Podgorica, (MINA) – Smanjenje broja zaposlenih u javnoj upravi zahtijeva odlučnije i sveobuhvatnije reforme i političke partije koje se neće voditi samo izgledima izbornog uspjeha, saopštili su iz Instituta Alternativa (IA).
Iz IA su naveli da je, na konferenciji „Optimalna javna uprava: Između obećanja i izbornog plijena“, ocijenjeno da kadrovsko planiranje nije redovno i sveobuhvatno, iako se čak 40 odsto završnih mjerila u okviru pregovora sa Evropskom unijom (EU) odnosi na jačanje administrativnih kapaciteta.
Konferencija „Optimalna javna uprava: Između obećanja i izbornog plijena“ održana je danas u Glavnom gradu, u organizaciji IA i uz podršku Britanske ambasade u Podgorici.
Generalna direktorica u Ministarstvu javne uprave (MJU) Marija Hajduković kazala je da u aktuelnoj Strategiji reforme javne uprave ne postoji eksplicitno cilj smanjenja broja zaposlenih, već indikator koji se odnosi na učešće broja zaposlenih u odnosu na ukupan broj zaposlenih.
„Na nivou EU broj zaposlenih iznosi 17-18 odsto, a kod nas za prošlu godinu iznosi 21,7 odsto“, navela je Hajduković.
Ona je podsjetila da je pokrenuta interaktivna aplikacija, putem koje se kvartalno objavljuju podaci o broju zaposlenih, nabrojane su sve institucije po sektorima i može se pratiti gdje dolazi do porasta i na centralnom i na lokalnom nivou.
Iz IA su u saopštenju naveli da je u uvodnom dijelu konferencije bilo riječi o ugovorima o djelu kao, kako su kazali, mehanizmu koji se koristi kao paralelni sistem zapošljavanja uz zloupotrebe koje je prepoznala i Državna revizorska institucija.
Hajduković je rekla da u samoj Strategiji jedan od zaključaka jeste uspostavljanje evidencije ugovora o djelu.
„Međutim, u međuvremenu je formirana i Komisija za ugovore o djelu koja je otišla korak dalje od toga i predviđa njihovo smanjenje“, kaže se u saopštenju.
Marko Sošić iz IA kazao je da je pozitivno što baza zaposlenih postoji, iako nema podataka o preduzećima na centralnom i lokalnom nivou, ugovorima o djelu.
On je podsjetio da u martu ove godine ima hiljadu više zaposlenih na centralnom nivou u odnosu na isti mjesec prošle godine.
„U drugom dijelu konferencije, u okviru panel diskusije „Partitokratija i optimizacija: Parcijalna rješenja iza velikih riječi“, fokus je bio na drugim aspektima optimizacije javne uprave”, kaže se u saopštenju.
Iz IA su rekli da je to mnogo složeniji proces od pukog smanjivanja broja zaposlenih i da mora da odgovori i na potrebe nedostajućih administrativnih kapaciteta, unapređenja procedura zapošljavanja, rasporeda, ocjenjivanja, napredovanja, ali i borbe protiv političkog klijentelizma.
Državni sekretar u MJU Naim Đokaj kazao je da taj resor od 2022. godine pokušava da kroz zakonske promjene dođe do profesionalizacije i depolitizacije.
On je podsjetio na neke inicijative, poput nedavno predstavljenog koncepta o lokalnim izborima i zakona o Vladi, na koji se čeka još jedno mišljenje Venecijanske komisije.
„U odnosu na izmjene Zakona o državnim službenicima i namještenicima, koje su u skupštinskoj proceduri, ukazao je da je najviše kritikovan element smanjivanje kriterijuma za zapošljavanje, koji je dio naknadnih zaključaka koje je usvojila Vlada“, navodi se u saopštenju.
Đokaj smatra da su ograničenja mandata vršilaca dužnosti na dva puta i disciplinske komisije dobri elementi u predloženim izmjenama, uz uvjerenje da one smanjuju uticaj političkih partija.
U saopštenju se navodi da se državna sekretarka u Ministarstvu evropskih poslova Biljana Papović osvrnula na dilemu o tome kako pomiriti zahtjev za dodatnim administrativnim kapacitetima sa potrebama smanjenja preglomazne birokratije, posebno u kontekstu evropskih integracija.
Ona je naglasila da se čak 40 odsto završnih mjerila u okviru pregovora sa EU odnosi na jačanje administrativnih kapaciteta.
Iz IA su kazali da su u pogledu nedostajućih kapaciteta najkritičnija poglavlja 23 i 24, ali i 12, 21, 28, kao i 27, koje je vjerovatno najskuplje poglavlje.
„Posebno nedostaju administrativni kapaciteti za projekte u transportu, energetici i telekomunikaciji“, navodi se u saopštenju.
Papović je kazala da je inspekcijski nadzor takođe kritična oblast.
Ona je dodala da su potrebni i pravnici koji znaju pravo EU, IT i finansijski eksperti, kao i ljudi koji se bave carinskom administracijom
Milena Muk iz IA ukazala je da ti nedostajući administrativni kapaciteti nijesu predmet redovnog kadrovskog planiranja.
Ona je navela da su tek četiri institucije usvojile kadrovske planove do kraja marta, dok je to propustilo da uradi čak 92 odsto organa državne uprave i službi Vlade.
„Papović i Đokaj istakli su institut trajnog raspoređivanja u drugi državni organ, predviđen izmjenama Zakona o državnim službenicima i namještenicima, kao dobro rješenje da se podstakne horizontalna mobilnost zaposlenih, odnosno njihovo seljenje u oblasti gdje postoji deficit“, kaže se u saopštenju.
Poslanik Pokreta Evropa sad Vasilije Čarapić ukazao je da bi Zakon o državnim službenicima i namještenicima i službenički sistem trebalo da štiti institucije.
„Realnost je drugačija – ovaj zakon štiti zaposlenje državnog službenika i namještenika, a ne instituciju“, naveo je Čarapić.
On je dodao da je priča o prenatrpanosti administracije paradoksalna, jer za pozicije gdje postoje standardi, kao u školstvu i zdravstvu, fali kadar.
„Proliferacija je tamo gdje nema standarda“, kazao je Čarapić.
Poslanik Socijaldemokrata Boris Mugoša smatra je da su prakse u ovoj oblasti bile loše i prije političkih promjena 2020. godine.
„Do 2020. godine su bili bolji zakoni, ali smo imali lošu primjenu. Sad su loši i zakoni i primjena“, ocijenio je Mugoša.
On je naveo da je prvi potez nove parlamentarne većine nakon promjena 2020. godine bilo smanjenje kriterijuma za zapošljavanje.
Iz IA su kazali da je Muk na kraju događaja podijelila ključne nalaze istraživanja te nevladine organizacije u ovoj oblasti, uključujući ugovore o djelu, ocjenjivanje službenika i v.d. stanja.
Ona je naglasila da su problemi u ovoj oblasti brojni.
„Primjera radi, za skoro polovinu ugovora o djelu sklopljenih za potrebe Uprave za nekretnine ne postoji opis posla za koja su lica angažovana“, navela je Muk.
Kako je kazala, kada bi se posmatrao proces ocjenjivanja državnih službenika, u upravi bi prosjek bio natprosječan, jer je preko 90 odsto ocijenjenih službenika u prošloj godini dobilo ocjenu „ističe se“.
Navodi se da na drugoj strani, ocjenjivanje rukovodilaca nije zaživjelo i da tokom prethodne godine direktor ili direktorica organa uprave uopšte nijesu ocjenjivani.
„Na kraju, ukazala je i na veliki raskorak između velikog broja rješenja o određivanju v.d. stanja, preko njih 300 od početka mandata Vlade Milojka Spajića do kraja februara ove godine“, kaže se u saopštenju.
Iz IA su rekli da je, tokom čitave prošle godine, 41 osoba imenovana na pozicije starješina organa i visokog rukovodnog kadra.
„Dakle, imamo ogromnu razliku u odnosu na korišćenje sistema javnog konkursa, kao koliko toliko predvidive i transparentne procedure zapošljavanja na rukovodećim pozicijama, i v.d. stanja koja su umjesto izuzetka postala pravilo“, naglasila je Muk.
Ona je podsjetila na preporuku IA da se taj institut u potpunosti izbjegne time što će se rukovodeća mjesta oglašavati prije isteka mandata.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
