje stanje, odnosno progres, a činjenica da još nijesu privremeno zatvorena ključna ekonomska poglavlja dovoljno govori o tempu napretka, ocijenio je doskorašnji poslanik, Aleksandar Damjanović.
„Ta se paradigma mora radikalno promijeniti i biće to jedan od ključnih izazova novih vlasti“, kazao je Damjanović agenciji Mina-business.
Damjanović je rekao da kod činjenice da i dalje nijesu privremeno zatvorena ključna ekonomska poglavlja, odnosno Poglavlje 5 – Javne nabavke, i to nakon sedam godina od otvaranja, ili Poglavlje 32 – Finansijske kontrole, nakon šest godina od otvaranja.
On je, komentarišući Izvještaj EK o Crnoj Gori za ovu godinu, sa aspekta ekonomskih kriterijuma, kazao da taj dokument, u već devetoj godini od početka pregovora za članstvo u EU, predstavlja ozbiljan presjek stanja u kojem se nalaze crnogorsko društvo, institucije, kao i ekonomija.
„Zato je, umjesto davanja objektivnih i manje objektivnih ocjena o izvještaju, važnije da se intenziviraju napori cijelog društva, predvođenih novom Vladom, kako bi se ubrzalo ispunjavanje obaveza iz pregovaračkih poglavlja i popravio neslavan bilans sa svega privremeno zatvorena tri od ukupno 33 pregovaračka poglavlja. I to, nakon više od osam godina od početka pregovora“, smatra Damjanović.
Time ćemo, kako je naveo, učiniti najbolju uslugu sebi, skratiće se vrijeme za završetak pregovora, prestaće se sa praksom simulacije velikog broja reformi, a ukupni pozitivni efekti, pa i oni direktni finansijski, će biti ključni za dalji progres društva i rast životnog standarda građana.
On je podsjetio i na navode EK da pristupanje EU mora biti jedno od glavnih uporišta crnogorske ekonomske politike.
Damjanović je saopštio da, u odnosu na presjek ekonomskog stanja, valja napomenuti da je tokom godine u junu otvoreno i posljednje od 33 poglavlja, Poglavlje 8, koje se tiče konkurencije, iako je izvještaj u tom dijelu veoma kritičan i ukazuje na probleme u oblasti zaštite konkurencije na tržištu.
„Posebno u dijelu državne pomoći, suštinske nezavisnosti Agencije za zaštitu konkurencije (AZK), kao i saradnje sa pojedinim državnim organima, sa akcentom na način i uslove davanja budžetske podrške nacionalnoj avio-kompaniji“, kazao je Damjanović.
Prema njegovim riječima, to govori da je i EK, svjesna problema, pružila šansu Crnoj Gori da se i u tom, posljednjem neotvorenom poglavlju, naprave suštinske reforme u politici državne pomoći, zaštite konkurencije i suzbijanja otvorenih i prikrivenih monopola i oligopola koji guše crnogorsko tržište.
Damjanović je saopštio da se u izvještaju, koji je predstavljen ove sedmice, osim hroničnih problema sa javnim finansijama, dodatno pogoršanih pandemijom koronavirusa, visokog nivoa javnog duga, velikog pada bruto domaćeg proizvoda (BDP) i uopšte ekonomske aktivnosti u ovoj godini, ukazuje i na niz sektorskih problema, odnosno politika čije uspješno sprovođenje bi olakšalo borbu na ekonomskom polju.
Kako je naveo, nesprovođenje programa optimizacije administracije u preglomaznom javnom sektoru, kašnjenje u sprovođenju borbe protiv sive ekonomije, odnosno neformalnog sektora, odlaganja fiskalizacije, problemi u inspekcijskom nadzoru, ukazivanje na suštinski zamrlo tržište kapitala čiji uticaj na finansijske tokove EK ocjenjuje marginalnim, nepostojanje budžetske inspekcije, samo su neke od zabrinjavajućih, konkretnih pojava, koje dodatno urušavaju ekonomski ambijent i otežavaju ekonomski oporavak, a koje se potenciraju u izvještaju.
To, kako smatra, zahtjeva da odgovor nove Vlade bude na dva kolosjeka.
Jedan, hitan u dijelu zaustavljanja ekonomskog pada, koji će, kako ocjenjuje, biti najmanje duplo veći od onog definisanog junskim rebalansom, i drugi sa brzim i precizno mjerljivim reformama, koje će dati dodatni impuls očekivanom ekonomskom oporavku.
„Daleko od toga da je spas u isključivo dodatnom zaduživanju, ukoliko se sprovedu neophodni rezovi. Prije svega oni koji se tiču uvođenja nelegalnih novčanih tokova u legalne okvire, za što će biti neophodna puna podrška tužilaštva, policije i ostalih anti-koruptivnih institucija“, poručio je Damjanović.
On je kazao da borba za oduzimanje nelegalno stečene imovine, odnosno sankcionisanje nezakonitog bogaćenja, mora biti u fokusu novih vlasti, jer je to način da se uz finansijske koristi za državu, pokaže i pravda koje su željni crnogorski građani.
“U tom smislu treba razmišljati o formiranju posebne agencije koja bi se kao krovna institucija bavila povraćajem nelegalno stečenog i iznešenog novca u legalne tokove“, rekao je Damjanović.
Kako je dodao, ozbiljni napori u dijelu sprečavanja poreske evazije, poreskih prevara, širenje poreske baze, promjene sistema oporezivanja od proporcionalnog, koje je uslovilo najveće socijalne razlike u regionu, ka progresivnom, gdje će više poreza platiti onaj koji ima više i koji zarađuje više, konkretne su mjere koje treba odmah sprovesti.
„Neprihvatljivo je da najmanje trećina ekonomije ili više od 1,5 milijardi EUR bude u sivoj zoni, danas u doba digitalne kontrole i sveobuhvatnog nadzora, a što je nivo iz 90-ih, iz perioda sankcija. Neprihvatljive su i dubioze u velikom broju javnih preduzeća, kao i onih u većinskom državnom vlasništvu, gdje postoje ozbiljne rezerve i potencijal za razvoj“, smatra Damjanović.
On je saopštio da su racionalizacije, ali i radikalni raskid sa postojećim dilovima u sektoru javnih nabavki, vrijednom više od 600 miliona EUR, takođe mjere koje se moraju brzo preduzeti, u cilju ozbiljnih ušteda u javnom sektoru.
„Podizanje saradnje sa međunarodnim finansijskim institucijama, ali i sa domaćim bankama, mora biti prioritet, kako u smislu dugoročno održive finansijske podrške, tako i u stavljanju bankarskog sektora u funkciju razvoja crnogorske privrede, što do sada često nije bio slučaj“, rekao je Damjanović.
Prostora za, prije svega zakonito, ali i efikasno i racionalno upravljanje ekonomskim tokovima, naročito upravljanje javnim finansijama, kako tvrdi, ima dovoljno, a od nas samih zavisi koliko ćemo taj prostor iskoristiti.
Damjanović je kazao da će nova vlast, odnosno nova vlada, imati iskrenu i otvorenu podršku evropskih prijatelja, samo u mjeri u kojoj se pokaže istinska posvećenost evropskom putu, odnosno reformisanju institucija zaduženih za normalno i civilizovano funkcionisanje društva, odnosno ekonomije.
„Ako napravimo jasan diskontinuitet sa svim onim što se pokazalo lošim u proteklom periodu, promijenimo prakse i ponašanja, a ne samo propise, koje smo ionako nedosljedno i selektivno primjenjivali, a po čemu smo poznati i van naših granica, uvjeren sam da će Crna Gora izboriti tešku bitku, prvenstveno u zdravstvenom smislu vezanom za pandemiju koronavirusa, ali i sa posljedicama pandemije na ekonomskom polju, što će stvoriti osnovu za postepeni oporavak i napredak cjelokupnog društva“, zaključio je Damjanović.
