Podgorica, (MINA-BUSINESS) – Zbog nepoštovanja radnih prava zaposlenih podnijeto je protiv države 1,61 hiljada tužbi tokom prošle i prvih šest mjeseci ove godine.
Zaštitnica imovinsko pravnih interesa Crne Gore, Dragana Đuranović, kazala je Pobjedi da su od gotovo tri hiljade izgubljenih sporova u ovom periodu, koji uključuje i one započete ranije, 70 odsto radni sporovi.
Tako se od 9,3 miliona EUR izgubljenih sporova u prošloj godini, 6,5 miliona EUR odnosi na radne sporove. Ukupni parnični troškovi za ove sporove bili su 1,93 miliona EUR.
Državni službenici tuže državu uglavnom zbog prekovremenog rada, naknada za neiskorišćene odmore, za odvojeni život, terenski dodatak, službena putovanja, stručno osposobljavanje, povrede na radu i nagrade.
Podatak da je u prošloj godini, pored tih iznosa i javnim izvršiteljima isplaćeno 1,3 miliona EUR, a do jula ove godine 668,6 hiljada EUR, od čega je 70 odsto za radne sporove, govori da državni organi, osim što ne poštuju prava zaposlenih, ne poštuju ni sudske odluke, pa se zbog toga milionski iznosi i dalje odlivaju iz budžeta zbog prinudnog izvršavanja pravosnažnih odluka.
Da se ne poštuju ni odredbe Zakona o budžetu utvrdila je Državna revizorska institucija (DRI) u izvještaju o reviziji prijedloga zakona o završnom računu budžeta za prošlu godinu.
Taj zakon propisuje da se obaveze nastale po osnovu pravosnažnih sudskih odluka u radnim sporovima i sporovima u vezi sa radom, finansiraju iz sredstava državnog organa kod kog je ta obaveza nastala te da se u slučaju prinudne naplate, taj iznos iz budžeta usmjerava potrošačkoj jedinici koja je izgubila spor.
“U procesu revizije utvrđeno je da u toku prošle godine Ministarstvo finansija nije realizovalo preusmjeravanja u potrebnom iznosu u skladu sa Zakonom o budžetu Crne Gore za prošlu godinu”, stoji u izvještaju DRI u kom se navodi da se 3,5 miliona EUR budžetskog prekoračenja odnosi na plaćanja po osnovu sudskih presuda sa pozicije obaveza iz prethodnog perioda.
Iz tog Ministarstva nijesu odgovarali na pitanja Pobjede.
Pitanje enormnih troškova koji nastaju, između ostalog, zbog velikog broja radnih sporova aktuelno je godinama, od momenta kada je DRI utvrdila da su izgubljeni sporovi u periodu od 2012–2015. godine državu koštali 71 milion EUR.
Zbog toga je u aprilu 2016. sprovedeno kontrolno saslušanje pred skupštinskim Odborom za zdravstvo, rad i socijalno staranje, kada je član senata DRI Branislav Radulović kazao da nijesu mogli utvrditi tačan iznos isplaćen za radne sporove, jer državni organi nijesu vodili evidenciju o vrsti sporova.
Svi su bili ujedinjeni u stavu da će se ekspanzija tog problema zaustaviti tek kada uopšte ne bude dolazilo do sudskih postupaka po osnovu radnih sporova.
Na pitanje kako preduprijediti situacije u kojima državni organi ne izvršavaju presude dobrovoljno, već preko javnog izvršitelja, Đuranović je odgovorila da oni to moraju činiti sami, imajući u vidu da im iz kancelarija Zaštitnika blagovremeno dostavljaju sve presude.
“Zaštitnik je više puta ukazivao u svojim izvještajima da bi organi na koje se sporovi odnose morali voditi računa o osnovanosti potraživanja, imajući u vidu sudsku praksu koja im je takođe poznata, jer im se od strane Zaštitnika dostavljaju pravosnažne presude. Na taj način plaćajući osnovana potraživanja zaposlenih izbjegli bi se sudski sporovi i troškovi zbog istih, a takođe bi se izbjegli i troškovi prinudnog izvršenja. Pri tom organi na koje se presude odnose trebalo bi da imaju tačno određena lica koja bi analizirala presude i ukazivala na mogućnost novih sporova, kako bi se u budžetima tih organa planirala sredstva za isplatu”, navela je Đuranović.
Najveći broj radnih sporova godinama imaju policija, vojska i sudstvo. Tako je, prema izvještaju zaštitnika, prošle godine preko hiljadu izgubljenih sporova MUP-a koštalo 2,4 miliona, od čega su parnični i troškovi izvršenja bili 842 hiljade.
Zbog tužbi protiv Uprave policije isplaćeno je 1,27 miliona EUR uz dodatnih 636 hiljada EUR troškova, dok se zbog sporova Ministarstva odbrane odlio milion. Dodatnih 2,2 miliona EUR sa troškovima iz budžeta je plaćeno zbog sporova crnogorskih sudova.
Da su radni sporovi problem i u državnim kompanijama, pokazuje podatak da je Plantaže nezakonito smanjenje plata koštalo pet miliona EUR.
Sporovi su, kako navode iz Plantaža, posljedica sprovođenja Vladinih preporuka iz 2012. godine u vezi ograničavanja iznosa zarada zaposlenima u preduzećima u kojima država ima većinsko vlasništvo. Ovo smanjenje su sproveli nezakonito, jer zaposlenima nijesu ponudili zaključenje aneksa ugovora o radu na šta ih je obavezivao tadašnji zakon o radu.
