Podgorica, (MINA) – Evropska unija (EU) nedvosmisleno je posvećena integraciji država Zapadnog Balkana i poziva na ubrzanje procesa pristupanja na osnovu kredibilnih reformi, poštenih i rigoroznih uslova i principa vlastitih zasluga, navodi se u Deklaraciji koja je usvojena na Samitu EU – Zapadni Balkan.
U dokumentu se navodi da sve složenije geostrateško okruženje, u kojem dominira ruska ratna agresija protiv Ukrajine i jako obilježeno krizom na Bliskom istoku, nastavlja da dovodi u opasnost evropski i svjetski mir i bezbjednost.
“To pokazuje značaj jedinstva i svrhu unutar evropske porodice i strateškog partnerstva između EU i regiona Zapadnog Balkana, što dovodi do sve bližih veza i dublju saradnju sa EU, zasnovanu na zajedničkim principima i vrijednostima”, kaže se u dokumentu.
EU je potvrdila “potpunu i nedvosmislenu posvećenost perspektivi članstva Zapadnog Balkana u Uniji” i pozvala na ubrzanje procesa pristupanja na osnovu kredibilnih reformi na strani partnera, poštenih i rigoroznih uslova, kao i principa vlastitih zasluga.
Unija je pozdravila napredak koji je Zapadni Balkan postigao na putu ka EU od Samita EU-Zapadni Balkan održanog u Tirani, i poručila da je budućnost tog regiona u EU.
“EU naglašava potrebu za održivim i nepovratnim reformskim dostignućima u oblasti vladavine prava, funkcionisanja demokratskih institucija, ekonomije i reforme javne uprave”, kaže se u deklaraciji.
Navodi se da EU naglašava potrebu za stalnim naporima u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, kao i ojačanom podrškom dobrom upravljanju, ljudskim pravima, rodnoj ravnopravnosti i pravima pripadnika manjina.
“Kredibilitet tih obaveza zavisi od smislenog sprovođenja neophodnih reformi i postizanja dobrih rezultata u kombinaciji s jasnom i dosljednom komunikacijom s javnošću u interesu svojih naroda”, saopšteno je u dokumentu.
Dodaje se da su ojačano civilno društvo i nezavisni i pluralistički mediji, uz potpuno poštovanje slobode izražavanja, ključne komponente svakog demokratskog sistema.
“U trenutku kada Rusija zaoštrava ratnu agresiju protiv Ukrajine, stajati rame uz rame s EU predstavlja više nego ikad jasan znak strateške orijentacije partnera i drugih bezbjednosnih izazova”, navodi se u deklaraciji.
Kako je saopšteno, zajednička vizija budućnosti obuhvata zajedničke vrijednosti i zajedničku odgovornost.
“Produbljivanjem saradnje s partnerima podstičemo ih da postignu brz i trajan napredak k potpunom usklađivanju sa zajedničkom vanjskom i bezbjednosnom politikom (ZVBP) EU, i da shodno tome postupaju, uključujući u oblasti restriktivnih mjera EU”, kazali su lideri EU.
Oni su pohvalili one partnere sa Zapadnog Balkana koji u tom pogledu već pokazuju stratešku posvećenost, tako što su se u potpunosti uskladili sa ZVBP EU i podstakli one koji to još nijesu učinili da slijede primjer.
Prema njihovim riječima, EU ostaje najbliži partner regiona, njegov najveći investitor i trgovinski partner, kao i glavni donator.
Lideri EU su naglasili potrebu da se partneri sa Zapadnog Balkana posvete inkluzivnoj regionalnoj saradnji i jačanju dobrih susjedskih odnosa, uključujući i odnose sa zemljama članicama EU.
Kako su kazali, još je potrebno ulagati dodatne odlučne napore u pomirenje i regionalnu stabilnost, kao i u pronalaženje i sprovođenje definitivnih, inkluzivnih i obavezujućih rješenja za regionalne i bilateralne sporove između partnera i probleme ukorijenjene u nasljeđu iz prošlosti.
Navodi se da EU poziva partnere da zajemče prava i jednak tretman osoba koje pripadaju manjinama.
Lideri EU i dalje potpuno podržavaju napore visokog predstavnika EU i specijalnog predstavnika EU u dijalogu između Beograda i Prištine i u pogledu ostalih regionalnih pitanja Zapadnog Balkana.
Oni su pozvali strane da u potpunosti sprovedu Sporazum o putu ka normalizaciji i njegov aneks za implementaciju, kao i sve prošle Sporazume, bez ikakvih daljih odlaganja ili preduslova.
Kako su naveli, EU ima za cilj da približi Zapadni Balkan EU, pripremajući teren za pristupanje i donoseči konkretne koristi svojim građanima već tokom procesa proširenja.
“U tom smislu, EU namjerava da istraži dodatne mjere usmjerene na dalje unapređivanje postepene integracije”, rekli su lideri Unije.
Oni su naglasili važnost potpunog korišćenja postojećih pravnih instrumenata.
Kako se navodi, nedavno obavještenje Komisije o novom Planu rasta za Zapadni Balkan, ima za cilj ubrzavanje socijalno-ekonomskog približavanja između Zapadnog Balkana i EU.
To obavještenje, kako su rekli EU lideri, ohrabruje region da ubrza reforme vezane za EU i da unaprijedi regionalnu ekonomsku integraciju kroz zajedničko regionalno tržište (ZRT), zasnovano na pravilima i standardima EU.
“EU je spremna da ispita predloge iznijete u Planu rasta za unapređenje ekonomske integracije zapadnog Balkana sa EU”, navodi se u deklaraciji.
Podsjeća se na zajedničku posvećenost da se povećaju napori za unapređenje integracije Zapadnog Balkana u unutrašnje tržište EU.
Kako se navodi u dokumentu, ZRT bi trebalo da posluži kao odskočna daska za integraciju.
“Potrebni su dodatni odlučni napori svih lidera Zapadnog Balkana kako bi ZRT postalo stvarnost, naročito što se tiče usvajanja više odluka o inicijativama povezanim s trgovinom o kojima je na tehničkom nivou već postignut dogovor u okviru Centralnoevropskog sporazuma o slobodnoj trgovini (CEFTA)”, ocijenili su lideri EU.
Oni su naveli da je već isplaćeno 90 odsto, odnosno 450 miliona EUR prve polovine paketa, kako bi se ublažilo povećanje cijene energije malim i srednjim preduzećima i ranjivim domaćinstvima.
Kako su rekli, preostalih 500 miliona EUR bespovratnih sredstava EU obezbjeđuje preko Investicionog okvira za Zapadni Balkan (IOZB) za unapređenje energetske tranzicije i energetske nezavisnosti, podršku projektima obnovljive energije finansiranje poboljšanja energetske infrastrukture i interkonektora modernizaciju sistema za prenos energije.
EU lideri su rekli da će kontinuirana implementacija Ekonomskog i investicionog plana (EIP), kao i Zelene i Digitalne agende za Zapadni Balkan pomoći u jačanju ekonomije i otpornosti regiona.
Kako su kazali, podrška koja se pruža kroz EIP sastoji se od devet milijardi EUR u bespovratnim sredstvima iz instrumenta IPA III i do 20 milijardi EUR u investicijama za period od 2021. do 2027. i u naprednoj je fazi implementacije.
Prema riječima lidera EU, od blizu 30 milijardi EUR investicionog paketa za region, 16,6 milijardi EUR je već mobilizirano.
“U tom kontekstu partneri sa Zapadnog Balkana bi takođe trebalo da ojačaju vladavinu prava i odlučno sprovedu ekonomske i socijalne reforme, uključujući one iz svojih programa ekonomskih reformi i iz zajedničkih zaključaka ekonomskog i finansijskog dijaloga”, istakli su lideri EU.
Oni su naveli da ratna agresija Rusije protiv Ukrajine predstavlja osnovne bezbjednosne izazove.
Kako su dodali, EU ostaje odlučna da nastavi da jača saradnju sa Zapadnim Balkanom u oblasti suštinskih bezbjednosnih i odbrambenih pitanja, uključujući na operativnom nivou.
Najavljeno je da će EU nastaviti da podržava Zapadni Balkan u borbi protiv stranog manipulisanja informacijama i miješanja (FIMI), uključujući dezinformisanje i ostale hibridne prijetnje koje žele da ugroze stabilnost regiona, njegove demokratske procese i njegovu evropsku perspektivu.
Oni su kazali da će nastaviti da sarađuju sa Zapadnim Balkanom kako bi povećali kolektivnu sajber bezbjednost, uključujući kroz koordiniranu operativnu i tehničku podršku i uključivanje regiona u mehanizme EU za sajber bezbjednost.
Oni su kazali da EU i Zapadni Balkan ostaju rješeni da u potpunosti sprovedu akcioni plan EU, uključujući borbu protiv krijumčarenja migranata i trgovine ljudima, i da obezbjede pristup međunarodnoj zaštiti onima kojima je to potrebno, kao i da dodatno pojačaju praćenje trendova duž rute.
Lideri EU su rekli da su partneri sa Zapadnog Balkana pozvani su da dodatno pojačaju svoje učešće u Evropskoj multidisciplinarnoj platformi protiv kriminalnih pretnji (EMPACT).
“Značajna finansijska podrška EU putem namjenskih programa omogućiće partnerima da unaprijede sisteme azila i prihvata, ojačaju zaštitu granica, da se bore protiv organizovanih kriminalnih grupa i drugih kriminalnih mreža, posebno onih koji se bave krijumčarenjem migranata i povećaju povratak sa Zapadnog Balkana u zemlje porijekla”, kaže se u deklaraciji.
Kako se dodaje, ljudi iz celog regiona Zapadnog Balkana od sljedeće godine moći će da putuju bez viza u Šengensku zonu.
“EU pozdravlja napredak postignut u usklađivanju sa viznom politikom EU od nekoliko partnera sa Zapadnog Balkana, i poziva na dalje usklađivanje kako bi se spriječila zloupotreba sistema migracija i azila država članica EU”, rekli su iz EU.
EU je, u pogledu readmisije, pozdravila napore partnera da unaprijede implementaciju postojećih Sporazuma o readmisiji između EU i Zapadnog Balkana.
Ističe se da partneri moraju nastaviti da unapređuju svoje sisteme povratka, uključujući i zaključivanje sporazuma o readmisiji s ključnim zemljama porijekla.
Lideri EU su rekli da je dodatna finansijska i tehnička podrška EU, koja je omogučena preko Fronteksa, usmjerena na unapređivanje saradnje na polju povratka i readmisije sa zemljama porijekla.
“EU pozdravlja potpisivanje i zaključivanje novih sporazuma o statusu FRONTEX-a sa nekim od partnera i poziva druge partnere da brzo slijede taj primjer. Takođe bi trebalo dodatno intenzivirati saradnju sa Agencijom Evropske unije za azil i sa Europol-om”, kaže se u deklaraciji.
Pravo preuzimanja ovog sadrzaja imaju samo korisnici Agencije MINA.
Kompletna informacija dostupna je korisnicima na linku MINA SERVIS
Longer version of article is available on a link MINA ENGLISH SERVIS
